Ginące zawody
Zapewne znajdziesz w swoim otoczeniu przedmioty stare, które teraz często pełnią funkcje dekoracyjne. Czy wiesz, kto je wykonał i jakie miały przeznaczenie?
Rozejrzyj się wokół siebie lub przypomnij sobie swój dom.Które przedmioty z twojego otoczenia w szkole lub w domu są wykonane z drewna? Wybierz jeden z nich i opisz jego:
barwę,
kształt,
zapach,
fakturę, czyli powierzchnię w dotyku,
przeznaczenie.
W opisie faktury możesz się posłużyć określeniami: zimny – ciepły, szorstki – gładki, miły – nieprzyjemny, twardy – miękki, suchy – mokry. Zapisz swój opis tutaj lub w zeszycie.
Obejrzyj zdjęcia. Czym zajmują się sportretowani ludzie? Podaj nazwy ich zawodów.
Jak nazywają się rzemieślnicy, którzy tworzą podane niżej przedmioty?
krawiec, jubiler, kowal, ludwisarz, zdun, garncarz
| gliniany dzban | |
| piec kaflowy | |
| złoty pierścionek | |
| suknia balowa | |
| podkowa | |
| dzwon |
Jakie przedmioty tworzyli dawni rzemieślnicy? Podaj inne przykłady przedmiotów wykonywanych przez rzemieślników.
koszykarz, bednarz, kotlarz, kaletnik
| torba | |
| beczka | |
| kosz | |
| kocioł |
Utwórz żeńskie nazwy zawodów wymienionych w poprzednich ćwiczeniach. Czy zawsze da się utworzyć żeńską formę? Dlaczego?
Do niedawna w nazwach zawodów i tytułów dominowały nazwy męskie i nawet jeśli dany zawód wykonywała kobieta, mówiono na nią np. pani pilot, pani premier, pani psycholog, pani profesor. Dziś coraz częściej są używane żeńskie formy: profesorka, ministra, psycholożka, marszałkini, inżynierka, docentka, a nawet pilotka (nie czapka, ale kobieta sterująca samolotem).
Wykonaj poniższe polecenia.
Jak nazywa się rzemieślnik wykonujący przedmioty z drewna? Odpowiedź: ...............
Jak nazywa się artysta rzeźbiący w drewnie? Odpowiedź: ...............
Jak nazwiemy osobę zajmującą się wykonaniem uprzęży dla koni? Odpowiedź: .............
Jakich narzędzi używa rzemieślnik pracujący z drewnem? Ktoś pozamieniał sylaby w nazwach narzędzi stolarskich. Odgadnij, jakie to nazwy.
todłu - ............
rzywykanar - ....................
tłowier - ................
tekmło - ..............
łapi - ............
belhe - ............
fierszlika - ....................
lecry - ............
pelkny - ............
Ułóż pięć zdań z wybranymi nazwami narzędzi, w których wyjaśnisz ich przeznaczenie.
Obejrzyj film z nagraniem recytacji wiersza Wincentego Fabera. Zwróć uwagę na nazwy wymienionych narzędzi.
Film dostępny na portalu epodreczniki.pl
Wiersz Wincentego Fabera recytuje Elżbieta Golińska Wiersz Wincentego Fabera recytuje Elżbieta Golińska Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., tylko do użytku edukacyjnego.
RzeczJak długo trzeba patrzeć na szafę
żeby spostrzec
drewnianą fakturęfakturę rąk
stolarza
owo
przekazywanie kształtu aż po połysk
ślady heblahebla i tartacznej piły
ślady
topora
pień
zgadywać smukłość i zieloność
nasłonecznienie liści
według powikłań słojówsłojów
I żeby szafa wzbogacona
o ślady tych wszystkich
wywołujących ją dłoni
zaszumiałaWincenty Faber, Rzecz, [w:] tegoż, Próba porównania, Kraków 1962, s. 32.
Zastanów się i powiedz:
Jakie skojarzenia wywołała szafa u osoby mówiącej w wierszu? Zacytuj odpowiednie fragmenty utworu pt. „Rzecz”.
Sformułuj temat wiersza Wincentego Fabera.
Wyjaśnij, jak rozumiesz metaforę zawartą w ostatnich czterech linijkach wiersza Wincentego Fabera. Jakie refleksje przekazuje odbiorcy podmiot liryczny na temat rzeczy wykonanych z drewna?
Sporządźcie instrukcję wykonania szafy. Uwzględnijcie etapy, które ukryte są w wierszu w słowach:
szum,
nasłonecznienie liści,
pień,
topór,
hebel i piła,
ręce stolarza.
Dokończ poetycko – tutaj lub w zeszycie – wybrany fragment tekstów wzorowanych na wierszu pt. „Rzecz”.
Jak długo trzeba patrzeć na suknię, żeby spostrzec...
Jak długo trzeba patrzeć na dzban, żeby spostrzec...