Tytuł: Jak grzecznie zwracać się do innych

Opracowanie scenariusza: Monika Spławska‑Murmyło

Temat zajęć

O zasadach dobrego wychowania na co dzień.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

II. Kształcenie językowe.

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

2) posługuje się oficjalną i nieoficjalną odmianą polszczyzny;

3) używa stylu stosownego do sytuacji komunikacyjnej;

4) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi;

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

2) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi;

3) określa sytuację komunikacyjną i rozumie jej wpływ na kształt wypowiedzi.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

3) tworzy logiczną, semantycznie pełną i uporządkowaną wypowiedź, stosując odpowiednią do danej formy gatunkowej kompozycję i układ graficzny; rozumie rolę akapitów w tworzeniu całości myślowej wypowiedzi;

4) dokonuje selekcji informacji;

5) rozróżnia i wskazuje środki perswazji, rozumie ich funkcję.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

6) rozróżnia współczesne formy komunikatów (np. e‑mail, SMS) i odpowiednio się nimi posługuje, zachowując zasady etykiety językowej.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

3. korzysta z informacji zawartych w różnych źródłach, gromadzi wiadomości, selekcjonuje informacje;

4. korzysta ze słowników ogólnych języka polskiego, także specjalnych, oraz słownika terminów literackich.

Ogólny cel kształcenia

Kształcenie potrzeby kulturalnego wyrażania się w życiu codziennym.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• używa słownictwa związanego z etykietą;

• stosuje prawidłowe zwroty grzecznościowe;

• używa właściwych zwrotów adresatywnych;

• używa odpowiednich formuł rozpoczynających i kończących korespondencję.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja;

  • drama.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel pyta uczniów, czy wiedzą, co to jest savoir‑vivre, następnie wyjaśnia, że to obowiązujący kulturalnych ludzi kodeks zachowań w określonych miejscach, sytuacjach. Rozpoczyna rozmowę o tym, kiedy przydaje się znajomość zasad zachowania (np. w korespondencji).

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel proponuje uczniom grę. Dzieli klasę na grupy i każdej z nich przydziela scenkę do zainscenizowania.
   Grupa 1: powitanie pary młodej przez rodziców i gości;
   Grupa 2: powitanie gości na oficjalnym przyjęciu;
   Grupa 3: powitanie widzów na premierze w teatrze;
   Grupa 4: powitanie uczniów w szkole podczas akademii rozpoczęcia roku szkolnego.

2. Prezentacja scenek. Ocena według następujących kryteriów:

   • zaciekawienie widzów

   • pomysł na inscenizację

   • aktywny udział wszystkich uczestników

   • prawidłowo przedstawiony akt powitania.

3. Nauczyciel zwraca uwagę na słowo Witam, Witamy. Pyta uczniów, czy tym zwrotem zdarza się im rozpoczynać korespondencję elektroniczną. Wyjaśnia, że nie jest to prawidłowy zwrot w tym kontekście.

4. Wspólna lektura materiału edukacyjnego w abstrakcie wraz z omówieniem nauczyciela. Analiza ilustracji interaktywnej i przedstawionych zasad.

5. Uczniowie wykonują ćw. 1 i 3. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych ćwiczeń i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel metodą losową wybiera jednego ucznia i prosi go, by swoimi słowami przedstawił znaczenie danego słowa lub pojęcia poznanego na lekcji.

2. Nauczyciel zadaje uczniom pytania skłaniające do podsumowania, np.

   • Po co nam savoir‑vivre?

   • Co to jest etykieta językowa?

   • Jakich form adresatywnych używamy w liście oficjalnym?

   • W jaki sposób powinniśmy kończyć list oficjalny?

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Napisz oficjalny list o dowolnej tematyce, w którym zastosujesz zwroty grzecznościowe zaproponowane w tej lekcji.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

How to address others politely

Conduct in various communication situations is a manifestation of awareness of the principles of courtesy or savoir‑vivre – cultural norms of conduct in society. Courtesy is also expressed through language, for example in such phrases as „Good Morning”. The use of specific phrases is associated with language etiquette – it depends on the context and circumstances (official, solemn, unofficial, everyday situations) in which these phrases are used. Every culture develops its typical patterns of conduct and communication standards.

In Polish culture, language etiquette includes several important principles: interest in the recipient, adapting our expression to the recipient's social role and age, responding to greeting, attention to graphic design and composition of writing, etc.

Official texts should usually begin with the forms of address that are useful primarily in traditional and electronic letters. Such forms as „Dear Madam” or „Dear Sir” are always followed by a verb in the third person singular, and the form „Dear Sirs” requires the use of a verb in the third person plural. Similar rules also apply to phrases used when addressing older people.

Official texts should usually open with forms of address. Find below examples of such phrases.

How should recipients be addressed in different social situations?

How to open a letter?

How to close a letter?