Temat: Dokonania starożytnych Rzymian

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa V szkoły podstawowej

I. Cywilizacje starożytne. Uczeń:

5. charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej świata starożytnego w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, prawie, architekturze, sztuce, literaturze.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają kulturę, sztukę i dokonania starożytnych Rzymian.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wymieniać, co przetrwało z dziedzictwa starożytnych Rzymian do naszych czasów;

• charakteryzować, jaki wpływ na kulturę Rzymu miał świat grecki;

• opisywać przykłady starożytnej sztuki i nauki;

• wyjaśniać, dlaczego mówi się o dziedzictwie kultury grecko‑rzymskiej.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Nauczyciel prosi uczniów, by przypomnieli sobie zasługi i osiągnięcia starożytnych Greków.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel rozpoczyna burzę mózgów, pytając uczniów, jakie wynalazki starożytnych Rzymian znają i czy korzystamy z nich do dzisiaj? Uczniowie powinni wymienić litery i cyfry rzymskie (łacińskie), prawo cywilne itp. Nauczyciel uzupełnia wiedzę uczniów, podając jako przykład np. rzymski spójnik *ad*, którego dzisiaj używamy podczas wysyłania maili w postaci symbolu @, oraz kalendarz juliański, który był używany jeszcze w XX wieku w niektórych regionach świata.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel opowiada uczniom, że Rzymianie nie byli wielkimi twórcami kultury i sztuki, ich dokonania i innowacyjność koncentrowały się raczej na dziedzinach społecznych i prawnych oraz budowie potęgi państwa (prawo, ustrój republikański, obywatelstwo, imperium). Wiele inspiracji i wzorców zaczerpnęli z innych kultur, najpierw etruskiej, a następnie świata hellenistycznego. To jego wpływy są podstawą dziedzictwa cywilizacji grecko‑rzymskiej. Nauczyciel podkreśla, że nie znaczy to wcale, że Rzymianie tylko naśladowali i kopiowali wzorce podbitych kultur.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i każdej z grup przydziela wybraną dziedzinę: 1 - literaturę, 2 - sztukę, 3 - filozofię, 4 - prawo, 5 - budownictwo i architekturę. Następnie prosi, by uczniowie przygotowali krótką prezentację dotyczącą swoich tematów, która zawierać będzie najważniejsze osiągnięcia / dzieła / teorie / budynki itp. oraz ich twórców. Uczniowie powinni zwrócić również uwagę, czy rzymskie osiągnięcia są innowacyjne, czy też były ulepszeniem / naśladownictwem innej kultury.

3. Następnie uczniowie prezentują swoje prace, a nauczyciel uzupełnia informacje, np. przy grupie literatury może zacytować fragment *Eneidy* lub sentencje rzymskie; przy sztuce - uczniowie wykonują **Polecenie 1**; przy filozofii nauczyciel wyjaśnia, czym była retoryka, a uczniowie wykonują **Polecenie 2**; prawo – podaje uczniom fragmenty **Prawa dwunastu tablic**; przy budownictwie – uczniowie wykonują **Ćwiczenie 1**, a nauczyciel na jego przykładzie pokazuje rozwój kultury rzymskiej (romanizację) w całym *imperium romanum*.

4. Podczas pracy nad ćwiczeniami i poleceniami nauczyciel wykorzystuje metodniki lub zestaw kart w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym. Uczniowie dzięki kartom sygnalizują nauczycielowi, czy mają trudności z wykonywaniem poleceń (kolor zielony – radzę sobie świetnie, kolor żółty – mam wątpliwości, kolor czerwony – proszę o pomoc).

Faza podsumowująca

1. Podsumowując lekcję, nauczyciel prosi, aby uczniowie zastanowili się i wymienili przykłady obecności kultury i nauki rzymskiej z otaczającego ich świata. Razem z nauczycielem uczniowie powinni wymienić: prawo cywilne; budownictwo publiczne; sieć dróg, kanalizacji i wodociągów (akwedukty); alfabet łaciński; cyfry rzymskie; literaturę i sentencje; kalendarz z podziałem na 12 miesięcy i  365 dni.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych: Jednym z najcenniejszych i najbardziej pożądanych przez Rzymian produktów był bursztyn. Rozwinęli oni jego handel, tworząc tzw. szlak bursztynowy. Poszukaj informacji, przez jakie państwa przebiegał i kto w nim uczestniczył.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Achievements of the ancient Romans

Roman culture developed over many centuries. Initially, it was dominated by the Etruscans, but after the conquest of the Hellenic world, the Greek culture played a leading role. Even today, despite the centuries that separate us from the fall of ancient Rome, it is still present in our daily lives. We use Roman letters and organize our lives according to the calendar that we have taken over from the Romans. Even the emails we send contain an ancient element- the popular at sign (@).

The Latin alphabet, which is used by the majority of the population in Europe, Australia and the Americas, assumed its final form and thanks to conquests had already become widespread in ancient Rome despite its Greek origins. Greek influence can be seen, however, not only in writing. Greek culture fascinated the conquerors already in ancient times, leading to permanent hellenisation, i.e. becoming subject to the influence of Greek culture and language. Roman literature, philosophy and, above all, culture and art took full advantage of the Greek world. However, this was no mere imitation. In many fields the Romans made groundbreaking discoveries and inventions that revolutionised the ancient world. The popularization and improvement of concrete and the dome vault allowed the Roman buildings not only survive to this day, but for centuries made them unrivalled masterpieces. One of the best examples is the Pantheon, a former Roman temple, the monumental 43‑metre dome of which is still the largest unreinforced concrete dome in the world to this day.

Also in the field of law, the Romans had no equals. The first set of laws, the Law of Twelve Tables, dates back to the 5th century B.C. It regulated the most important aspects of life, for more than 1000 years becoming the basis of all Roman legislation. It was not until the 6th century A.D. that the Emperor Justinian organised and updated numerous legal acts that had been created over the centuries, thus creating the „Body of Civil Law”, the legacy of which is still in use even today.