Temat lekcji: Kazimierz Wielki – zręczny polityk

Autor scenariusza: Marcin Dyś

Adresat

Uczeń V klasy szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

VII. Polska w XIV i XV wieku. Uczeń:

1) opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV i XV wieku;

2) analizuje dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej (system obronny, urbanizacja kraju, prawo, nauka) oraz w polityce zagranicznej;

3) opisuje związki Polski z Węgrami w XIV i XV wieku;

6) porządkuje i umieszcza w czasie najważniejsze wydarzenia związane z relacjami polsko‑krzyżackimi w XIV i XV wieku;

7) charakteryzuje rozwój monarchii stanowej.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie zapoznają się z polityką zewnętrzną Kazimierza Wielkiego.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia cele polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego;

• wyjaśnia, co oznacza pokojowa polityka Kazimierza Wielkiego;

• tłumaczy znaczenie spotkania monarchów w Krakowie i uczty u Wierzynka.

Metody/ techniki kształcenia

• metody podające: wyjaśnienia i komentarze nauczyciela;

• metody programowane: z wykorzystaniem e‑podręcznika, z użyciem multimediów;

• metody problemowe: aktywizujące: dyskusja, burza mózgów;

• metody praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe, praca z tekstem.

Formy pracy

• praca grupowa lub w parach;

• praca z całą klasą.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki/pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• materiał multimedialny.

Przed lekcją

Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z tekstem „Zręczny polityk” umieszczonym w abstrakcie w rozdziale „Polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego” oraz przypomnieli sobie jego zasługi.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel podaje uczniom temat, cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Prowadzący prosi uczniów, aby wymienili cechy, jakimi ich zdaniem obdarzony był Kazimierz Wielki. Następnie prosi, by przypomnieli jego najważniejsze zasługi dla kraju, o których dowiedzieli się na poprzedniej lekcji.

Faza realizacyjna

1. Odwołując się do fragmentu abstraktu, z którym uczniowie zapoznali się w domu, oraz wiedzy z wcześniejszych lekcji, nauczyciel prosi, by wymienili kraje, z którymi władcy Polski mieli zatargi lub byli w konflikcie – uczniowie powinni wymienić Czechy, Krzyżaków, Tatarów. Uczniowie wykonują pierwszą część Ćwiczenia 1. Prowadzący w szczególności zwraca uwagę na konflikt polsko‑krzyżacki. Prosi, by uczniowie zastanowili się, w jaki sposób można było rozwiązać ten spór i na jakie rozwiązanie zdecydował się Kazimierz Wielki. To zadanie uczniowie mogą wykonać w parach. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej i sprawdza poprawność wykonanych zadań.

2. Nauczyciel tłumaczy znacznie kaliskiego „pokoju wieczystego” zawartego z Krzyżakami w 1343 roku. Wyjaśnia, na czym polega pokój wieczysty i jakie znaczenie miało to dla naszego kraju. Uczniowie wykonują drugą część Ćwiczenia 1, wskazując ziemie zwrócone Polsce na mocy pokoju kaliskiego. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej i sprawdza poprawność wykonanych zadań.

3. Nauczyciel wyświetla uczniom obraz Bronisława Abramowicza – Uczta u Wierzynka. Pyta uczniów, jak myślą, co może przedstawiać scena, którą widzą. Następnie za pomocą pytań pomocniczych i kluczowych pomaga im odgadnąć, jakie wydarzenie zostało uwiecznione. Uczniowie wykonują Ćwiczenie 2. Po jego zakończeniu nauczyciel podkreśla doniosłość wydarzenia, które szerokim echem odbiło się nie tylko na ziemiach polskich, ale i w całej Europie. Podczas wykonywania ćwiczeń uczniowie powinni mieć możliwość uzyskania pomocy od nauczyciela. Prowadzący przekazuje im informację zwrotną dotyczącą ich pracy podczas lekcji.

4. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Czy dzisiaj również odbywają się takie spotkania najważniejszych przywódców państw? Jeśli tak, to w jakim celu są one zwoływane?

Faza podsumowująca

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują Ćwiczenie 3. Następnie zapoznają się z osią czasu (Polecenie 1) oraz odgadują tytuły i podobizny władców Polski (Ćwiczenie 4). Na koniec wykonują Polecenie 2. Nauczyciel upewnia się, że zadaniazostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny oraz oceny pracy prowadzącego i innych uczniów.

Podsumowanie najważniejszych treści lekcji

1. Refleksja nad pojęciami polityka pokojowa, pokój wieczysty.

2. Zapoznanie się z dokonaniami Kazimierza Wielkiego na arenie międzynarodowej.

3. Poznanie znaczenia i wagi spotkań międzynarodowych na najwyższym szczeblu.

4. Umiejętność analizy mapy historycznej.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Foreign policy of Casimir III the Great

Casimir III the Great was a clever diplomat. His main ally in the international arena was Hungary. Due to good deals based on relations he provided peace at the borders with the Kingdom of Bohemia and the state of the Teutonic Order (1343 Peace in Kalisz). Officially, he resigned from Silesia and Pomerania (he planned to regain these lands until the end of his life). In 1364 he organised the congress in Cracow (so‑called feast at Wierzynek's), in which emperor Charles IV of Luxembourg (king of Bohemia), Ludwig of Anjou, the king of Cyprus and numerous princess took part. The king was also a warrior and conqueror – he conquered numerous areas in Russia (Halich and Volhynia Rus, Podolia), and moreover imposed his authorities to the Mazovian Piasts. He died in 1370. He did not leave a legitimate male descendant.