E-materiały do kształcenia zawodowego

Kontrola prawidłowości działania świateł i oświetlenia pojazdu samochodowego

MOT.06. Organizacja i prowadzenie procesu obsługi pojadów samochodowych - Technik pojazdów samochodowych 311513

bg‑orange

Słownik pojęć dla e‑materiału

Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.

1
akumulator
akumulator

jest odwracalnym źródłem prądu elektrycznego, które gromadzi i udostępnia energię, przy czym proces ten wiąże się z reakcjami chemicznymi wewnątrz akumulatora. Akumulator jest urządzeniem służącym do magazynowania energii elektrycznej. Składa się on z ogniw połączonych ze sobą elektrycznie, które zamknięte są w obudowie

badanie świateł
badanie świateł

jest to czynność wykonywana w trakcie badań technicznych pojazdu na stacji kontroli pojazdów. Kontrola ustawienia świateł w pojazdach jest ważna ze względu na zweryfikowanie, czy pojazd może bezpiecznie poruszać się po drodze. Kontrola obejmuje czynności sprawdzenia liczby i rodzaju świateł, ich rozmieszczenia, użytej barwy i prawidłowości działania

biksenony
biksenony

Biksenony są stosowane zarówno jako światła mijania, jak i drogowe. Barwa światła w obu przypadkach oświetlania jest identyczna, a emitowana wiązka jest intensywna i długa, przez co zapewnia kierowcy dobrą widoczność. Biksenony są uważane za bardziej nowoczesne i bardziej skuteczne rozwiązanie niż tradycyjne reflektory

dynamiczne doświetlanie zakrętów
dynamiczne doświetlanie zakrętów

stosowane jest w pojazdach z reflektorami ksenonowymi. Reflektory projekcyjne montuje się na poruszających się ramach, które obracają się wokół pionowej osi. Do poruszania reflektorami używają elektrycznych silniczków. Strumień światła z włączonego reflektora podczas skrętu podąża za ruchem kierownicy. Jego maksymalne wychylenie to 15 stopni

kontrola ustawienia świateł
kontrola ustawienia świateł
R11JAAfETxoCX
Kontrola ustawienia świateł
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

ta czynność wchodzi w zakres obowiązkowego badania technicznego pojazdu. Badanie przeprowadzane jest za pomocą ekranu kontrolnego lub specjalnego przyrządu optycznego. Przed przystąpieniem do badania należy zwrócić uwagę na obciążenie pojazdu, ciśnienie powietrza w ogumieniu, nawierzchnię miejsca, gdzie wykonuje się badanie (płaska, dopuszczalna nierówność nie powinna przekraczać ±1mm/1m, a dla samochodów ciężarowych ±3mm/1m).

Kontrola prawidłowości oświetlenia pojazdu podczas badań technicznych na SKP obejmuje:

  1. Sprawdzenie rodzaju i liczby świateł, których się używa

  2. Rozmieszczenie świateł

  3. Barwę świateł

  4. Poprawność działania oświetlenia

  5. Położenie granicy światłocienia i sprawdzenie pozostałych parametrów, które mają wpływ na ogólny stan oświetlenia

ksenony
ksenony

są stosowane w światłach mijania i emitują bardzo jasną wiązkę światła. Posiadają one szybki zapłon i są długo żywotne oraz ekonomiczne. Światło emitowane jest przez palnik wyładowczy, za przesłanie do palnika napięcia o mocy 20000V odpowiedzialny jest przetwornik, współpracujący z reflektorem. Ksenony są dostępne w dwóch rodzajach: soczewkowym (D2S) i odbłyśnikowym (D2R). Rozwiązanie odbłyśnikowe ma specjalną przesłonę, która zapobiega samooślepieniu

lampki kontrolne
lampki kontrolne
RMmOuXbNYiWP6
Lampki kontrolne
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

wyświetlają informację np. o oświetleniu użytym w pojeździe. Jest to stale wyświetlana informacja na desce rozdzielczej. Wyświetlana informacja o np. włączonych światłach drogowych informuje kierowcę, że w tym momencie takie światła działają w prowadzonym przez niego pojeździe

lampa sygnalizacyjna
lampa sygnalizacyjna

lampy zewnętrzne umieszczone z przodu po bokach pojazdu lub z tyłu pełnią funkcję sygnalizacyjną w stosunku do innych uczestników ruchu oraz są bardzo ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa ruchu drogowego. Taka lampa składa się ze wspornika lampy, obudowy i klosza. Wspornik zapewnia prawidłowe ustawienie źródeł światła względem systemu optycznego. Obudowa zawiera odbłyśniki a struktury klosza wpływają na rozkład światła

nielegalne modyfikacje w oświetleniu pojazdów
nielegalne modyfikacje w oświetleniu pojazdów

są to zabiegi, które wykonywane są np. w celu zmiany koloru oświetlenia lub ozdobienia lamp samochodowych. Działania te są nielegalne, bardzo niebezpieczne i skutkują znacznym zmniejszeniem bezpieczeństwa ruchu drogowego. Poprzez stosowanie takich modyfikacji kierowcy grożą bardzo wysokie mandaty

Nielegalne modyfikacje związane z oświetleniem to:

  1. Samodzielny montaż ksenonów - montaż zestawu, który pozwala na współpracę reflektora halogenowego z żarówkami ksenonowymi, jest niezgodny z prawem

  2. Przyciemnione lampy - takie działanie ogranicza przepuszczalność światła przez klosz i sprawia, że sygnały wydawane przez reflektor są mniej widoczne dla innych użytkowników drogi

oświetlenie LED
oświetlenie LED

LED to po polsku dioda elektroluminescencyjna – element półprzewodnikowy, emitujący światło, w czasie kiedy przepływa przez niego prąd. Diody są trwałe, niewrażliwe na wibracje i wstrząsy, cechują się też małym rozmiarem. Wypalenie jednej diody skutkuje koniecznością wymiany całego światła

oznakowanie reflektorów
oznakowanie reflektorów

istnieje dla krajowych i międzynarodowych przepisów dotyczących systemów oświetleniowych pojazdów. Dla reflektorów obowiązują specjalne znaki homologacyjne, które umieszczane są na szybie lub obudowie

pomiar ciśnienia powietrza w ogumieniu
pomiar ciśnienia powietrza w ogumieniu

w wyposażeniu każdej stacji kontrolno‑pomiarowej musi znajdować się przyrząd do pomiaru ciśnienia powietrza w ogumieniu pojazdu. Badanie ciśnienia powietrza jest szczególne ważne przy badaniu oświetlenia. Pomiar ciśnienia powietrza w ogumieniu wykonywany jest przed przystąpieniem do badań oświetlenia pojazdu

pomiar ustawienia świateł
pomiar ustawienia świateł

zapewnia bezpieczną eksploatację pojazdu. Polega on na dostosowaniu położenia reflektorów tak, aby były skierowane we właściwym kierunku i zapewniały kierowcy optymalną widoczność. Proces pomiaru ustawienia reflektorów zwykle obejmuje użycie specjalistycznego urządzenia pomiarowego, które może zmierzyć położenie reflektorów i porównać je ze specyfikacjami producenta

przewody
przewody

w pojazdach samochodowych stosowane są przewody elektryczne o średnicy od 0,25 do 0,68mm, dobrane zgodnie z dopuszczalną gęstością prądu, maksymalnym nagrzaniem i dopuszczalnym spadkiem napięcia

przyrząd do kontroli świateł
przyrząd do kontroli świateł
RQBfoOA9zEDMw
Przyrząd do kontroli świateł
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

badanie ustawienia świateł zewnętrznych pojazdu za pomocą przyrządu optycznego polega na przeniesieniu strumienia świetlnego badanych świateł na ekran pomiarowy urządzenia za pomocą soczewki skupiającej, która umożliwia zmniejszenie odległości między ekranem przyrządu a badanym reflektorem. W trakcie badania głowica przyrządu powinna być oddalona od szkła reflektora o 3070cm

reflektory
reflektory
R2arM3go9pxdN
Reflektor
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

to urządzenie, którego głównym zadaniem jest oświetlenie drogi przed pojazdem. Dzieje się to dzięki odpowiednio skierowanemu strumieniowi światła. Reflektor składa się z obudowy, mechanicznego lub elektrycznego urządzenia regulacyjnego, odbłyśnika, źródła światła i klosza

regulacja zasięgu reflektorów
regulacja zasięgu reflektorów

zasięg świateł przednich w pojeździe można regulować za pomocą pokrętła. Taką regulacje wykonuje się w zależności od obciążenia pojazdu, czyli ilu pasażerów i ładunku przewożone jest w pojeździe. Półstatyczna regulacja zasięgu oświetlenia polega na automatycznym dostosowywaniu kąta nachylenia reflektorów do aktualnej sytuacji na drodze, a dynamiczna regulacja zasięgu oświetlenia w samochodzie polega na automatycznym dostosowywaniu kąta i zasięgu świateł do warunków jazdy oraz sytuacji na drodze

rodzaje systemów optycznych
rodzaje systemów optycznych

układy optyczne reflektorów dzielą się na system paraboidalny, system elipsodialny, system swobodnych płaszczyzn oraz system super DE w kombinacji z systemem FF. Każdy z tych systemów określa jak promienie światła kierowane są na drogę przez odbłyśnik

rodzaje świateł w pojazdach
rodzaje świateł w pojazdach

oświetlenie w pojazdach jest zgodne z warunkami technicznymi i homologacyjnymi dla zespołów oświetleniowych, elementów składowych, a także żarówek. Pojazd powinien być wyposażony w oświetlenie zewnętrzne:

  1. Oświetleniowe, czyli światła drogowe, mijania, przeciwmgłowe przednie, cofania

  2. Sygnałowe, czyli światła pozycyjne, światło hamowania - stop, kierunkowskazy, światło awaryjne, światła przeciwmgłowe tylne, postojowe

  3. Rozpoznawcze, czyli światło tablicy rejestracyjnej oraz pojazdów uprzywilejowanych

  4. Odblaskowe

stanowisko pomiarowe
stanowisko pomiarowe

stanowisko służące do wykonywania badań oświetlenia zewnętrznego pojazdu powinno być przede wszystkim poziome i płaskie. Określono dopuszczalne odchylenie od poziomu, które wynosi 1mm na długości 1m. Oś wzdłużna pojazdu ustawiona prostopadle do ekranu pomiarowego czy głowicy pomiarowej urządzenia kontrolnego. Oba te czynniki wpływają na zafałszowanie położenia plamy świetlnej w płaszczyźnie poziomej. Stanowisko musi spełniać określone warunki:

  1. Dostępność odpowiedniego sprzętu pomiarowego

  2. Odpowiednie warunki oświetleniowe

  3. Odpowiednia infrastruktura

  4. Bezpieczne i stabilne powierzchnie do przeprowadzania badań

  5. Dostępność odpowiedniego oprogramowania do analizy i przechowywania danych pomiarowych

  6. Zgodność z odpowiednimi normami i procedurami dotyczącymi badań oświetlenia pojazdów

statyczne doświetlanie zakrętów
statyczne doświetlanie zakrętów

jest to rozwiązanie stosowane w samochodach z reflektorami halogenowymi, zamontowanymi w przednim zderzaku. Działanie tego systemu polega na doświetlaniu zakrętów światłem z halogenu przy włączeniu kierunkowskazu

statyczno‑dynamiczne doświetlanie zakrętów
statyczno‑dynamiczne doświetlanie zakrętów

w przypadku tego systemu, poza ruchomym światłem, podążającym za ruchem kierownicy (z maksymalnym odchyleniem do 15 stopni) stosuje się dodatkowe, nieruchome światło. Sterownik systemu pobiera informacje dotyczące prędkości jazdy, kąta skrętu kierownicy oraz uruchomienia kierunkowskazów. Dodatkowe nieruchome światło załączane jest w czasie jazdy po serpentynach, przy pokonywaniu ostrych zakrętów i przy jeździe z dużą prędkością. W tym przypadku statyczne światło nie zapala się od razu, tylko następuje jego stopniowe rozjaśnienie i przygaszenie, zależne od kąta skrętu kierownicy i prędkości jazdy

sygnał dźwiękowy
sygnał dźwiękowy

ostrzega uczestników ruchu o zbliżaniu się auta. Sygnalizatory dźwiękowe tworzy się zgodnie z właściwościami ludzkiego słuchu, który jest najbardziej czuły w zakresie częstotliwości od 2 do 6kHz

urządzenia czyszczące
urządzenia czyszczące

Urządzenia czyszczące automatyczne uruchamiane przez kierowcę podczas jazdy to specjalne mechanizmy lub systemy zamontowane w pojeździe samochodowym, które pozwalają kierowcy na automatyczne czyszczenie i utrzymanie czystości pewnych elementów pojazdu podczas jazdy. Te urządzenia automatyczne są zazwyczaj dostępne do obsługi przez kierowcę, gdy pojazd jest w ruchu, co przyczynia się do zachowania dobrej widoczności i ogólnego stanu pojazdu w trakcie podróży.

Przykłady urządzeń czyszczących automatycznie uruchamianych przez kierowcę podczas jazdy obejmują:

  1. Wycieraczki przedniej i tylnej szyby: Kierowca może włączać wycieraczki, aby usunąć deszcz, śnieg, błoto lub brud z przedniej i tylnej szyby pojazdu, co wpływa na utrzymanie dobrej widoczności.

  2. Spryskiwacze szyb: Kierowca może aktywować spryskiwacze, które rozpylają płyn do mycia szyb, aby pomóc w usunięciu zabrudzeń i poprawieniu widoczności.

  3. Spryskiwacze reflektorów: Niektóre pojazdy wyposażone są w urządzenia, które automatycznie spryskują płyn do mycia reflektorów, aby poprawić oświetlenie i widoczność w trudnych warunkach.

  4. Czujniki czystości kamery i czujniki deszczu: Te urządzenia automatycznie reagują na warunki atmosferyczne i czyszczą kamery lub czujniki, co jest szczególnie istotne w przypadku systemów wspomagających, takich jak systemy rozpoznawania znaków drogowych.

  5. Automatyczne oczyszczanie czujników parkowania: Niektóre pojazdy wyposażone są w systemy automatycznego czyszczenia czujników parkowania, aby zapewnić ich prawidłowe działanie.

Urządzenia czyszczące automatyczne uruchamiane przez kierowcę mają na celu zapewnienie czystości i poprawy widoczności, co ma kluczowe znaczenie dla bezpiecznej jazdy. Kierowcy mogą je kontrolować i dostosowywać w zależności od warunków na drodze, co przyczynia się do komfortu i bezpieczeństwa podróży.

ustawienie przyrządu względem osi podłużnej pojazdu
ustawienie przyrządu względem osi podłużnej pojazdu

Ustawienie przyrządu względem osi podłużnej pojazdu odnosi się do precyzyjnego ustawienia różnych komponentów lub narzędzi kontrolnych w pojeździe względem osi podłużnej, czyli osi, która biegnie wzdłuż pojazdu od przodu do tyłu. Jest to ważny aspekt przeprowadzania kontroli i regulacji różnych elementów pojazdu, takich jak kół, układu kierowniczego, układu zawieszenia, hamulców itp.

Przykłady elementów, które mogą być ustawiane względem osi podłużnej pojazdu, to:

  1. Kąt nachylenia kół: Ustalanie odpowiedniego kąta nachylenia kół w stosunku do osi podłużnej pojazdu, co ma istotne znaczenie dla prawidłowego prowadzenia i zużycia opon.

  2. Regulacja geometrii zawieszenia: Wyznaczanie i dostosowywanie kątów i ustawień w układzie zawieszenia, takie jak kąty pochylenia kół, kąty skrętu itp., aby zapewnić stabilność i prawidłowe zachowanie pojazdu na drodze.

  3. Kalibracja systemów bezpieczeństwa: Ustalanie dokładnych ustawień różnych systemów, takich jak układ ABS (antyblokujący się system hamulcowy) czy układ ESP (elektroniczny program stabilności), aby zapewnić ich skuteczne działanie.

  4. Ustawienia reflektorów i świateł: Dokładne ustawianie kierunku i położenia reflektorów oraz świateł pojazdu względem osi podłużnej pojazdu, aby zapewnić odpowiednią widoczność na drodze i uniknąć oślepiania innych uczestników ruchu.

Ustawienie przyrządu względem osi podłużnej pojazdu jest niezbędne w celu zapewnienia bezpieczeństwa, komfortu jazdy oraz prawidłowego funkcjonowania pojazdu. Przyrządy pomiarowe i narzędzia kontrolne muszą być dokładnie dostosowane do tej osi, aby wszystkie regulacje były przeprowadzane z najwyższą precyzją i zgodnie z normami technicznymi.

warunki techniczne świateł
warunki techniczne świateł

określają je przepisy ruchu drogowego w danym kraju lub regionie. Oświetlenie samochodowe musi spełniać określone wymagania dotyczące jasności, barwy światła, kąta rozsyłu i kierunku światła. Musi również działać poprawnie i być zgodne z normami bezpieczeństwa

własności świetlne oświetlenia pojazdów
własności świetlne oświetlenia pojazdów

Własności świetlne oświetlenia pojazdów odnoszą się do charakterystyk i właściwości oświetlenia stosowanego w pojeździe samochodowym. Te własności obejmują:

  1. Intensywność światła: Mierzy się ją w lumenach lub kandelach i odnosi się do ilości światła emitowanego przez źródło oświetlenia, takie jak żarówka, lampa LED lub lampa ksenonowa.

  2. Kierunek oświetlenia: Określa, w jakim kierunku emitowane jest światło. W pojazdach samochodowych istnieją różne rodzaje oświetlenia, takie jak światła mijania, światła drogowe, światła awaryjne, światła przeciwmgielne, które są zaprojektowane do oświetlania różnych obszarów wokół pojazdu.

  3. Rozkład światła: Własności te określają, jak światło jest rozprowadzane na drodze i wokół pojazdu. Obejmuje to kontrolę odbicia, dystrybucję światła i inne cechy wpływające na skuteczność oświetlenia.

  4. Barwa światła: Różne rodzaje świateł w pojeździe mogą emitować światło o różnych barwach, takie jak światło białe, czerwone, żółte, zielone, niebieskie, które są używane w różnych celach, np. światła hamowania, kierunkowskazy, światła do jazdy dziennej.

  5. Czas zapalenia się i wygaśnięcia świateł: Jest to czas, jaki potrzebny jest od momentu włączenia lub wyłączenia świateł do momentu osiągnięcia pełnej jasności lub zaniknięcia światła.

Kontrola prawidłowości działania tych własności świetlnych oświetlenia pojazdów jest istotna w celu zapewnienia bezpieczeństwa na drodze i zgodności z przepisami dotyczącymi oświetlenia pojazdów. Utrzymanie właściwych własności świetlnych oświetlenia pojazdów jest kluczowym elementem bezpiecznej eksploatacji pojazdów samochodowych.