Temat: Cechy organizmów/Biologia wczoraj i dziś

Adresat

Uczeń klasy V szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

Cel lekcji

Uczniowie wymieniają cechy organizmów i czynniki niezbędne im do życia.

Kryteria sukcesu

• wspólnie z kolegami i koleżankami stworzysz plakat, który będzie czytelny i będzie zawierał poprawnie sformułowane informacje;

• wymienisz pięć cech organizmów i pięć czynników potrzebnych im do życia.

• wyjaśnisz, czym zajmuje się biologia;

• określisz sześć pól biologii.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne; 

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody/formy pracy

Pogadanka, metoda posteru oraz praca z tekstem.

Praca indywidualna oraz praca w grupie.

Środki dydaktyczne

• abstrakt;

• tablica interaktywna lub tradycyjna;

• tablety/komputery;

• szary papier;

• pisaki;

• arkusze z ilustracją „Czym wyróżniają się organizmy?”;

• kartki A4 z ilustracją „Bez czego organizmy nie mogą żyć?”;

• naklejki (cenki).

Fazy lekcji

Wstępna

1. Nauczyciel określa temat i cel lekcji w języku zrozumiałym dla ucznia oraz kryteria sukcesu.

Realizacyjna

3. Nauczyciel wyświetla ilustrację „Czym wyróżniają się organizmy?” i prezentuje jej wydruk na dużym arkuszu papieru.

Na tablicy zapisuje polecenia:

• skreśl obiekty, które nie są organizmami;

• wokół obiektów i istot przedstawionych na ilustracji wypisz cechy organizmów.

Następnie nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każda z nich otrzymuje arkusz z ilustracją. Nauczyciel prosi podopiecznych o podanie jednej cechy organizmów i zapisuje ją na prezentowanym arkuszu‑plakacie. Upewnia się, że uczniowie rozumieją zadanie i zachęca ich do pracy.

4. Po upływie czasu wyznaczonego przez nauczyciela, przedstawiciele grup wywieszają uzupełnione plakaty i stają koło nich. Uczeń z pierwszej grupy odczytuje jedną z  cech wypisanych na plakacie. Reprezentanci pozostałych grup szukają jej na swoim arkuszu
   i odznaczają ją. Przedstawiciel drugiej grupy wymienia inną cechę i znów zostaje ona odznaczona na pozostałych plakatach. Uczniowie powtarzają te działania, aż odznaczone zostaną na plakatach wszystkie wypisane przez uczniów atrybuty organizmów.

5. Uczniowie sprawdzają w abstrakcie (ilustracja „Czynności życiowe organizmów”), czy uwzględnili wszystkie cechy organizmów. Nauczyciel pomaga uczniom podjąć decyzję o  pozostawieniu na plakacie lub usunięciu tych cech, o których nie ma mowy w abstrakcie.

6. Uczniowie uzupełniają plakaty, korzystając z galerii ilustracji , na którą składają się trzy grafiki: „Budowa komórkowa”, „Przemiana materii i energii” oraz „Ewolucja konia”.

7. Nauczyciel rozdaje uczniom naklejki (cenki) i prosi o przyklejenie ich na najbardziej czytelnym plakacie, zawierającym zarazem poprawnie sformułowane informacje. Zastrzega, że uczniowie nie mogą oceniać plakatu swojej grupy.

8. Każdy uczeń otrzymuje kartkę ze skopiowaną na środku ilustracją „Bez czego organizmy nie mogą żyć?”. Uczniowie, pracując w grupach, analizują opisy czynników niezbędnych organizmom do życia, a następnie omawiają je własnymi słowami (parafrazują je). Kartki wklejają do zeszytu.

9. Nauczyciel prosi uczniów, aby przeczytali streszczenie o biologii jako nauce („Biologia jako nauka o życiu” i „Historia nauk biologicznych”). Następnie nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie, czym zajmuje się biologia i określenie jej pól. Nauczyciel pyta uczniów, które z dziedzin biologii są dla nich najbardziej interesujące.

Podsumowująca

9. Nauczyciel prosi uczniów, żeby wyjaśnili, dlaczego samochód nie jest organizmem.

10. Nauczyciel wyświetla na ekranie kryteria sukcesu i proponuje, żeby każdy uczeń ocenił swoje osiągnięcia. Wybranych uczniów prosi o zabranie głosu. Innych pyta, co sprawiło im trudność w czasie zajęć.

Zadanie domowe dla zainteresowanych

Uczniowie rozwiązują ćwiczenie interaktywne nr 1.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Biology in the past and today

It is difficult to state unequivocally and comprehensively what living beings are. One of the features that makes it easy to distinguish them from inanimate matter is their ability to move around on their own. Most animals do move, but plants, for example, are stationary in the ground, although they are alive. Organisms receive information from the environment and respond to it by changing their behaviour or functioning, however this can be easily observed without detailed studies only in species capable of moving. The organism grows at the beginning of its life, but an adult will generally no longer grow in size. Moreover, a phenomenon similar to growth can be observed in the case of some inanimate objects, e.g. salt crystals. Organisms obtain the energy they need to live by breathing. However, the seeds of some plants can remain in a state where they do not even show signs of respiration for a long time. As can be seen, defining what the organism is is not an easy task.

According to modern biologists, a living being is one that takes necessary substances from the environment and converts them into energy in order to maintain its life functions, that is nourishes, breathes, excretes, moves, reacts to stimuli, grows and develops, as well as it has the ability to reproduce. Organisms have the ability to evolve, which means that their next generations are gradually adapting to changing environmental conditions. All organisms are made up of cells and can take different forms. The simplest ones are unicellular, prokaryotic bacteria, the most complex ones are made of trillions of cells of various types (trees or whales).

The conditions on Earth are ideal for the existence of life. The presence of light, water, oxygen, carbon dioxide and the appropriate temperature contribute to the fact that the planet is inhabited by millions of species. Its distance from the Sun provides sufficient light energy and a temperature at which water occurs in three states of matter. The rotary movement causes the Earth to heat up evenly, while the right mass determines the existence of atmosphere around the Earth, which acts as a heat retaining coating. The oxygen and carbon dioxide in the atmosphere are the two most important gases for life.

Biology is a life science – it studies organisms living on Earth today and those that used to live in old times. Its name comes from Greek words: bios – life and logos – science. This term was introduced by the French naturalist – Jean Baptiste Lamarck at the beginning of the 19th century. Biologists study the structure of organisms and their vital functions, as well as the relationship between organisms and the environment. They are trying to answer the following questions: Where do the organisms come from? How is it they are so different? How do organisms transfer their features to their offspring?

Biology is a science based on observation, experimentation and explanation of facts. Scientists do not limit themselves to working in a laboratory, they also study organisms in their natural environment –-- in all corners of the Earth. Biology is a rapidly developing natural knowledge domain and covers many fields.

The foundations of scientific knowledge of the world were created in antiquity. Already at that time organisms were described and divided into groups.  We owe the description of details of the structure of the human body and the functioning of its organs to researchers from the 16th century. The 17th century was marked by a special invention – the first microscope, thanks to which the world of microorganisms was discovered. The foundations of modern organism systematics was created in the 18th century. In the 19th century it was proved that all organisms are made up of cells, the theory of biological evolution was announced, and the rules of inheritance of features of organisms were discovered. The 20th century was a dynamic development of biochemistry and genetics. The design of the electron microscope allowed for studying the secrets of structure of cells and chemical molecules. Discovering DNA, where the features of each organism are recorded, was one of the greatest discoveries in the history of mankind. It caused the development of genetic engineering and allowed to read the genome of a human being. The present century – century of biotechnology – gives hope for the use of deliberately transformed organisms, for example in the fight against diseases.

• Organisms are made up of cells.

• Organisms take up body building substances and energy from the environment to sustain their vital functions.

• Environmental factors affect the life and activity of organisms.

• Biology is a science that studies organisms living on the Earth.

• The development of biological sciences made it possible to learn about the world of living beings, including humans.