Temat: Reakcje analizy

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa

Szkoła podstawowa. Chemia.

III. Reakcje chemiczne. Uczeń:

2) podaje przykłady różnych typów reakcji (reakcja syntezy, reakcja analizy, reakcja wymiany); wskazuje substraty i produkty.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń wyjaśnia istotę reakcji analizy

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• zapisywać równania reakcji analizy wraz z dobieraniem współczynników, wskazywaniem substratów i produktów;

• przedstawiać na modelach przebieg reakcji analizy;

• rysować na modelach przebieg reakcji analizy;

• odczytywać i zapisywać słownie przebieg reakcji chemicznej;

• stosować się do zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania eksperymentów chemicznych;

• opisywać eksperyment chemiczny, uwzględniając szkło i sprzęt laboratoryjny, substancje chemiczne, schemat, obserwacje i wnioski.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• komputery z dostępem do internetu, ewentualnie tablety;

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• metodnik lub kartki zielone, żółte i czerwone;

• sprzęt, szkło laboratoryjne oraz odczynniki;

• modele kulkowo‑pręcikowe.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

3. BHP – przed przystąpieniem do eksperymentów uczniowie zapoznają się z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcji. Nauczyciel wskazuje na konieczność zachowania ostrożności w pracy z nimi.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel w celu przypomnienia uczniom wiadomości z poprzedniej lekcji zadaje pytanie: „Co to jest reakcja łączenia i jak można ją zapisać z wykorzystaniem symboli?”. Chętni odpowiadają – prowadzący zajęcia informuje, że niniejsza lekcja przedstawi reakcję odwrotną do reakcji syntezy.

2. Prowadzący zajęcia zadaje uczniom pytanie, jak zdefiniowaliby reakcję rozkładu (analizy) – trwa dyskusja, po czym nauczyciel wyświetla wyjaśnienie pojęcia na prezentacji multimedialnej oraz przedstawia zapis tego równania za pomocą symboli.

3. Nauczyciel prosi chętnego do tablicy. Poleca mu zapisanie przebiegu przemiany chemicznej (rozkład tlenku rtęci(II)), z uwzględnieniem substratów i produktów oraz słownego zapisu, a następnie zapisanie równania reakcji chemicznej za pomocą symboli pierwiastków i wzoru związku chemicznego i zbilansowanie równania. Pozostali zapisują te informacje w kartach pracy.

4. Nauczyciel ponownie dzieli uczniów na grupy, rozdaje modele kulkowo‑pręcikowe i prosi o ułożenie równania reakcji rozkładu tlenku rtęci(II). Kontroluje przebieg pracy uczniów, udziela rad i sprawdza poprawność wykonania zadania.

5. Ochotnik zapisuje na tablicy przebieg rozkładu tlenku wodoru (wody), z uwzględnieniem substratów i produktów oraz słownego zapisu, a następnie równania reakcji chemicznej za pomocą symboli pierwiastków i wzoru związku chemicznego. Bilansuje równanie – pozostali uczniowie zapisują je w kartach pracy.

6. Uczniowie, pracując w grupach, układają z modeli kulkowo‑pręcikowych równanie reakcji rozkładu wody. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadania.

7. Prowadzący zajęcia poleca chętnym uczniom zapisanie równań reakcji rozkładu tlenku baru, chlorku magnezu i siarczku cynku na tablicy.

8. Pod koniec lekcji nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczenia interaktywnego – praca indywidualna.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

   • Dziś nauczyłem się…

   • Zrozumiałem, że…

   • Zaskoczyło mnie…

   • Dowiedziałem się…

   W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Analysis reactions

Under appropriate conditions, water undergoes a reaction, which produces the elements it consists of. The course of this reaction is described by the equation:

$\text{water → oxygen + hydrogen}$

Note that in this reaction, two substances (oxygen and hydrogen) are formed from one substance (water).
Chemical transformation, during which at least two products are formed from one substrate, is called decomposition reaction or analysis reaction. It can be described using the scheme:

$\text{substrate → }{\text{product}}_{\text{1}}\text{ +}{\text{ product}}_{\text{2}}\text{ + …}$

The analysis reactions take place in our environment. They are also used in the industry to obtain useful elements and chemical compounds.

Process of obtaining of calcium oxide via the decomposition of the calcium carbonate takes place at high temperature. It can be described by the following reaction equations:

$\text{calcium carbonate }\stackrel{\mathrm{ temperature }}{\to }\text{ calcium oxide + carbon dioxide}$

${\text{CaCO}}_{\text{3}}\stackrel{\text{temperature}}{\to }{\text{ CaO + CO}}_{\text{2}}$

• The analysis (decomposition) reaction is a type of chemical reaction that results in at least two products from one substrate.

analysis reaction