Temat: Co powoduje rozpad skał zwany wietrzeniem?

Adresat

Uczniowie klasy I liceum lub technikum (zakres podstawowy)

Podstawa programowa

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia;

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się jak przebiega proces wietrzenia i jakie są jego skutki.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wymieniać i omawiać typy wietrzenia skał;

• podawać przykłady form skalnych powstałych na skutek procesu wietrzenia;

• wyjaśniać na czym polega proces krasowienia.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Nauczyciel podaje temat, cele lekcji i kryteria sukcesu sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia.

• Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu dla wszystkich uczniów. Uczestnicy zajęć słuchają uważnie i udzielają informacji zwrotnej dotyczącej trudności wysłuchanego tekstu z wykorzystaniem metody świateł. Uczniowie są wyposażeni w kartki koloru: zielonego, żółtego i czerwonego. Podczas słuchania nagrania wystawiają odpowiedni kolor w celu samooceny i poinformowania nauczyciela:
  zielony – daję sobie świetnie radę, wszystko rozumiem;
  żółty – mam pewne wątpliwości;
  czerwony – nic nie rozumiem, proszę o pomoc.
  Nauczyciel reaguje w zależności od potrzeb uczniów, decydując się na powtórne odtworzenie nagrania, słuchanie nagrania z jednoczesnym śledzeniem tekstu wzrokiem lub tłumaczeniem tekstu.

Faza realizacyjna

• Prowadzący wyjaśnia uczniom pojęcie „wietrzenie”oraz omawia jego typy: wietrzenie fizyczne; wietrzenie chemiczne; wietrzenie biologiczne.

• Uczniowie samodzielnie lub w parach rozwiązują ćwiczenie interaktywne, którego celem jest usystematyzowanie i uporządkowanie wiadomości na temat procesów prowadzących do rozpadu skał .

• Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat procesu krasowienia oraz znanych uczniom form krasowych (w Polsce i za granicą) oraz ich walorów przyrodniczych.

• Praca całego zespołu klasowego. Uczniowie ustawiają się w okręgu. Nauczyciel zachęca ich do zabawy: rzuca piłkę lub maskotkę do jednego z uczniów, wypowiadając po angielsku słówko‑pojęcie poznane na lekcji. Uczeń podaje polski odpowiednik, wymienia kolejne słówko po angielsku i rzuca piłką lub maskotką do kolegi lub koleżanki.

Faza podsumowująca

• Na zakończenie zajęć nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miałaby odbyć się kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

• Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania:

  • Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?

  • Co było łatwe, a co trudne?

  • Jak możecie wykorzystać wiadomości i umiejętności, które dziś zdobyliście?

  Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia

Praca domowa

• Nauczyciel zadaje zainteresowanym uczniom nieobowiązkową pracę domową polegającą na samodzielnym przeprowadzeniu doświadczeń zaprezentowanych na lekcji .

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

What causes the disintegration of rocks, called weathering?

The process of disintegration of rocks leading to changes in their chemical or physical properties is called weathering. The rock material that is the product of this process is eluvium. Three types of rock weathering have been distinguished taking into account the factors causing the process of weathering and the nature of changes occurring in the rocks.

Physical weathering, also known as mechanical weathering, occurs when rocks disintegrate into smaller pieces under the influence of:

• repeated temperature changes,

• changes in the volume of freezing water,

• increase in the volume of silty rocks after they have been soaked in water,

• growth of crystals in crevices.

During this process, the chemical composition of the rock does not change. Rubble composed of large blocks of rock formed by physical weathering is called a stone run.

Chemical weathering occurs when rocks undergo changes in terms of their chemical composition, mineralogical composition, cohesiveness, or state of aggregation. Such processes occur under the influence of:

• dissolution,

• hydration,

• oxidation,

• other chemical reactions.

The group of the forms created as a result of the influence of even slightly acidified water on soluble rocks (especially carbonate rocks) is called karst. This is an example of chemical weathering.

The karstification process consists in: the dissolving and washing away of carbonate rocks (limestones, dolomites, gypsum, chalk, rock‑salt and others) by waters which contain carbon dioxide, the widening of crevices and cracks in the rock, as well as the precipitating of calcium compounds (mainly aragonite and calcite) and depositing them on the surface of the rock in the form of dripstones.

Biological weathering is caused by the mechanical or chemical impact of living organisms on rocks. Some examples of mechanical fragmentation of rocks are:

• growth of plant roots,

• growth of plant shoots,

• swelling of germinating seeds,

• digging of burrows by animals.

The chemical variation of biological weathering is the decomposition of rocks as an effect of:

• acids and other chemical compounds produced by plants,

• various chemical compounds produced by fungi,

• chemical compounds produced by animals,

• chemical substances resulting from the decomposition of dead remains of organisms.

• Under the influence of external factors, rocks change their chemical and physical properties.

• Depending on the prevailing factors, we distinguish the following types of weathering: physical, chemical, and biological.