płaszczyzna uzyskana wskutek przecięcia danej sztuki drewna prostopadle do osi. Wyróżniamy czoła górne (cieńsze) i dolne (grubsze). W przypadku klasyfikacji dłużycy liściastej na sekcje klas jakości możemy mówić o czołach na granicy między sekcjami – mimo braku przerzynki.

REOyCGSZ9bq9I

Zdjęcie przedstawia czoło drewna. Jest to płaszczyzna przecięcia sztuki drewna w poprzek jego osi. Czoło drewna ma kształt zbliżony do owalu.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

czynniki odpowiedzialne za wywoływanie chorób. Z punktu widzenia leśnictwa najistotniejszą grupą patogenów są grzyby; o wiele rzadszą przyczyną chorób roślin mogą być wirusy, bakterie czy rośliny pasożytnicze, a także niekorzystne warunki środowiska. Nauką zajmującą się czynnikami powodującymi choroby roślin oraz sposobami zapobiegania i zwalczania tych chorób jest fitopatologia.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

na przekroju poprzecznym pnia, w gatunkach wytwarzających twardziel (zabarwioną), jest widoczne jako wyraźnie jaśniejsza zewnętrzna strefa przekroju, która zawiera najmłodsze przyrosty roczne. Podstawowa funkcja bielu to przewodzenie wody i soli mineralnych. W początkowym okresie rozwoju drzewa cały przekrój pnia zawiera tylko drewno bielaste. Wraz ze wzrostem w wielu gatunkach drzew zachodzą wewnątrz pnia procesy twardzielowania. Polegają na zatykaniu światła komórek ksylemu (drewna) przez tkankę miękiszową oraz na wysycaniu ścian komórkowych przez żywice, garbniki i gumy. W efekcie wewnętrzna część przekroju traci funkcję przewodzenia wody, pełni wówczas wyłącznie funkcję mechaniczną. Tak powstaje zróżnicowanie drewna na biel i twardziel. Nie zawsze da się zauważyć granice między nimi na przekroju pnia, bo twardziel może być niezabarwiona. Pod wpływem czynników patogenicznych u gatunków twardzielowych może powstawać tzw. wewnętrzny biel, uznawany za wadę. Jednocześnie w gatunkach niewytwarzających twardzieli na skutek zjawisk chorobowych może powstać wada zwana fałszywą twardzielą.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

drewno o odpowiednich parametrach wytrzymałościowych, które może zostać użyte do budowy elementów nośnych, współcześnie np. więźby dachowej i małej architektury. W elementach nośnych dachów zwykle stosuje się drewno iglaste, najlepiej o wąskich przyrostach rocznych, dzięki czemu drewno jest twardsze. Dlatego np. lepsza jest sosna z uboższych siedlisk niż ta rosnąca na glebach żyznych, a także świerk z gór niż z nizin. Z punktu widzenia techniki najlepszym i najtrwalszym gatunkiem jest modrzew, jednak ze względu na przeżywiczenie jest trudny w obróbce. Drewno konstrukcyjne powinno być odpowiednio suszone i impregnowane.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

1. produkty po wstępnej obróbce pozyskanych drzew, przygotowane w postaci wałków, wyrzynków, kłód lub dłużyc

2. surowiec drzewny pozyskiwany w stanie okrągłym z zachowaniem naturalnego kształtu pobocznicy pnia lub elementów korony drzewa

RLx77JkM7BBnC

Zdjęcie przedstawia ścięte drzewa leżące na polanie. Są to długie pnie o kształcie zbliżonym do walca. Większość z nich ułożona została na stosie. Poszczególne drzewa różnią się między sobą średnicą pnia.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

drewno o szczególnych właściwościach, których występowanie zwiększa jego właściwości akustyczne, i z tego powodu wykorzystywane jest do produkcji instrumentów. Jedną z podstawowych cech jest równomierność słojów rocznych, ale jednocześnie bardzo pożądany jest falisty układ włókien.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

drewno, którego przyrosty roczne są stosunkowo szersze niż przeciętne dla danego gatunku. Jeśli pochodzi z gatunków liściastych, jest twarde i bardziej wytrzymałe, o większej gęstości. W przypadku gatunków iglastych zasada jest odwrotna: drewno o szerokich słojach ma mniejszą gęstość i jest bardziej miękkie.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

drewno, którego przyrosty roczne są stosunkowo węższe niż przeciętne dla danego gatunku. Takie drewno z gatunków iglastych jest twarde, ciężkie i wytrzymałe – najlepsze do celów konstrukcyjnych. U drzew liściastych jest odwrotnie: drewno wąskosłoiste uchodzi za miękkie, najlepiej nadaje się do produkcji oklein.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

polega na regularnym odchyleniu włókien od przebiegu prostoliniowego; określany także jako „barankowatość”. Obniża właściwości mechaniczne drewna, ale wzbogaca rysunek, dlatego jest poszukiwany na okleiny.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

czyli niewytwarzające twardzieli: brzoza, grab, klony (jawor, zwyczajny, polny), olcha, osika, grusza, kasztanowiec, leszczyna.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

gatunki liściaste (dąb, jesion, robinia, wiąz), których drewno jest wyraźnie zróżnicowane na wczesne i późne. W drewnie wczesnym występują liczne naczynia o dużym świetle w postaci małych otworów. Drewno późne jest ciemniejsze, a światło naczyń znacznie węższe.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

gatunki liściaste (buk, grab, klon, brzoza, olsza, osika, topola, lipa), których drewno jest mało zróżnicowane. Na przekroju poprzecznym widać granice przyrostów rocznych, ale są one słabo zaznaczone, granice między drewnem wczesnym i późnym są rozmyte.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

gatunki, które wraz ze wzrostem (wiekiem) rozpoczynają proces twardzielowania (może on się rozpoczynać w różnym wieku). Gatunki te dzielimy ze względu na zabarwienie twardzieli na: gatunki o zabarwionej twardzieli (sosna zwyczajna, modrzew, daglezja, cis, jałowiec, dąb, robinia, topola (poza osiką), orzech włoski, czereśnia, śliwa, klon srebrzysty, mahoń, heban), gatunki o zabarwionej i niezabarwionej twardzieli (jesion, wiąz, wierzba), gatunki o niezabarwionej twardzieli (jodła, świerk, lipa).

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

żywe, cienkościenne komórki o dużych wakuolach. Między komórkami miękiszowymi występują przestwory międzykomórkowe. Dzięki słabemu zróżnicowaniu komórek miękiszu mogą z nich powstawać merystemy wtórne. Podstawową ich funkcją jest gromadzenie substancji odżywczych. Na przekroju pnia szczególnie widoczny jest miękisz promieni rdzeniowych, a także miękisz przewodów żywicznych.

RHsHf9BhPB3tV

Zdjęcie przedstawia komórki miękiszowe pod mikroskopem. Komórki mają zaokrąglony kształt i jasnoróżową barwę. Znajdują się w dużym skupisku. Usytuowane są blisko siebie, pozostawiając niewielką przestrzeń pomiędzy nimi.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

tkanki w zewnętrznych partiach korzenia lub łodygi (na zewnątrz od drewna). W młodych częściach tych organów, między skórką a walcem osiowym, występuje kora pierwotna, która składa się z głównie z miękiszu zasadniczego lub spichrzowego, a w starszych (na zewnątrz od cylindra miazgi łykodrzewnej) – kora wtórna złożona głównie z łyka i perydermy.

R1HB3GkY5TBzb

Grafika przedstawia zbliżenie na korę drzewa. Jej powierzchnia jest popękana i chropowata. Ma brązowo‑zieloną barwę.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

usuwanie z drewna okrągłego kory lub kory z łykiem. Można korować ręcznie, mechanicznie, ciśnieniowo i hydraulicznie. Najczęściej drewno koruje się na składnicach przed dalszym przerobem drewna, wówczas wykorzystuje się specjalistyczne maszyny, tzw. korowarki. Otrzymaną w ten sposób korę, po rozdrobnieniu lub skompostowaniu, wykorzystuje się w ogrodnictwie i szkółkarstwie. Zgodnie z obowiązującymi warunkami technicznymi wyróżnia się następujące rodzaje korowania ze względu na stopień zdjęcia korowiny i łyka: korowanie na czerwono, korowanie na biało, korowanie pośrednie, łuszczenie.
Niekiedy korowanie ręczne w miejscu pozyskania jest wykorzystywane jako zabieg służący zwalczaniu szkodników wtórnych, a także chroniący surowiec przed zasiedleniem przez szkodniki.

RmDBpecRLHMQh

Zdjęcie przedstawia proces korowania mechanicznego. Pień ściętego drzewa umieszczony został w specjalnej maszynie, która skrawa pokrywającą go korę.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

wtórna tkanka twórcza; występuje jako pokład komórek merystematycznych między łykiem a drewnem roślin, które mają przyrosty wtórne. Podziały komórek kambium prowadzą do powstania drewna i łyka wtórnego.

RsC1suqdGp7jz

Grafika przedstawia przekrój poprzeczny przez jednoroczny pęd kokornaku wielkolistnego. Na grafice oznaczono takie elementy jak: kambium wiązkowe, kambium międzywiązkowe, metafloem, metaksylem. Komórki mają zróżnicowane, wielokątne kształty. Różnią się one wielkością. Największy jest metaksylem, natomiast najmniejsze są komórki wiązkowe.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

wada drewna z grupy wad kształtu; zniekształcenia szyi korzeniowej i odziomkowej części pnia w postaci podłużnych wypukłości ciągnących się od korzeni i stopniowo zmniejszających się na pniu, częste u świerków i grabów.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

arkusz forniru, zwykle o grubości 0,5–1 mm, przeważnie ze stycznego przekroju drewna, przeznaczony do oklejania (fornirowania) wyrobów stolarskich, głównie mebli.

R1FOCxtHkK4JA

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na okleinę imitującą drewno. Jest to cienki arkusz forniru. Okleina charakteryzuje się wzorem i teksturą przypominającą prawdziwe drewno. Posiada ona na swojej powierzchni między innymi słoje.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

dolna, najgrubsza część pnia bez gałęzi; zwykle zawiera drewno o najlepszej jakości technicznej.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

wada drewna z grupy zgnilizn polegająca na uszkodzeniu przez grzyby słoja lub kilku słojów rocznych. Występuje u gatunków liściastych o zabarwionej twardzieli; przyjmuje postać szczeliny, która obniża jakość drewna.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

boczna powierzchnia pnia drzewa.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

usuwanie gałęzi z drzew stojących; zabieg stosowany na etapie trzebieży, wykonywany w celu uzyskania jak największej strefy drewna bezsęcznego.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

zjawisko w tarcicy, wyraźne zwłaszcza na stycznych powierzchniach tarcicy wyprodukowanej z silnie zbieżystego pnia. Przetarcie drewna okrągłego równolegle do osi sprawia, że słoje roczne na płaszczyznach promieniowych biegną pod pewnym kątem do płaszczyzn stycznych albo boków przetartego drewna.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

płaszczyzna powstała wskutek przecięcia drewna równolegle do podłużnej osi pnia. Można wyróżnić: przekrój promieniowy – wykonany centralnie przez oś pnia po linii promienia (słoje roczne widoczne są jako linie, które biegną równolegle) oraz przekrój styczny – wykonany po cięciwie, nieprzechodzący przez środek pnia (słoje roczne widoczne w postaci hiperbolicznych linii).

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

płaszczyzna powstała wskutek przecięcia drewna prostopadle do podłużnej osi pnia; widoczne są na nim słoje roczne ułożone koliście wokół rdzenia.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

podział ściętego i okrzesanego drzewa na krótsze odcinki dla uzyskania odpowiednich sortymentów lub ułatwienia transportu. Przerzynka odbywa się zawsze w poprzek włókien.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

wycięcie z drewna okrągłego desek, belek, krawędziaków itp. W wyniku przecierania indywidualnego powstaje jedna sztuka tarcicy. W przecieraniu grupowym w czasie jednego przejścia przez piłę tartaczną z jednej kłody powstaje kilka tarcic. Wyróżnia się trzy rodzaje przetarć grupowych: przetarcie jednokrotne na ostro, przetarcie jednokrotne z orzynaniem i przetarcie dwukrotne z pryzmowaniem. Przetarcie odbywa się zawsze wzdłuż włókien.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

warstwa komórek ksylemu wytworzona w ciągu jednego okresu wegetacyjnego w wyniku działalności komórek merystematycznych miazgi. W ramach danego przyrostu rozróżniamy drewno wczesne i późne; podział ten jest wyraźny w gatunkach iglastych oraz pierścieniowonaczyniowych.

RRVQtb84QhAZZ

Grafika przedstawia zbliżenie na słoje drewna. Są to warstwy drewna, różniące się między sobą odcieniem oraz grubością. Słoje są widoczne na poprzecznym przekroju pnia drzewa jako wyraźne pierścienie.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

na przekroju poprzecznym pnia widoczny w formie małej plamy, ciemniejszej od otaczającego drewna. Otoczony jest najwcześniej utworzonym słojem drewna. W młodszym pędzie składa się z żywych komórek miękiszowych, z czasem jego komórki obumierają i ulegają rozkładowi, a ich miejsce zajmują powietrze, żywica lub inne substancje.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

warstwowa płyta, która powstaje w wyniku sklejenia cienkich warstw drewna, tzw. obłogów. Ich liczba jest zwykle nieparzysta. Warstwy są ułożone prostopadle do siebie, a sklejane w prasach o dużym nacisku. Sklejka może mieć 3–50 mm grubości. Drewno na sklejkę skrawane jest obwodowo.

Rkq3OQBhMtwGS

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na element wykonany ze sklejki. Sklejka to materiał składający się ze sklejonych ze sobą cienkich warstw drewna. Pojedyncze warstwy sklejki są rozróżnialne.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

rodzaj drewna z punktu widzenia spełniania norm jakościowych, wymiarów i przeznaczenia. Sortyment określany jest dla drewna wyrobionego, ściętego i posortowanego. Prawie zawsze w celu podziału drewna na odpowiednie sortymenty dokonuje się jego przerzynki.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

średnica służąca do odnoszenia zasięgu wad występujących na powierzchni czoła. Pomiaru średniej średnicy czoła dokonuje się bez kory, po najmniejszej i największej średnicy czoła i oblicza średnią arytmetyczną pomiarów.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

sortyment drzewny powstały w wyniku przetarcia drewna okrągłego w sposób indywidualny lub grupowy na piłach ramowych, taśmowych albo tarczowych. Wyróżniamy tarcicę nieobrzynaną o obrobionych dwóch powierzchniach równoległych, w której krawędzie boczne są obłe (bez obróbki). Z kolei tarcica obrzynana ma obrobione cztery płaszczyzny i krawędzie czoła.

RinnCeBKJqDhd

Zdjęcie przedstawia tarcicę. Są to długie deski, ułożone na stosie i zabezpieczone sznurem.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

tkanka roślinna powstająca w miejscu zranienia rośliny najczęściej z okolicznych komórek tkanki miękiszowej. Zwykle ma postać białego nalotu, stanowi bezkształtną masę niezróżnicowanych i szybko dzielących się komórek. Powoduje stopniowe zabliźnianie się i zarastanie ran. W korzystnych warunkach może rozwinąć się w kierunku korzeni lub pędów.

RLMKwandsu94s

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na pień drzewa. Pień posiada uszkodzenie w postaci otworu, który został porośnięty dookoła tkanką roślinną przyjmującą postać białego nalotu.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

wewnętrzna część pnia występująca u gatunków twardzielowych, powstaje wskutek procesu twardzielowania.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

ma uniemożliwić powstania zabarwień niebiologicznych (np. zaciągów garbnikowych) oraz pęknięć drewna. Polega na powlekaniu czół wapnem, białą farbą oraz zabezpieczaniu ich plastikowymi płytkami lub stalowymi elementami, najczęściej w formie klamry esowato wygiętej i zwanej zwyczajowo esami; stosuje się dla sortymentów cennych. Podczas odbiórki drewna i jego pomiaru części dłużycy stanowiącej zabezpieczenie czół nie uwzględnia się przy pomiarze i obliczaniu miąższości.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

deformacja drewna, która polega na zmianie krzywizny jego osi lub powierzchni środkowej. Odporność na zginanie statyczne to ważna cecha drewnianych belek konstrukcyjnych. Najmniejszą odporność na zginanie statyczne ma drewno o dużej liczbie sęków umiejscowionych szczególnie pośrodku długości oraz w dolnej, rozciągającej płaszczyźnie belki.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

substancja wytwarzana najczęściej w drzewach iglastych. Powstaje w komórkach żywicorodnych, a znajduje się w przewodach żywicznych; służy do zabezpieczania ran rośliny.

RqXcsXIGYL9KA

Grafika przedstawia zbliżenie na wyciek żywicy z drzewa. Ma on nieregularny kształt. Żywica ma brunatną barwę i jest półprzezroczysta. Jej powierzchnia jest błyszcząca.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna

pozyskiwanie żywicy z drzew, głównie sosny; polega na nacinaniu kory i zbiorze wycieku do pojemników. Do żywicowania można przeznaczać tylko zdrowe dojrzałe drzewa, do 6 lat przed planowanym wycięciem. W zależności od gatunku drzewa stosowano różne sposoby żywicowania, np. w przypadku sosny – ukośne nacięcia (spały), modrzewia – ukośne otwory w pniu, a w przypadku jodły przekłuwano pęcherze żywiczne w korze. Spały żywiczarskie nie powinny łącznie przekraczać 3/4 obwodu pnia, aby pozostawiony pas nienaruszonej kory (tzw. pas życiowy) pozwolił drzewu na utrzymanie prawidłowych procesów życiowych. Żywicę pozyskuje się od początku maja do połowy października. W Polsce od 1994 roku nie prowadzi się żywicowania.

RdbQkBm1EyZ87

Zdjęcie przedstawia spałę żywiczarską, będącą metodą żywicowania sosny pospolitej. Na pniu drzewa znajduje się duży obszar ukośnych nacięć.

Kwalifikacja wad drewnaD18JVimVcKwalifikacja wad drewna