Tytuł: Dziedzictwo starożytności

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć:

Dziedzictwo starożytności.

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy I liceum lub technikum.

Podstawa programowa

Podstawa programowa (stara)

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji

2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń:

1. szuka literatury przydatnej do opracowania różnych zagadnień; selekcjonuje ją według wskazanych kryteriów (w zasobach bibliotecznych korzysta zarówno z tradycyjnego księgozbioru, jak i z zapisów multimedialnych i elektronicznych, w tym Internetu);

2. korzysta ze słowników i leksykonów, w tym słowników etymologicznych i symboli;

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.

1. Wstępne rozpoznanie. Uczeń:

1. prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem sztuki;

4. Wartości i wartościowanie. Uczeń:

2. dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne;

Podstawa programowa (nowa)

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

5. rozpoznaje i charakteryzuje główne style w architekturze i sztuce; ZR

6. odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1. zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2. buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

3. zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

4. w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają najważniejsze przykłady starożytnej architektury i rzeźby oraz potrafią wskazać cechy sztuki antycznej.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zna cechy sztuki antycznej i rozumie pojęcie klasycyzmu;

• rozpoznaje najważniejsze dzieła starożytnej architektury i rzeźby oraz potrafi wskazać ich autorów;

• posługuje się słownictwem związanym ze sztuką antyczną.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie, korzystając z zasobów internetu i innych materiałów źródłowych, gromadzą informacje i ciekawostki na temat: które muzea w Polsce i na świecie posiadają szczególnie cenne zbiory sztuki antycznej? Uczniowie powinni przygotować notatki, np. w formie tabeli, w których uwzględnią: miejsce i nazwę muzeum lub galerii oraz przykłady dzieł należących do ich zbiorów.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Wybrani przez nauczyciela lub chętni uczniowie przedstawiają swoje prace domowe, prezentując światowe zbiory dzieł antycznych.

Faza realizacyjna

1. Burza mózgów. Nauczyciel zapisuje słowo‑klucz na tablicy: HARMONIA. Prosi uczniów o podanie skojarzeń. Następnie wspólnie zastanawiają się, jaki jest związek słowa z tematem dzisiejszej lekcji. W razie potrzeby uzupełniają notatki.

2. Analiza kolażu‑ilustracji interaktywnej w abstrakcie. Uczniowie zapoznają się z zabytkami sztuki starożytnej. Wskazują na podobieństwa stylu i odnoszą go do zasady harmonii.

3. Uczniowie w parach prowadzą dyskusję na temat tego, jak funkcjonuje architektura antyczna we współczesnych miastach. Pytania pomocnicze dla uczniów: Czy antyczne budynki należy odnawiać? Czy można wkomponować je w panoramę miasta?.

4. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 3.

5. Uczniowie utrwalają zdobyte informacje, omawiając je ze swoimi najbliższymi sąsiadami (metoda „powiedz sąsiadowi”).

6. Cechy rzeźby antycznej. Analiza ilustracji interaktywnej i wspólne omówienie cech na podstawie przykładów z ćw. 5.

7. Praca indywidualna. Uczniowie wybierają jeden przykład rzeźby antycznej przedstawionej w abstrakcie lub pochodzącej z przyniesionych na lekcję materiałów. Tworzą opis rzeźby, w którym odnoszą się do antycznych cech i zasad składających się na kategorię klasycznego piękna.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel metodą losową wybiera jednego ucznia i prosi go, by swoimi słowami przedstawił znaczenie danego słowa lub pojęcia poznanego na lekcji.

2. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wymyśl i opracuj - dla dowolnej galerii posiadającej zbiory sztuki antycznej - wydarzenie, które pomogłoby wypromować to muzeum i zachęcić do jego odwiedzenia.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Heritage of antiquity

Classical Antique works continue to amaze the beholders with their artistic qualities, and for centuries have served as reference points for many of the world’s greatest artists. The humanist values of Antique culture that manifested in disciplines such as philosophy, poetry, and visual arts constitute a durable element of the European civilization. The classical ideal of beauty, rooted in the principles of rhythm, harmony, symmetry, and balanced composition, remains the aesthetical norm for many people when viewing modern works of art.

The temples were the most important form of Ancient Greek architecture. They were – unlike Christian churches, which are merely a place of worship – home to deities. The main room was the rectangular cella, where the statues of worship were situated. It was surrounded either by a single or double columnade supporting the architrave (a horizontal part of the entablature with the frieze and the mantlepiece) and the dual‑pitched roof. The upper part of the front of the temple featured a pediment. The style and the proportions were decided by the architectural order that determined its composition, the type of ornaments, and decoration motifs. The rules and the character of the three classical Greek orders – Doric (the oldest one – raw, monumental, with simple ornaments and heavy proportions), Ionian (lighter in proportion, featuring rich sculpture), and Corinthian (the youngest and slimmest one) – have been described by the first‑century Roman architect and engineer, Vitruvius, in his treaty “De architectura”.

The Greek temples embodied the classical ideal of beauty understood as a mixture of harmony, symmetry, and rhythm. Their perfect proportions were the effect of mathematical calculations and the application of the canon: formulae and rules of construction. The basic measure of the canon was the triglyph – a vertical, rectangural plate appearing on the Dorian friese alternately with sculpture‑adorned metopes. In the words of Kazimierz Michałowski: “All an architect would need was one measure: that of the width of a triglyph, and the type of the temple to be built, i.e. whether it would have 6 (hexastyle) or 8 (octastyle) columns in the elevation of the facade, in order to calculate independently the width and height of the temple, the sizes of the particular metopes, etc.” The peak of Greek architecture (and, at that, one of the most famous and beautiful buildings in the world) is the Parthenon – the Dorian temple of Athena. It was erected in the times of Pericles by the architect Ictinus, the builder Callicrates, and Phidias, who designed and partially sculpted its rich interior decorations. Another pinnacle of Antique architecture is another of Athens’ Acropolis temples – the Ionian Erechtheum. It is famous for its unique Porch of the Caryatids, which features sculpted, woman‑shaped pillars instead of traditional ones.