1902 – Trzy fragmenty z poematów Jana Kasprowicza op. 5
1911 – Pieśni miłosne Hafiza op. 24
1914‑1916 – III Symfonia „Pieśń o nocy” op. 27
1915 – Mity op. 30 na skrzypce i fortepian
1918‑1924 – Król Roger op. 46 opera w 3 aktach
1921 – Słopiewnie op. 46 bis
1923‑1931 – Harnasie op. 55 – balet‑pantomima
1924‑1925 – Mazurki op. 50 na fortepian
1925‑1926 – Stabat Mater op. 53
1930‑1932 – Pieśni kurpiowskie op. 58
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RGDbuGm5PhiGC1
1
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
8. Muzyka XX i XXI wieku. Uczeń:
4) omawia polską muzykę XX wieku i jej twórców, dokonując klasyfikacji zgodnie ze stylami i kierunkami: Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Grażyna Bacewicz, Witold Lutosławski, Andrzej Panufnik, Tadeusz Baird, Kazimierz Serocki, Wojciech Kilar, Henryk Mikołaj Górecki, Krzysztof Penderecki, Eugeniusz Knapik, Aleksander Lasoń, Andrzej Krzanowski, Paweł Szymański, Hanna Kulenty, Paweł Mykietyn, Agata Zubel i in.;
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;
4. dokonuje analizy percepcyjnej, uwzględniając:
d) strukturę gatunków i form muzycznych, ich zmiany i rozwój.
Nauczysz się
charakteryzować twórczość Karola Szymanowskiego;
przedstawiać nową wizję folkloryzmu;
przedstawiać oddziaływanie Szymanowskiego na twórczość kolejnych pokoleń.
Wczesna twórczość Karola Szymanowskiego
Karol Szymanowski przyszedł na świat 3 X 1882 roku w Tymoszówce na Ukrainie, w rodzinie kultywującej polskie tradycje patriotyczne, a zarazem wrażliwej na potrzeby świata artystycznego i naukowego. Był jednym z czworga rodzeństwa, z których każde zajmowało się sztuką: Anna była malarką, Feliks – pianistą, Stanisława – śpiewaczką, a Zofia – poetką i tłumaczką.
Pierwszych lekcji gry na fortepianie udzielał mu ojciec, ale stosunkowo szybko Karol trafił pod opiekę Gustawa Neuhausa w elizawetgradzkiej szkole muzycznej. Edukację muzyczną kontynuował w Warszawie (1901‑1905), m.in. u Zygmunta Noskowskiego, kompozytora, dyrygenta i pedagoga, spod którego pieczy wyszło grono wybitnych polskich twórców i wykonawców I połowy XX wieku (oprócz Szymanowskiego wymienić należy: Mieczysława Karłowicza, Ludomira Różyckiego, Grzegorza Fitelberga, Apolinarego Szelutę). W czasie nauki w warszawskim konserwatoriumKonserwatoriumkonserwatorium poznał m.in. Pawła Kochańskiego, Artura Rubinsteina i Grzegorza Fitelberga – późniejszych propagatorów twórczości Szymanowskiego, z którymi łączyć go będzie dozgonna przyjaźń. W latach 1900‑1902 powstają fortepianowe 4 Etiudy op. 4. Posłuchajmy bodaj najpopularniejszej z tego cyklu – Etiudy b‑moll op. 4 nr 3.
RMA1ugYOukoBS1
Spółka Nakładowa Młodych Kompozytorów Polskich
W roku 1905, w Berlinie, wraz z Grzegorzem Fitelbergiem, Ludomirem Różyckim i Apolinarym Szeluto założył Spółkę Nakładową Młodych Kompozytorów Polskich, nazywaną także Młodą Polską w Muzyce (wspieraną finansowo przez ks. Władysława Lubomirskiego), której zadaniem była promocja nowej muzyki polskiej. Możliwość prezentowania swoich utworów na scenach Berlina i Wiednia ostatecznie zaowocowała podpisaniem kontraktu z firmą wydawniczą o międzynarodowej renomie – Universal Edition.
Podróże Karola Szymanowskiego
W 1914 roku odbył podróż do Włoch, zwiedził Sycylię oraz Afrykę Północną. Bardzo silne emocje i wzruszenia odcisnęły swoje piętno na muzyce Szymanowskiego, który skierował swe zainteresowania w stronę orientalizmuOrientalizmorientalizmu i impresjonizmuImpresjonizmimpresjonizmu. Efektem tej podróży stały się m.in. Pieśni muezina szalonego op. 42 z 1918 roku.
RtCZKfw8kiFuZ
Powrót do Polski
Okres I wojny światowej Szymanowski spędził w rodzinnej Tymoszówce, którą opuścił na zawsze w 1917 roku, by zamieszkać w Warszawie. W 1922 roku po raz pierwszy po wojnie zagościł w Zakopanem, dokąd będzie regularnie wracać, by ostatecznie zamieszkać w willi Atma. W stolicy polskich Tatr nawiąże kolejne wielkie przyjaźnie – ze Stanisławem Mierczyńskim, Adolfem Chybińskim, Juliuszem Zborowskim, Stanisławem I. Witkiewiczem, Augustem Zamoyskim, Zofią i Karolem Stryjeńskimi oraz góralami. W roku 1927 objął posadę dyrektora Konserwatorium Warszawskiego, stawiając sobie za cel przeprowadzenie szeroko zakrojonych reform organizacyjnych i merytorycznych. Konflikt ze środowiskiem konserwatywnych muzyków polskich wpłynęło na niemożność wprowadzenia planowanych zmian oraz pogorszyło stan zdrowia Szymanowskiego, który – namawiany przez lekarzy – podjął decyzję o osiedleniu się w Zakopanem.
R1YhAVcnLPoV51
Muzyka ludowa
Jego fascynacje polską muzyką ludową, szczególnie folklorem podhalańskim (notowanym osobiście) i kurpiowskim (poznanym za pośrednictwem publikacji ks. Władysława Skierkowskiego Puszcza Kurpiowska w pieśni) zaowocowała szeregiem genialnych kompozycji oraz nowatorską koncepcją folkloryzmuFolkloryzmfolkloryzmu, do której nawiązywali wszyscy jego następcy odwołujący się do wzorców ludowych.
Oddajmy głos muzyce…
Re94g28vh7FTd1
R997euGqrLfDo1
R1aQg9M48PevZ1
Ostatnie lata życia Karola Szymanowskiego
W roku 1930 Uniwersytet Jagielloński nadał mu najwyższą godność akademicką – tytuł doktora honoris causaDoktor honoris causadoktora honoris causa. W nowym roku akademickim 1931/1932 został mianowany pierwszym rektorem Konserwatorium (w randze szkoły wyższej) w Warszawie. Niezrozumienie ze strony starszych współpracowników i degradacja uczelni w marcu 1932 roku do stanu sprzed reformy doprowadziły do dymisji Szymanowskiego. Pomimo odcięcia się od struktur akademickich pozostał „przywódcą duchowym” młodych kompozytorów polskich (częstokroć jego studentów), którzy stali się kontynuatorami jego dzieła. Od 1935 roku Szymanowski rozpoczął intensywną kurację poza granicami Polski. Zmarł 29 III 1937 roku w sanatorium Lozannie. Jego pogrzeb w Krakowie (pochowany jest na Skałce) stał się narodową manifestacją.
Karol Szymanowski i propagatorzy jego twórczości
Muzyka Karola Szymanowskiego wykonywana była przez najwybitniejszych polskich artystów, członków rodziny Szymanowskich: siostrę Stanisławę Korwin‑Szymanowską, brata Feliksa, oraz przez wiernych przyjaciół, m.in. Grzegorza Fitelberga, Artura Rubinsteina, Pawła Kochańskiego i Eugenię Umińską.
R1cnZRuoQyXen1
Zachwyca słuchaczy po dziś dzień, m.in. pięknymi frazami Stabat Mater, pisanymi do polskiego tłumaczenia łacińskiej sekwencjiSekwencjasekwencji średniowiecznej (Stała Matka Bolejąca, koło krzyża łzy lejąca), nawiązującymi muzycznie do melodii polskich nabożeństw wielkopostnych.
Prezentacja o Karolu Szymanowskim
RLSKtCUeEsryG
RzFyIwXGD6DTp
R4WJHebtgcsuN
R1UpeaxtrOHaA
R1cnMv6W8T48L1
R1HK8pUT0e0qe
Ćwiczenie 1
R1Whkj6Hg2SuD
Ćwiczenie 2
R1cwMj4wQdS5A
Ćwiczenie 3
Ro2E66N5bw7f8
Ćwiczenie 4
RfXAoNdxcJgKq
Ćwiczenie 5
R13X58fPqtdwQ
Ćwiczenie 6
RBnMpr1ws6QH6
Ćwiczenie 7
Słownik pojęć
Doktor honoris causa
Doktor honoris causa
honorowy tytuł nadawany szczególnie zasłużonym dla nauki i kultury osobom przez wyższe uczelnie.
Folkloryzm
Folkloryzm
kierunek w sztuce polegający na włączaniu w tkankę dzieła artystycznego elementów kultury ludowej.
Impresjonizm
Impresjonizm
kierunek w sztuce zapoczątkowany w Paryżu w II połowie XIX wieku; głównym celem artystów impresjonistów (początkowo malarzy i rzeźbiarzy) było uchwycenie ulotnych momentów; nazwa kierunku, nawiązująca do tytułu obrazu Claude’a Moneta Impresja, wschód słońca, pochodzi z jednej z pierwszych negatywnych krytyk autorstwa Louisa Leroya.
Konserwatorium
Konserwatorium
nazwa nadawana uczelniom muzycznym, wywodząca się od nazwy zakładanych w XVI w. we Włoszech zakładów opiekuńczych da dzieci (conservatorio), w których kształcono je przede wszystkim w zakresie muzyki, zwłaszcza śpiewu.
Orientalizm
Orientalizm
kierunek w literaturze i sztuce polegający na szczególnym uwypukleniu cech kultur wschodnich.
Sekwencja
Sekwencja
pieśń religijna; powstała w średniowieczu przez podkładanie do gotowej melodii nowego tekstu; z czasem usamodzielniła się przyjmując formę stroficzną.
Źródło:
encyklopedia.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
RMA1ugYOukoBS1
Utwór: Karol Szymanowski, Etiuda b-moll op. 4 nr 3. Etiuda b-moll op. 4 nr 3 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andante. In modo d’una canzone) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, smutnym charakterem.
Re94g28vh7FTd1
Utwór: Karol Szymanowski, Mazurek op. 50 nr 1. Mazurek op. 50 nr 1 jest stylizowanym tańcem przeznaczonym na fortepian. Posiada wolne tempo (Sostenuto. Molto rubato) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się tajemniczym, folklorystycznym charakterem.
R997euGqrLfDo1
Utwór: Karol Szymanowski, Pieśni kurpiowski Uwoz mamo. Uwoz mamo jest pieśnią przeznaczoną na mezzosopran i fortepian. Posiada wolne tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, kurpiowskim charakterem.
R1aQg9M48PevZ1
Utwór: Karol Szymanowski, Pieśni kurpiowskie Leć głosie po rosie. Leć głosie po rosie jest pieśnią przeznaczoną na sopran z towarzyszeniem fortepianu. Posiada wolne tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, kurpiowskim charakterem.
RtCZKfw8kiFuZ
Utwór: Karol Szymanowski, Allah Akbar. Allah Akbar jest utworem przeznaczonym na sopran i fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Moderato assai) i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się przeraźliwym, tajemnicznym charakterem.
Przewiń
Głośność
Bibliografia
K. Dąbrowska, Karol z Atmy, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1958
J. Iwaszkiewicz, Spotkania z Szymanowskim, PWM, Kraków 1986
T. Chylińska, Szymanowski i jego muzyka, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1980