Jedyną generatywną podkładką dla jabłoni jest antonówka zwykła, obecnie (stan na 2022 r.)  produkowana w śladowych ilościach – zaledwie 0,3% ogółu wyprodukowanych podkładek. Jej zaletą jest najsilniejszy system korzeniowy, co przekłada się na najmniejsze wymagania glebowe i największą tolerancję na suszę spośród innych podkładek stosowanych dla jabłoni. Do jej wad należą natomiast duża siła wzrostu i późne wchodzenie w okres owocowania.

Podkładką generatywną najczęściej stosowaną dla grusz jest grusza kaukaska. Cechuje się ona dużą odpornością na mróz i choroby.

Dla wiśni i czereśni najczęściej stosuje się siewki czereśni ptasiej.

REGnoC7IkmDau

Zdjęcie przedstawia fragment korony czereśni ptasiej. Drzewo jest duże, pokryte bardzo dużą liczbą liści. Gałęzie są długie, porośnięte dużymi ząbkowanymi liśćmi. Na gałęziach rosną niewielkie, ciemne owoce. Są zgrupowane po kilka - kilkadziesiąt sztuk.

Podkładką generatywną najczęściej stosowaną pod śliwy i morele jest ałycza (Prunus cerasifera).

Rc4RQmQjzRnwp

Zdjęcie przedstawia fragment korony ałyczy. Drzewo rodzi kuliste owoce kształtem i wielkością przypominające mirabelkę. Owoce mają średnicę około 3 cm i są ciemnoczerwone lub pomarańczowoczerwone. Liście drzewa są jajowate, bez ząbkowania. Pień jest średniej grubości. Gałęzie owoconośne znajdują się blisko pnia.

Do produkcji brzoskiń używa się przeważnie siewek trzech odmian brzoskwiń nasiennych: Rakoniewicka, Mandżurska i Siberian C. Drzewka rosnące na dwóch ostatnich podkładkach są znacznie niższe niż te zaszczepione na podkładce Rakoniewicka.

Produkcja podkładek generatywnych jest efektywna jedynie na terenach ciepłych, z żyznymi, bogatymi w substancje odżywcze glebami. Najodpowiedniejsze są gleby gliniasto‑piaszczyste, zapewniające korzeniom dostęp do wody i powietrza w optymalnym zakresie.

Glebę pod uprawę podkładek generatywnych najlepiej zacząć przygotowywać na kilka lat przed założeniem szkółki. Najbardziej korzystny jest przedplon w uprawie zmianowej, który nie tylko poprawia strukturę podłoża, ale i wzbogaca je w wiele składników odżywczych. Przykładowo, można zastosować następujący schemat uprawy:

• rok pierwszy – rośliny motylkowe lub okopowe wysiane na oborniku,

• rok drugi – zboża ozime,

• rok trzeci – rzepak lub gorczyca po rozłożeniu obornika.

W czwartym roku po zbiorze rzepaku rozsypuje się nawozy mineralne (80–140 kg potasu i 40–80 kg fosforu na hektar), a następnie wykonuje się głęboką orkę. Dopiero wówczas sieje się nasiona, z których wyrosną podkładki generatywne.

Aby przygotować nasiona do siewu, można je namoczyć, zaprawić środkiem grzybobójczym, a następnie poddać stratyfikacji. Nasiona drzew ziarnkowych moczy się od 12 do 14 godzin, a nasiona drzew pestkowych – jedną dobę. Moczenie nasion powoduje, że kiełkują w jednakowym czasie.

Podczas stratyfikacji nasiona wymieszane z trocinami bądź piaskiem w stosunku 1:3 przechowuje się w pojemniku, w pomieszczeniu o temperaturze 0‑8°C. Należy stale sprawdzać wilgotność podłoża. Suchy piasek zrasza się wodą. Co 2‑3 tygodnie nasiona wysypuje się, aby zapewnić im dostęp powietrza. Czas stratyfikacji zależy od gatunku podkładki. Najbardziej popularne podkładki generatywne i zalecane dla nich okresy dojrzewania posprzętnego to:

• antonówka zwykła: 60–90 dni,

• grusza kaukaska: 70–90 dni,

• czereśnia ptasia: 110–120 dni,

• antypka:  90–120 dni,

• ałycza: 110–150 dni.

RQ2pWYz3Zufak

Zdjęcie przedstawia pięć sporych plastikowych pojemników leżących na agrowłókninie. Pojemniki te mają półprzezroczyste przykrywki, przez które widać ustawione w nich okrągłe doniczki. W doniczkach znajdują się nasiona z piaskiem.

Nasiona wysiewa się w mateczniku albo – jeśli siewki mają być pikowane – w inspektach zimnych lub na zagonach. Nasiona w rzędach sieje się co 1–3 cm, a odległości między rzędami powinny wynosić 50–70 cm.

Nasiona podkładek grusz i jabłoni przeważnie wysiewa się w pierwszej dekadzie kwietnia. Wysiew można jednak przeprowadzić wcześniej, w końcu marca, jeżeli ziemia rozmarznie i nie będzie zbyt wilgotna.

Nasiona drzew pestkowych można wysiewać, pomijając okres przechowywania: tuż po zbiorze lub po kilkutygodniowej stratyfikacji. Czas pozostały do zakończenia stratyfikacji odbywają one wówczas w gruncie.

Nasiona przykrywa się warstwą piasku lub ziemi, a następnie podlewa się.

Podłoże, na którym rosną siewki, należy spulchniać, odchwaszczać, nawadniać w razie potrzeby i nawozić. Same rośliny zaś trzeba chronić przed chorobami i szkodnikami.

Pikowanie lub przerywanie siewek

Kiedy siewki wykształcą liścienie, można je przepikować, choć jest to zabieg bardzo pracochłonny i obecnie praktycznie niestosowany. W pikowanych siewkach skraca się korzeń główny o 1/3 jego długości. Zabieg ten sprzyja dobremu rozgałęzieniu systemu korzeniowego, a przez to – otrzymaniu wartościowego materiału szkółkarskiego. Następnie siewki sadzi się w rzędach oddalonych od siebie o 25–30 cm, jeśli mają być odchwaszczane ręcznie, lub 50–70, jeśli odchwaszczanie ma być zmechanizowane.

Jeśli siewki nie są pikowane, trzeba je przerywać, aby nie rosły zbyt gęsto. Aby wzmocnić system korzeniowy siewek, można je wówczas podcinać specjalnymi nożami lub szpadlem. Po tym zabiegu trzeba je obficie podlać. W rzędach siewki jabłoni, grusz i czereśni powinny rosnąć co 5–7 cm, a siewki pozostałych gatunków co 3–4 cm.

Odchwaszczanie i ochrona przed chorobami i szkodnikami

Plantację chroni się przed chorobami i szkodnikami od momentu pojawienia się pierwszych liści. Z ochroną przed chorobami i szkodnikami, a także odchwaszczaniem, postępuje się tak samo jak w uprawie podkładek wegetatywnych.

Nawożenie

Nawozy azotowe wysiewa się w 2–3 dawkach (jednorazowo po 30 kg azotu na hektar). Jeśli gleba została przygotowana prawidłowo i nie doszło do uszkodzenia korzeni np. wskutek  obfitych opadów, nawożenie azotem jest wystarczające. Pierwiastek ten można stosować doglebowo lub dolistnie.

Przy niedoborze danego składnika, np. potasu lub magnezu, zalecane jest nawożenie dolistne. Główną zaletą dolistnego dokarmiania roślin jest jego szybkie działanie i większa wydajność.

O tym, czy nawożenie składnikiem innym niż azot jest konieczne, decyduje dokładna obserwacja roślin. Aby ustalić dawkę nawozu, tak samo jak w przypadku nawozów stałych, należy przeprowadzić analizę składu chemicznego gleby.

Podkładki można wykopywać mniej więcej w połowie listopada, kiedy w sposób naturalny stracą co najmniej 80% liści. Podkładki wykopuje się ręcznie lub (w dużych gospodarstwach) mechanicznie. Natychmiast po wykopaniu roślin należy zabezpieczyć ich korzenie przed wyschnięciem.

Następnie podkładki sortuje się w sortowni, wiąże w pęczki po 50 sztuk, etykietuje i przechowuje podobnie jak podkładki wegetatywne: w chłodni lub w dołowniku. Grubość podkładek określa się poprzez pomiar suwmiarką ich średnicy, z dokładnością do 1 mm, w połowie długości szyjki korzeniowej. Zgodnie z Polską Normą dotyczącą wymagań jakościowych dla podkładek drzew i krzewów owocowych, do sprzedaży dopuszczone są podkładki powyżej 30 cm. Wysokość podkładek ocenia się, mierząc z dokładnością do 1 cm odległości od połowy szyjki korzeniowej do wierzchołka pędu. Ocenia się również liczbę miejsc wyrastania korzeni. Korzenie powinny wyrastać co najmniej z trzech miejsc, oddalonych od siebie minimum o 1 cm.

Miejsce na notatki