Temat: Wiele twarzy sztuki średniowiecza

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa V szkoły podstawowej

IV. Społeczeństwo i kultura średniowiecznej Europy. Uczeń:

3) (…) rozpoznaje zabytki kultury średniowiecza, wskazuje różnice między stylem romańskim a stylem gotyckim;

4) wyjaśnia rolę Kościoła (w tym zakonów) w dziedzinie nauki, architektury, sztuki i życia codziennego.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie zapoznają się z cechami sztuki średniowiecznej i zabytkami z nią związanymi.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• czym charakteryzowała się sztuka średniowiecza;

• co inspirowało średniowiecznych twórców;

• jakie cechy ma styl romański i gotycki;

• dlaczego tak wiele dzieł sztuki pozostało anonimowych.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka;

  • wykład.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie powinni przypomnieć sobie najwybitniejsze dzieła sztuki antycznej i bizantyjskiej oraz obejrzeć film z e‑podręcznika „Co odróżnia sztukę romańską od gotyckiej” z fragmentu *Gotyk. Światło i wieczność*..

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nawiązując do zadania domowego, prosi, aby uczniowie przypomnieli osiągnięcia starożytnych Greków i Rzymian na polu kultury i sztuki. Uczniowie powinni wymienić budowle oraz dzieła sztuki starożytnej (rzeźby, mozaiki itp.).

Faza realizacyjna

1. Uczniowie wykonują **Ćwiczenie 1** (porównują przedstawione ilustracje). Następnie nauczyciel wyjaśnia, że podobnie jak z kulturą, społeczeństwem i władzą w średniowieczu, tak i sztuka nie narodziła się z dnia na dzień. Przez wieki przenikała się (rzymska z barbarzyńską, a następnie chrześcijańską) i zmieniała. Uczniowie wykonują **Ćwiczenie 2**. Zaznaczają na interaktywnej ilustracji elementy nawiązujące do antycznych wzorców. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

2. Nauczyciel prezentuje sztukę i architekturę romańską oraz jej cechy. Tłumaczy, że mimo jednego nurtu budowle i dzieła różniły się w każdym z regionów, w którym powstawały, przyjmując charakterystyczne dla niego cechy. Uczniowie wykonują **Ćwiczenie 3** (porównują kościoły z różnych krajów) i **Ćwiczenie 4** (szukają podobieństw i różnic). Nauczyciel udziela informacji zwrotnej i sprawdza poprawność wykonanych zadań..

3. Następnie nauczyciel wprowadza uczniów w sztukę i architekturę gotycką, wyjaśnia pochodzenie nazwy (od germańskiego ludu Gotów). Przybliża uczniom cechy gotyckich budowli, rzeźb i malarstwa oraz wyjaśnia, że nie był to styl tylko „kościelny”, lecz także związany był z rozwojem kultury rycerskiej i miejskiej. Uczniowie wykonują **Ćwiczenie 5** (na podstawie tekstu źródłowego odpowiadają na pytanie)i **Ćwiczenie 6** - podporządkowują elementy charakterystyczne dla sztuki romańskiej albo gotyckiej. Nauczyciel upewnia się, że zadania zostały poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel wraz z uczniami podsumowuje lekcję, a następnie uczniowie wykonują **Polecenie 1** dotyczące rozwoju szkolnictwa. Opcjonalnie wykonują także **Ćwiczenie 7** -- układają puzzle i odpowiadają na związane z nim pytanie.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych: Sztuka średniowieczna rozwijała się również na ziemiach polskich. Poszukaj w swojej najbliższej okolicy, czy znajdują się jakieś budowle lub ich pozostałości z tamtych czasów. Wybierz i opisz jedną z nich.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Many faces of medieval art

Art has been a part of our lives since the beginning of time. We often find it incomprehensible or lacking in meaning or beauty. Quite often we don't even notice art in art. The situation was strikingly different in the Middle Ages. Art had one task – to tell a story, pass on the knowledge and some specific content, helping the recipients to understand the world around them. In the first centuries of the Middle Ages culture was divided into two worlds – the Roman one, that was slowly coming to an end and the barbarian one, created by German peoples. Both of them, in their own way, expressed beauty through various creations. Sometimes, they became intertwined and took inspiration from each other.

The first style of art in the Middle Ages was the Romanesque one. Its typical elements were thick walls, small windows, semi‑circular arches and bulky structures, which was dictated by limited techniques that were used. Such structures ensured the durability of the buildings. Sculptures from that period were tightly connected to architecture and were mostly of a religious character. In the Romanesque period, most of the artists and creators remained anonymous, as they created art „for God's glory”, as we tend to call it nowadays.

The mid‑twelfth century brought slow changes in the creation of the buildings and artworks. The development of technology and knowledge together with some accompanying changes in the religious sphere of life, were also reflected in art, which we now call gothic. Similarly to Romanesque art it was characterized by many references to God and spirituality, portraits of Jesus and the saints, however, it also added some new elements – faith in the importantce of human choices and expressing human emotions. When it comes to architecture, buildings became taller and more slender and were characterized by their inner harmony. Big windows and rosettes and stained glass in them filled churches and castles with colourful light. Gothic art sought to picture the perfection of the world created by God while often expressing some complex theological messages.

Gothic art was not only the style of cathedrals and churches, but also secular buildings. It was connected with the development of knight and bourgeois culture. Medieval cities were full of brick buildings, such as bourgeoisie houses, beautifully decorated town halls and city fortifications. Castles and palaces were often rebuilt so that they included slender and tall towers and barbicans.