1702 – podjęcie przez Georga Friedricha Händla studiów na wydziale prawa uniwersytetu w Halle i przyjęcie stanowiska organisty w tamtejszym kościele katedralnym
1705 – premiera w Hamburgu pierwszej opery Georga Friedricha Händla pt. Almira
1706‑1710 – pobyt we Włoszech
1710 – przyjęcie posady kapelmistrza księcia Ernesta Augusta w Hanowerze, po kilku miesiącach wyjazd do Londynu
1717 – skomponowanie Muzyki na wodzie z okazji paradnej przejażdżki króla po Tamizie
1719 – otrzymanie posady dyrygenta nowo otwartej Royal Academy of Music
1727 – przyznanie Händlowi obywatelstwa angielskiego
1729 – założenie przez Händla Academy of Music
1742 – powstanie oratorium Mesjasz
1752 – utrata wzroku przez kompozytora, która uniemożliwiła mu dalszą pracę twórczą
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RFMJYtxoaqHXu1
1
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
5. Barok. Uczeń:
1) charakteryzuje muzykę barokową w kontekście estetyki epoki, uwzględniając:
e) concerto – powszechne muzykowanie i związane z nim formy (concerto grosso, muzyka plenerowa);
4) wymienia i charakteryzuje twórczość kompozytorów (Claudio Monteverdi, Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Haendel, Antonio Vivaldi, Arcangelo Corelli, klawesyniści francuscy: Jean Philippe Rameau, François Couperin).
5) omawia polską muzykę barokową i jej reprezentantów (Bartłomiej Pękiel, Adam Jarzębski, Marcin Mielczewski, Grzegorz Gerwazy Gorczycki).
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię.
Nauczysz się
przedstawiać życiorys G. F. Händla;
charakteryzować najważniejsze dzieła G. F. Händla;
wykazywać wpływ kompozytora na muzykę baroku;
przedstawiać etapy twórczości i zmieniającą się stylistycznie muzykę G. F. Händla;
przedstawiać najważniejsze cechy stylistyczne wysłuchanych kompozycji.
Początki kariery kompozytora
R1WiuQXYM1kIm1
Georg Friedrich Händel był rówieśnikiem dwóch innych mistrzów baroku – Jana Sebastiana Bacha i Domenico Scarlattiego. Urodził się 22 lutego 1685 roku w Halle. Zdaniem ojca młodego Georga Fridricha, zawód artysty dawał niepewną i niestabilną przyszłość, dlatego z niepokojem patrzył na zainteresowanie syna muzyką. Przyszły kompozytor wykazał się jednak olbrzymią determinacją. Ćwiczył na klawikordzie dopiero, gdy pozostali członkowie rodziny położyli się spać. Ostatecznie ojciec wyraził zgodę, aby jego syn pobierał lekcje u kompozytora Friedricha Wilhelma Zachowa — organisty i dyrektora muzyki kościelnej w Halle. Doskonalił tam umiejętności gry na klawesynie i organach, uczył się również analizować partytury kompozytorów włoskich i niemieckich, grać na skrzypcach i oboju oraz poznawał zasady kontrapunktuKontrapunktkontrapunktu.
R1RiOKozF69ne1
W lutym 1702 roku, Händel rozpoczął studia na wydziale prawa uniwersytetu w Halle, przyjmując tam równocześnie stanowisko organisty w kościele katedralnym. W tym czasie zawiązała się przyjaźń kompozytora z mieszkającym w Lipsku Georgem Philippem Telemannem, który wprowadził Händla w świat opery. W kolejnym roku porzucił studia prawnicze i postanowił przenieść się do Hamburga, będącego wówczas jednym z najbardziej prężnych, posiadającym teatr operowy, ośrodkiem epoki baroku. Otrzymał tam stanowisko skrzypka i klawesynisty operowego. Tam też udało mu się wystawić w 1705 r. operę Almira, która odniosła ogromny sukces.
R14WvBP64qNxS1
Omówienie stylu kompozytorskiego - Händel jako Niemiec
W tamtym okresie w Niemczech najpopularniejsze były dzieła sceniczne typu włoskiego. Dlatego widząc, że opera w Hamburgu chyli się ku upadkowi, jesienią 1706 r. postanowił wyjechać do Włoch. Odkrył tam ten popularny gatunek muzyczny i udoskonalił swój styl w zakresie melodyki, śpiewności arii i języka włoskiego. Poznał tam wielu znakomitych twórców, których styl sobie przyswoił, i z których czerpał inspiracje, a nawet dosłowne zapożyczenia. We Włoszech Händel odwiedził Wenecję, Florencję, Rzym i Neapol. Podczas kolejnych trzech lat, które tam spędził, komponował zarówno operyOperaopery, oratoriaOratoriumoratoria, kantaty, jak i mniejsze utwory religijne czy instrumentalne.
R8uQVcRdlxeqx1
R13lTlqxfzIDL1
Związany z objęciem funkcji nadwornego kapelmistrza księcia Ernesta Augusta w Hanowerze, powrót kompozytora do Niemiec w roku 1710 okazał się być tymczasowy. Parę miesięcy po podjęciu tego stanowiska po raz pierwszy wyjechał do Londynu, gdzie w lutym 1711 r. wystawił operę Rinaldo, która odniosła ogromny sukces. W czerwcu powrócił do Hanoweru. Wówczas powstały jego koncerty obojowe, sonaty trioweSonata triowasonaty triowe i duety kameralne.
RaSF1ZSNYtEZ41
Händel jako Anglik
RQR0ks1F1frAV1
Jesienią 1712 r. osiadł w Londynie na stałe. Niebawem zaczęto go uznawać za największego angielskiego kompozytora narodowego. Pierwszym napisanym przez Händla utworem w języku angielskim była Oda na urodziny królowej Anny. W tym samym okresie napisał również trzy nowe opery. Wkrótce stał się oficjalnym kompozytorem dworu angielskiego. Od 1714 roku na tronie angielskim zasiadał Jerzy I. To z okazji jego przejażdżki po Tamizie, w roku 1717, Händel skomponował słynną Muzykę na wodzie.
R3AYZk39n5B3E1
W lutym 1719 r. pod patronatem monarchy Jerzego I założono towarzystwo akcyjne Royal Academy of Music, w którym powierzono Jerzemu Fryderykowi Händlowi stanowisko dyrygenta. W ramach pracy w tej instytucji prowadził on działalność kompozytorską i stworzył swe najsłynniejsze opery. W dowód zasług otrzymał w 1723 r. tytuł Composer of Music for his Majesty’s Chappel Royal, a w lutym 1727 r. przyznano jemu obywatelstwo angielskie. Z tego okresu pochodzi napisana w 1724r. opera Juliusz Cezar, która obecnie jest jedną z najczęściej grywanych oper barokowych.
R1d0BzJalgvbS1
Twórczość oratoryjna Händla
Równocześnie, mimo wysiłków kompozytora i bardzo owocnej pracy twórczej, w związku ze zbyt wygórowanymi stawkami dla śpiewaków i konkurencją ze strony Opery Żebraczej, teatr stracił popularność, z jaką funkcjonował dotychczas. W czerwcu 1728 r. Royal Academy of Music zakończyła działalność. Wówczas Jerzy Fryderyk Händel postanowił założyć na własny rachunek nową scenę operową, Academy of Music, która otwarta została w grudniu 1729 r. Tutaj w roku 1738 napisał swą jedyna operę komiczną - Kserkses. Mimo wsparcia monarchy i wytężonej pracy twórczej, stanął na skraju bankructwa. Seria niepowodzeń na tym gruncie doprowadziła do zaniechania przez kompozytora w roku 1741 twórczości operowej.
R1bIYc8TNDzqk1
Nowy etap w życiu Händla wytycza twórczość oratoryjna. Pierwsze jego dzieła tego gatunku to Saul oraz Izrael w Egipcie z 1739 r. W 1742 r. natomiast powstało jego najsłynniejsze oratorium Mesjasz.
RcKzE8PhRXxJe1
R1RYfxQEZfOFj
W kolejnych latach napisał jeszcze wiele wartościowych dzieł tego gatunku: Samson (1743r.), Hercules (1745r.), Judas Maccabaeus (1747r.), Joshua (1748r.), Susanna (1749r.), Salomon (1749r.), Jephtha (1752 r.).
RYLjGIpGRsNPu
Twórczość instrumentalna
Sukcesy na polu muzyki oratoryjnej pozwoliły kompozytorowi podnieść się z bankructwa i odbudować swoją reputację. W tym okresie powstało również wiele utworów muzyki instrumentalnej. Wśród nich wymienić można 12 Concerti Grossi, a także Muzykę ogni sztucznych – należące do najbardziej rozpoznawalnych dzieł Jerzego Fryderyka Händla.
Wspomniana wyżej Muzyka ogni sztucznych powstała na zlecenie Jerzego II, który podpisanie pokoju w Akwizgranie chciał uświetnić olśniewającym pokazem sztucznych ogni, przed którym zabrzmieć miał skomponowany specjalnie na tę okazję utwór autorstwa Händla. Skład powstałej suity był imponujący: 9 rogów, 9 trąbek, 24 oboje, 12 fagotów i 3 kotły.
R1VjscHcci7qt1
R1SHm7xSHIBNY
W 1752 r. Händel stracił wzrok, co uniemożliwiło mu komponowanie nowych utworów. Jego dalsza działalność muzyczna polegała na dawaniu koncertów i dyrygowaniu. Zmarł 14 kwietnia 1759 r. Pochowano go w opactwie Westminster w obecności wielotysięcznego tłumu wielbicieli.
RoSCVGXTGe6Xb
Zadania
RDoxtaWrwDqrz
Ćwiczenie 1
R16k8IS8ZMH2n
Ćwiczenie 2
RnKVKtOIL5NfM
Ćwiczenie 3
R1IhZJtWkXae6
Ćwiczenie 4
Przyporządkuj prezentowane podczas lekcji fragmenty utworów do tytułów dzieł, z których pochodzą: Rinaldo Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteMesjasz Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteAlmira Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteJulisz Cezar Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saette
Przyporządkuj prezentowane podczas lekcji fragmenty utworów do tytułów dzieł, z których pochodzą: Rinaldo Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteMesjasz Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteAlmira Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saetteJulisz Cezar Możliwe odpowiedzi: 1. Empio, dirò, tu sei, 2. Lascia ch’io Pianga, 3. Alleluja, 4. Proverai di che fiere saette
Przyporządkuj prezentowane podczas lekcji fragmenty utworów do tytułów dzieł, z których pochodzą:
<i>Alleluja</i>, <i>Empio, dirò, tu sei</i>, <i>Lascia ch’io Pianga</i>, <i>Proverai di che fiere saette</i>
Rinaldo
Mesjasz
Almira
Juliusz Cezar
R1KUmZ9wGNYr2
Ćwiczenie 5
R1JOYzosZB6Jn
Ćwiczenie 6
RzijVN89hv2dB
Ćwiczenie 7
Słownik pojęć
Concerto grosso
Concerto grosso
typ koncertu epoki baroku, którego założeniem jest współzawodniczenie małej grupy instrumentów z większym zespołem.
Kontrapunkt
Kontrapunkt
technika kompozytorska polegająca na prowadzeniu kilku niezależnych linii melodycznych zgodnie z określonymi zasadami harmonicznymi i rytmicznymi.
Opera
Opera
sceniczne, wokalno‑instrumentalne dzieło muzyczne, w którym muzyka współdziała z akcją dramatyczną. Opera dzieli się na akty, a te na sceny, w ramach których występują arie, recytatywy, ansamble, sceny baletowe, chóry, partie instrumentalne – uwertura, intermezzo.
Oratorium
Oratorium
wokalno‑instrumentalny gatunek muzyczny, przeznaczony do wykonywania na estradzie lub w kościele. Oratorium swą budową zbliżone jest do opery, lecz pozbawione jest akcji scenicznej, a jego tematyka najczęściej jest religijna. Szczególnym gatunkiem oratorium jest pasja – forma przedstawiająca mękę Chrystusa i wydarzenia ją poprzedzające.
Sonata triowa
Sonata triowa
typ sonaty przeznaczony na dwa instrumenty solowe i instrument wykonujący partię basso continuo.
Źródła:
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
R14WvBP64qNxS1
Utwór: Handel, opera Almira HWV 1 Proverai di che fiere saette Proverai do che fiere saette jest arią z opery Almira. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się żwawym, szybkim, wirtuozerskim charakterem.
RaSF1ZSNYtEZ41
Utwór: Handel, opera Rinaldo HWV 7 Lascia ch’io Pianga Lascia ch’io Pianga jest arią z opery Rinaldo. Została napisana na mezzosopran solo, skrzypce i basso continuo. Posiada wolne tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
R1d0BzJalgvbS1
Utwór: Handel, opera Juliusz Cezar HWV 17 Cara speme, questo core tu cominci a lusingar Cara speme, questo core tu cominci a lusingar jest arią z opery Juliusz Cezar. Została napisana na mezzosopran i klawesyn. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
RcKzE8PhRXxJe1
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Comfort ye Comfort ye jest arią z oratorium Mesjasz. Została napisana na tenor i orkiestrę barokową z basso continuo. Posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się religijnym charakterem.
R1RYfxQEZfOFj
Utwór: Handel, oratorium Mesjasz HWV 56 Alleluja Alleluja jest chórem z oratorium Mesjasz. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę. Cechuje się wesołym, podniosłym charakterem.
RYLjGIpGRsNPu
Utwór: Handel, oratorium Samson HWV 57 Let the bright Seraphim Let the bright Seraphim jest arią z oratorium Samson. Została napisana na sopran, orkiestrę barokową i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i wokalno-instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się wesołym, podniosłym, wirtuozerskim charakterem.
R1SHm7xSHIBNY
Utwór: Handel, Muzyka ogni sztucznych HWV 351 Radość Radość jest jedną z części Muzyki sztucznych ogni. Kompozycja została napisana na skład orkiestry barokowej i grupę basso continuo. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wesołym, żwawym charakterem.