10 września 1659 – przypuszczalna data narodzin Henry Purcell’a (Londyn)
1665 – epidemia dżumy w Anglii
1673 – Henry Purcell zostaje asystentem nadzorcy dworskiego instrumentarium
1680 – powstanie pierwszego dzieła scenicznego Henry Purcell'a – Theodosius
1689 – premiera najbardziej znanej opery Purcell’a - Dido and Aeneas
21 listopada 1695 – śmierć Henry Purcell’a (Londyn)
1
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RgpV1O9qZNqjT1
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
5. Barok. Uczeń:
2) omawia cechy wybranych form muzycznych (fuga, preludium, toccata, suita i partita, tańce: menuet, gawot; koncert, concerto grosso, sonata barokowa, uwertura, opera, oratorium, pasja, kantata);
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
6. potrafi odnaleźć konotacje między dziełami dawnymi a obecnymi we współczesnej kulturze popularnej, np.:
b) H. Purcell, Dydona i Eneasz (basso ostinato) – Elton John, Sorry, Seems to be the Hardest Word.
Nauczysz się
charakteryzować pochodzenie i genezę powstania opery;
przedstawiać pierwszych twórców i dzieł operowych;
przedstawiać życie i twórczość Henry Purcell’a;
wykazywać, w słuchanych utworach charakterystycznych cech oraz dokonań analizy percepcyjnej wybranych dzieł.
Opera i jej dzieje
R9jxL1ty4swRe1
Używając terminu opera barokowa, mamy na myśli dzieła tego gatunku powstałe między rokiem 1600, a 1740. Początkowo nosiły one nazwę dramma per musica lub festa musicale. Obecnej nazwy zaczęto używać dopiero w drugiej połowie XVII wieku, co z języka włoskiego - opera in musica oznacza dzieło muzyczne.
Wzorem do powstania opery był dramat antycznej Grecji, a konkretnie idea jedności sztuk. Niemałe znaczenie miały również gatunki dworskiej i ludowej muzyki włoskiej epoki renesansu. Można powiedzieć, że gatunkiem, z którego wykształciła się barokowa opera, był rozbudowany, późnorenesansowy madrygał. Był on odgrywany w postaci scenek z podziałem na role, a w tych bardziej rozbudowanych pojawiały się zalążki akcji scenicznej. Ten rodzaj madrygałów nazwany został komedią madrygałową. Jednocześnie przedstawienia teatralne urozmaicano intermediami zwanymi również intermezzi.
R1VRyspOr0EjV
Instrumenty na których grają muzycy na fotografii, która znajduje sie z lewej strony to: (od lewej) cynk, viola da gamba, wirginał, viola da braccio.
Na powstanie opery ogromny wpływ miała Camerata florenckaCamerata florenckaCamerata florencka. Dzięki rozważaniom i staraniom członków tego stowarzyszenia, nastąpiło przezwyciężenie faktury polifonicznej - która wg ówczesnych zaciemniała wyrazistość tekstu – powstały pierwsze utwory monodyczne. W związku z tym zmieniły się w tych monodiach relacje między głosem solowym, a instrumentem, który nie dopełniał już głosu solowego do polifonicznej konstrukcji, tylko towarzyszył podając akordowy akompaniament – Basso continuoBasso continuoBasso continuo.
R11lLZijOyGTQ1
Od tej pory muzyka mogła podporządkować się warstwie literackiej, służąc jako jej dopełnienie i wzmagać zawarte w tekście emocje. Dla podkreślenia tej ekspresji zaczęto stosować w przebiegach melodycznych zakazane wcześniej dysonanse i skoki interwałowe. Dążenia do powstania dramma per musica zaowocowały powstaniem w kręgu Cameraty florenckiej Dafne Jacopo Periego do tekstu Ottavia Rinucciniego , która wystawiona została we Florencji w 1597 roku - dzieło to zaginęło. Zachowała się za to w całości Euridice tych samych autorów.
Rufmotg4bnpKa
Rn1BWyr0Zhh8y1
Dramaty te miały jednak nadal duże znamiona eksperymentu, partie solowe utrzymane były w formie recytatywu, a zespół instrumentalny pełnił niewielką rolę. Dlatego jako pierwszą operę w pełnym tego słowa znaczeniu uznaje się favola in musica pt. L’Orfeo Claudio Monteverdiego, której premiera miała miejsce w roku 1607.
Tytułowy bohater w mitologii greckiej był synem boga Apollina i muzy Kaliope. Pochodził z Tracji. Uważany za największego śpiewaka, muzyka i poetę greckiego. Mity wspominają często o cudownym, czarodziejskim oddziaływaniu śpiewu Orfeusza. Jego muzyka oddziaływała nie tylko na ludzi, ale mogła uspokajać huczące fale morza; sprawiała, że ku śpiewakowi pochylały się drzewa; dzikie bestie szły za nim łagodne jak baranki, a nawet ryby gromadziły się, aby słuchać jego śpiewu. Dlatego jego postać, a w szczególności Mit o Orfeuszu i Eurydyce, cieszył się ogromnym powodzeniem w muzyce. Uważano go za uosobienie natchnionego twórcy, który siłą poezji i muzyki (w antyku stanowiły jedność) łagodził obyczaje.
Rgt3XDq57uIfe1
RbmHwxlMYRLXI1
Pod względem budowy i wykorzystanych środków kompozytorskich zauważyć trzeba, że oprócz charakterystycznego dla florentczyków stile recitativo (stylu opowiadającego), kompozytor zastosował tu również stile espressivo (styl wyrażający) i stile rappresentativo (przedstawiający) oraz arie, duety i zespołowe madrygały. Ponadto, Monteverdi będąc świadomym walorów brzmieniowych poszczególnych instrumentów i ich możliwości wyrazowych; jako pierwszy wprowadzał oznaczenia artykulacyjne.
Orfeusz zyskał ogromne powodzenie, dlatego rok po jego premierze powierzono mu przygotowanie oprawy muzycznej ślubu Francesco Gonzagi. Na tę okazję, do libretta Rinucciniego, powstała dramma per musica L’Arianna, której do czasów dzisiejszych zachował się jedynie jeden fragment – Lament Arianny. Dzieła te zapoczątkowały dalszy rozwój opery w całej Europie.
R1PLc9xV1FfMS1
R1C4gSPvprXSM1
Życie i twórczość Henry'ego Purcella
RNW32CJ38GTOT1
R30Jyfp07Wivp1
R1YVSaEgXofWT1
RsRityyMgWZT41
RLUiPNswSnEhj1
ROtHQZEPffXLm1
RPUl6eQ3X7hYz1
RL48CxRgFHy3k1
R14YxQzOwvXtq1
Zadania
RyWI4O87bCBun
Ćwiczenie 1
R1Mhvjv3Swf8y
Ćwiczenie 2
Rd8QDmLGk8gqs
Ćwiczenie 3
Polecenie 1
Henry Purcell – brytyjski Orfeusz. Jak rozumiesz zrealizowany podczas lekcji temat?
Zastanów się nad zadanym w temacie lekcji pytaniem, zrób notatki w dokumencie tekstowym, a następnie gotową pracę wyślij nauczycielowi do sprawdzenia.
Resa4vOyfMElJ
RZbyBPqRVCDGx1
R1eAXX7AnTE5U1
RYeifeHisba9m1
RRqmOGZPNHVGL
Ćwiczenie 4
Wysłuchaj powyższych utworów i przyporządkuj prezentowane fragmenty do tytułów dzieł, z których pochodzą. Utwór 1 Możliwe odpowiedzi: 1. Lament Arianny z dramma per musica L’Arianna C. Montevrdiego, 2. C. Monteverdi, L’Orfeo, prolog, 3. J. Peri, Euridice, Lassa che dispavento Utwór 2 Możliwe odpowiedzi: 1. Lament Arianny z dramma per musica L’Arianna C. Montevrdiego, 2. C. Monteverdi, L’Orfeo, prolog, 3. J. Peri, Euridice, Lassa che dispavento Utwór 3 Możliwe odpowiedzi: 1. Lament Arianny z dramma per musica L’Arianna C. Montevrdiego, 2. C. Monteverdi, L’Orfeo, prolog, 3. J. Peri, Euridice, Lassa che dispavento
Wysłuchaj powyższych utworów i przyporządkuj prezentowane fragmenty do tytułów dzieł, z których pochodzą. Utwór 1 Możliwe odpowiedzi: 1. Lament Arianny z dramma per musica L’Arianna C. Montevrdiego, 2. C. Monteverdi, L’Orfeo, prolog, 3. J. Peri, Euridice, Lassa che dispavento Utwór 2 Możliwe odpowiedzi: 1. Lament Arianny z dramma per musica L’Arianna C. Montevrdiego, 2. C. Monteverdi, L’Orfeo, prolog, 3. J. Peri, Euridice, Lassa che dispavento Utwór 3 Możliwe odpowiedzi: 1. Lament Arianny z dramma per musica L’Arianna C. Montevrdiego, 2. C. Monteverdi, L’Orfeo, prolog, 3. J. Peri, Euridice, Lassa che dispavento
Wysłuchaj powyższych utworów i przyporządkuj prezentowane fragmenty do tytułów dzieł, z których pochodzą.
<i>Lament Arianny</i> z dramma per musica <i>L’Arianna</i> C. Montevrdiego, J. Peri, Euridice, <i>Lassa che dispavento</i>, C. Monteverdi, <i>L’Orfeo</i>, prolog
Utwór 1
Utwór 2
Utwór 3
RRN0JzdaMzGDl
Ćwiczenie 5
R1YnWMEzB7Vo8
Ćwiczenie 6
R1bi8g1J8tLWX
Ćwiczenie 7
Słownik pojęć
Basso continuo
Basso continuo
bas cyfrowany - rodzaj skróconej notacji zapisu harmonicznego akompaniamentu, w którym nad linią basu notowane były oznaczenia numeryczne wskazujące pozostałe składniki akordów. Partia b.c. przeznaczona była do wykonania przez np. organy, klawesyn, harfę, lutnię.
Camerata florencka
Camerata florencka
powołana przez włoskiego humanistę, hrabiego Giovanniego de' Bardiego, grupa włoskich kompozytorów, poetów i teoretyków muzyki, powstała we Florencji końcu XVI w.
Dramma per musica
Dramma per musica
umuzyczniony dramat; początkowo była to nazwa opery włoskiej XVI w
Festa musicale
Festa musicale
muzyczne święto, początkowo termin określający dzisiejszą operę
Intermedia/intermezzi
Intermedia/intermezzi
w dziełach scenicznych jest wykorzystywane jako orkiestrowa wstawka muzyczno‑dramatyczna o charakterze pogodnym, często satyrycznym. Wykonywana jest między aktami sztuki lub opery.
Źródło:
https://encyklopedia.pwn.pl/
Galeria dzieł sztuki
REiW0PivU8RTP1
Rufmotg4bnpKa1
R1PLc9xV1FfMS1
Biblioteka muzyczna
Rn1BWyr0Zhh8y1
Utwór: J. Peri Euridice, Lassa che dispavento. Lassa che dispavento jest arią z opery Euridice. Kompozycja jest przeznaczona na sopran solo i akompaniament klawesynu. Posiada wolne tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
RbmHwxlMYRLXI1
Utwór: C. Monteverdi, L’Orfeo, prolog. Prolog jest częścią opery L’Orfeo. Kompozycja jest przeznaczona na sopran solo i akompaniament klawesynu. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, charakterem.
R1C4gSPvprXSM1
Utwór: C. Monteverdi, L’Arianna Lament Arianny. Lament Arianny jest arią z opery L’Arianna. Kompozycja jest przeznaczona na mezzosopran solo i akompaniament . Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną.. Cechuje się smutnym, lamentacyjnym charakterem.
RCBdAiZQxJx6J
Utwór: Zespół wykonujący wokalno-instrumentalną muzykę (...) Nagranie prezentuje zespół muzyki dawnej wykonujący utwór Pieśń o Weselu Najjaśniejszego Króla Zygmunta. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się wesołym skocznym charakterem.