Demokracja w Rzeczypospolitej Polskiej
Władza wykonawcza w Polsce - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
przedstawiać sposób wyboru Prezydenta RP;
charakteryzować kompetencje i pozycję polityczną prezydenta w Polsce;
zdobywać informacje o życiorysie politycznym osób pełniących ten urząd, które wybrano w wyborach powszechnych, oraz o działaniach urzędującego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Projekt
Prawdopodobnie w każdej klasie działa samorząd klasowy. Zorganizuj z rówieśnikami z klasy wybory na przewodniczącego samorządu klasowego tak, jakbyście wybierali prezydenta kraju.
Założenia projektu:
Podaj, jakie cechy charakteru powinien mieć kandydat na przewodniczącego samorządu klasowego.
Wybierz z rówieśnikami odpowiednich kandydatów.
Podziel z rówieśnikami klasę na tyle grup, ilu jest kandydatów. Każda z grup utworzy komitet wyborczy.
Przygotuj strategię kampanii wyborczej.
Strategia kampanii wyborczej:
Stwórz hasło wyborcze. Powinno ono w lapidarny sposób informować, jaka idea będzie przyświecać kandydatowi, gdy zostanie przewodniczącym.
Napisz w punktach program kandydata (czym chciałby się zajmować, jakie problemy ma rozwiązywać).
Przygotuj harmonogram kampanii wyborczej.
Zwycięzca w wyborach prezydenckichprezydenckich jest tylko jeden. Fakt, że przegrasz jako kandydat lub członek komitetu wyborczego nie musi oznaczać, że program i kampania były gorsze. Może po prostu nie trafiłeś w oczekiwania wyborców. Zawsze należy pogratulować zwycięzcy i pogodzić się z demokratycznym werdyktem. Następnie należy przeanalizować błędy, wyciągnąć wnioski i... wystartować za rok! Można też porozumieć się ze zwycięzcą, czy możliwe jest zrealizowanie części postulatów na jego warunkach. Dobrą praktyką jest współpraca po wyborach zamiast budowania opozycji (zwłaszcza w klasie czy szkole). Mandat samorządu jest silniejszy, gdy popierają go wszyscy liderzy.
A nowo wybrany przewodniczący musi pamiętać, że od chwili zaprzysiężenia nie jest przedstawicielem grupy, która go wybrała (w wielkiej polityce: partii czy koalicji), ale całej klasy czy szkoły (w wielkiej polityce: narodu).

Sposób powoływania i kompetencje Prezydenta RP
Zgodnie z Konstytucją RP władzę wykonawczą w Polsce sprawują Prezydent RP oraz Rada Ministrów. Oznacza to, że twórcy ustawy zasadniczej przyjęli charakterystyczny dla systemów parlamentarno‑gabinetowych model podzielonej władzy wykonawczej. Jednak, w przeciwieństwie do klasycznego modelu parlamentarnego, Prezydent RP nie pełni jedynie funkcji reprezentacyjnej, lecz ma także własne kompetencje w wybranych obszarach władzy wykonawczej. Nie zmienia to jednak faktu, że najważniejsze kompetencje w obszarze władzy wykonawczej należą do Rady Ministrów i premiera [Prezesa Rady Ministrów].
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.Art. 127
Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany przez Naród w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym.
Prezydent Rzeczypospolitej jest wybierany na pięcioletnią kadencję i może być ponownie wybrany tylko raz.
Na Prezydenta Rzeczypospolitej może być wybrany obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu. Kandydata zgłasza co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.
Źródło: Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.Art. 127.
(...)
Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie.
W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali kolejno największą liczbę głosów. Jeżeli którykolwiek z tych dwóch kandydatów wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, w jego miejsce do wyborów w ponownym głosowaniu dopuszcza się kandydata, który otrzymał kolejno największą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu. W takim przypadku datę ponownego głosowania odracza się o dalszych 14 dni.
Na Prezydenta Rzeczypospolitej wybrany zostaje kandydat, który w ponownym głosowaniu otrzymał więcej głosów.
Źródło: Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku.

Wykres: Wyniki wyborów prezydenckich w Polsce w 2020 roku (pierwsza tura)
DUDA Andrzej Sebastian: Liczba głosów 8 450 513; Procent głosów 43,50%;
TRZASKOWSKI Rafał Kazimierz: Liczba głosów 5 917 340; Procent głosów 30,46%;
HOŁOWNIA Szymon Franciszek: Liczba głosów 2 693 397; Procent głosów 13,87%;
BOSAK Krzysztof: Liczba głosów 1 317 380; Procent głosów 6,78%;
KOSINIAK‑KAMYSZ Władysław Marcin: Liczba głosów 459 365; Procent głosów 2,36%;
BIEDROŃ Robert: Liczba głosów 432 129; Procent głosów 2,22%;
ŻÓŁTEK Stanisław Józef: Liczba głosów 45 419; Procent głosów 0,23%;
JAKUBIAK Marek: Liczba głosów 33 652; Procent głosów 0,17%;
TANAJNO Paweł Jan: Liczba głosów 27 909; Procent głosów 0,14%;
WITKOWSKI Waldemar Włodzimierz: Liczba głosów 27 290; Procent głosów 0,14%;
PIOTROWSKI Mirosław Mariusz: Liczba głosów 21 065; Procent głosów 0,11%.
Po zapoznaniu się z zamieszczonym materiałem źródłowym rozstrzygnij, czy podane zdanie zawiera informacje prawdziwe czy fałszywe. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do przytoczonych przepisów Konstytucji RP i wyników głosowania.
Wykres przedstawia wyniki głosowania, które przesądziło o objęciu przez Andrzeja Dudę urzędu Prezydenta RP.
Prezydenci III RP
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.
(…)Jeden z najsłynniejszych Polaków XX wieku. Przewodniczący i współzałożyciel Solidarności, prezydent kraju, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, uznany przez tygodnik „Time” jednym ze 100 najważniejszych ludzi ubiegłego stulecia.
Źródło: (…), dostępny w internecie: wiadomosci.onet.pl [dostęp 6.02.2020].
Którzy z wymienionych polityków nie byli prezydentami Polski?
- Jarosław Kaczyński
- Lech Wałęsa
- Tadeusz Mazowiecki
- Aleksander Kwaśniewski
- Lech Kaczyński
- Bronisław Komorowski
Prezydent RP a organy władzy ustawodawczej
Prezydent RP:
zarządza wybory do Sejmu i Senatu;
zwołuje pierwsze posiedzenia Sejmu i Senatu;
może w przypadkach określonych w Konstytucji RP zarządzić skrócenie kadencji Sejmu - wtedy skrócona zostaje też kadencja Senatu.
Ważnym obowiązkiem prezydenta jest dbałość o jakość prawa. W ciągu 21 dni Prezydent RP musi podjąć decyzję o losie ustawy uchwalonej przez parlament. Prezydent RP może:
podpisać ustawę – zostaje ona następnie ogłoszona w Dzienniku Ustaw, co jest warunkiem jej wejścia w życie;
zastosować tzw. weto prezydenckie, czyli przekazać ustawę Sejmowi w celu ponownego rozpatrzenia. Weto Prezydenta RP może być przełamane, jeśli Sejm ponownie uchwali ustawę, gdy poprze ją co najmniej 3/5 głosujących posłów (tzw. kwalifikowana większość). W takiej sytuacji prezydent musi podpisać ustawę. Jeśli jednak w głosowaniu nad odrzuceniem weta wymagana większość nie zostanie osiągnięta, proces ustawodawczy się kończy i ustawa upada;
przekazać przed podpisaniem ustawę do Trybunału Konstytucyjnego w celu zbadania jej zgodności z Konstytucją RP. Trybunał Konstytucyjny może uznać ustawę za zgodną z konstytucją, wtedy Prezydent RP ma obowiązek niezwłocznego jej podpisania. Jeśli trybunał uzna ustawę za niezgodną z konstytucją, ustawa upada.
Wyjaśnij, jaką rolę w procesie ustawodawczym odgrywa Prezydent RP.
Prezydent RP a władza sądownicza
Konstytucja nadaje Prezydentowi RP pewne kompetencje w obszarze władzy sądowniczej. W myśl ustawy zasadniczej Prezydent RP należy wprawdzie do organów władzy wykonawczej, nie jest jednak częścią administracji rządowej. Warto też podkreślić, że jednym z najważniejszych zadań Prezydenta RP jest czuwanie nad przestrzeganiem konstytucji. Takie usytuowanie głowy państwa w systemie politycznym ma gwarantować, że jego kompetencje względem judykatywyjudykatywy nie będą stanowić zagrożenia dla wolności i bezpieczeństwa obywateli.
Kompetencje Prezydenta RP względem władzy sądowniczej określone są w art. 144 Konstytucji RP i stanowią jego prerogatywyprerogatywy, niewymagające kontrasygnatykontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów.

Prezydent RP a obronność i bezpieczeństwo państwa
Elementem przejęcia przez prezydenta zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi jest podniesienie proporca Prezydenta Rzeczypospolitej – zwierzchnika sił zbrojnych. Proporzec jest symbolem przypisanym wyłącznie do głowy państwa.

Prezydent RP jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych. Do jego kompetencji należy:
mianowanie Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów sił zbrojnych;
na wniosek Ministra Obrony Narodowej nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe.
W razie wojny oraz w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa państwa prezydent RP może ponadto:
na wniosek Prezesa Rady Ministrów mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych;
na wniosek Prezesa Rady Ministrów zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej;
na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić stan wojenny lub stan wyjątkowy na części albo na całym terytorium.

Prezydent RP a polityka zagraniczna Polski
Prezydent RP w zakresie polityki zagranicznej współdziała z Prezesem Rady Ministrów oraz Ministrem Spraw Zagranicznych.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RQSgbZreOL0D4
Nagranie filmowe przedstawiające kompetencje Prezydenta RP w polityce zagranicznej.
Uporządkuj swoją wiedzę dotyczącą kompetencji głowy państwa odnośnie do polityki zagranicznej – uzupełnij mapę myśli informacjami z animacji.
Prezydent RP a tradycyjne kompetencje głowy państwa
Prezydent RP:
nadaje obywatelstwo polskie oraz wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego;
nadaje ordery i odznaczenia.
Ordery i odznaczenia państwowe nadawane przez Prezydenta RP są najwyższym wyróżnieniem zasług cywilnych lub wojskowych w czasie pokoju lub wojny dla chwały Rzeczypospolitej Polskiej. Prezydent RP nadaje je z własnej inicjatywy lub na wniosek:
– ordery - Prezesa Rady Ministrów lub kapituł orderów,
– odznaczenia - Prezesa Rady Ministrów, ministrów, kierowników urzędów centralnych lub wojewodów.

Najstarszym i najwyższym odznaczeniem państwowym RP nadawanym za znamienity zasługi cywilne i wojskowe dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej jest Order Orła Białego. Nadawany jest najwybitniejszym Polakom oraz najwyższym rangą przedstawicielom państw obcych.
Wśród odznaczonych orderem znaleźli się m.in. Jan Paweł II, Witold Lutosławski, Czesław Miłosz, Tadeusz Mazowiecki, Irena Sendlerowa, Vaclav Havel, Wisława Szymborska, królowa Elżbieta II czy Irena Kirszenstein‑Szewińska.
Odpowiedzialność Prezydenta RP
Prezydent Rzeczypospolitej ponosi przed Trybunałem Stanu odpowiedzialność konstytucyjną (za naruszenie konstytucji lub ustaw) oraz karną. Wszczęcie postępowania może nastąpić na wniosek co najmniej 1/4 członków Zgromadzenia Narodowego (czyli 140 osób). Ustawa o pociągnięciu głowy państwa do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu zapada większością 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego. Postawienie Prezydenta RP w stan oskarżenia powoduje zawieszenie jego urzędowania. Orzeczenie o winie pociąga za sobą złożenie prezydenta z urzędu.
Przed Trybunałem Stanu Prezydent RP ponosi odpowiedzialność… cywilną. prawda / fałsz
polityczną. prawda / fałsz
moralną. prawda / fałsz
konstytucyjną. prawda / fałsz
zawodową. prawda / fałsz
Zaznacz prawdziwe dokończenie zdania:
Przed Trybunałem Stanu Prezydent RP ponosi odpowiedzialność…
cywilną. {prawda} / {#fałsz}
polityczną. {prawda} / {#fałsz}
moralną. {prawda} / {#fałsz}
konstytucyjną. {#prawda} / {fałsz}
zawodową. {prawda} / {#fałsz}
Jeśli chcesz wiedzieć więcej: Wirtualne spacery po prezydenckich rezydencjach

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DaVpf6zYS
Pałac Prezydencki
Najbardziej okazały pałac przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie nosił już wiele nazw: Koniecpolskich, Radziwiłłowski, Namiestnikowski, w czasach PRL Rady Ministrów, a ostatnio Prezydencki.
Jego budowę rozpoczął hetman wielki koronny Stanisław Koniecpolski około roku 1643, prawdopodobnie według projektu Constantino Tencallego, nadwornego architekta króla Władysława IV, autora kolumny króla Zygmunta. Pałac wraz z rozległymi włoskimi ogrodami ciągnącymi się aż do Wisły miał być warszawską rezydencją hetmana. Nagła śmierć przekreśliła te plany, budowę pałacu ukończył jego syn Aleksander. Świetność pałacu nie trwała długo, w czasie potopu szwedzkiego w latach 1656‑57 został ograbiony i zdewastowany.
Dwadzieścia lat później gmach znalazł się w rękach rodu Radziwiłłów. W tym czasie w pałacu odbywało się wiele uczt, redut (balów maskowych) i uroczystości.
W drugiej połowie XVII wieku Radziwiłłowie wydzierżawili część pałacu na teatr. Swoją lożę miał w nim nawet król Stanisław August Poniatowski. „Pałac Radziwiłłowski był jednym z największych i najwspanialszych gmachów w Warszawie; wjeżdżając w dziedziniec zdawał się płonąć cały od ogniów tak go bogato, symetrycznie i gustownie oświecono wszędzie” - relacjonował pamiętnikarz Jan Duklan Ochocki.
W czasie obrad Sejmu Czteroletniego w 1788‑92 obradowało w nim pierwsze stronnictwo polityczne Zgromadzenia Przyjaciół Ustawy Rządowej 3 Maja.
W 1818 roku pałac został zakupiony przez rząd Królestwa Kongresowego. Stał się siedzibą Namiestnika Królestwa Polskiego - gen. Józefa Zajączka.
W tym samym roku na koncercie Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności wystąpił ośmioletni Fryderyk Chopin. W pałacu bywali ludzie, którzy w swoich czasach mieli wpływ na losy Europy; na początku XVIII wieku gościli w nim car Piotr Wielki i Stanisław Leszczyński, wiek później, w styczniu 1807 roku, w teatrze był Napoleon Bonaparte, a w 1815 zatrzymał się car Aleksander I.
W czasie Królestwa Kongresowego pałac został gruntownie przebudowany, z barokowego stał się klasycystyczny, W 1821 roku na dziedzińcu ustawiono istniejące do dziś cztery rzeźby leżących lwów. Koszt remontu pałacu okazał się tak wielki, że komisarz carski Nikołaj Nowosilcow nakazał przedstawić sobie szczegółowe rachunki. W 1852 roku w pałacu wybuchł potężny pożar, który zniszczył korpus główny.
Rekonstrukcja zakończyła się w roku 1856. Prace we wnętrzach przeprowadzono pod kierunkiem Alfonsa Kropiwnickiego , który wcześniej, wraz z Antonio Corazzim, budował Teatr Wielki w Warszawie i odbudowywał kościół Św. Karola Boromeusza na Powązkach.
Po odzyskaniu niepodległości, w okresie międzywojennym, w pałacu znajdowała się m.in. siedziba rady Ministrów. Prywatny apartament premiera na drugim piętrze nie był jednak zamieszkiwany na stałe, szefowie rządu zmieniali się tak często, że po objęciu urzędu zatrzymywali na ogół swoje dotychczasowe mieszkania w Warszawie.
W latach 1941‑1942 w pałacu prowadzono prace budowlane w związku z przekształceniem siedziby polskiego rządu w Deutsches Haus - niemiecką placówkę społeczno‑kulturalną, z hotelem i kasynem.
Pałac przy Krakowskim Przedmieściu, podobnie jak Belweder i gmach Ministerstwa Wyzwań Religijnych i Oświecenia Publicznego, należy do zaledwie kilku budynków rządowych, które nie ucierpiały w czasie II wojny światowej. Zaginęła jednak większość cennego wyposażenia. Po wojnie w ocalałym budynku zainstalowały się biura prezydium Rady Ministrów, a po przeprowadzce w Aleje Ujazdowskie, gmach został poddany remontowi i kolejnej przebudowie, która w dużej części przywróciła mu klasycystyczny charakter.
W 1965 roku przed pałacem ustawiono pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, kopię monumentu Bertela Thorvaldsena z 1832 roku, zniszczonego w czasie wojny przez Niemców. Kopię ufundowali Duńczycy na podstawie oryginału. który zachował się w muzeum artysty w Kopenhadze.
Pałac był świadkiem wielu istotnych wydarzeń, w 1955 roku podpisano w nim Układ Warszawski, w 1970 układ o normalizacji stosunków PRL z RFN, a w 1989 trwały w nim obrady Okrągłego Stołu.
Gmach poddano generalnemu remontowi, w 1994 roku stał się siedzibą Prezydenta RP i od tego czasu jest oficjalnie zwany Pałacem Prezydenckim.
To w Pałacu Prezydenckim podpisano Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej w 1997 roku, ratyfikowano akt o przystąpieniu Polski do NATO w 1999 roku, a cztery lata później do Unii Europejskiej.
W kwietniu 2010 roku do Pałacu Prezydenckiego ustawiła się wielokilometrowa kolejka ludzi, którzy chcieli oddać hołd prezydentowi Lechowi Kaczyńskiemu i jego żonie Marii.
Po katastrofie smoleńskiej trumny z ich ciałami zostały wystawione w Sali Kolumnowej Pałacu. 9 sierpnia 2010 roku na fasadzie Pałacu Prezydenckiego umieszczono tablicę upamiętniającą ofiary tej tragedii.
Klatka schodowa
W czasie gruntownej przebudowy pałacu na Deutsches Haus prowadzonej przez Niemców w latach 1941‑42 odkryto na klatce schodowej malowidła en grisaille (technika malarska dająca złudzenie trójwymiarowości) z motywami orłów i broni umieszczonymi w prostokątnych płycinach. „Orły te Niemcy chcieli usunąć, wytłumaczono im jednak , że jest to ulubiony motyw okresu empiru i ostatecznie malowidła te zostały poddane renowacji” – czytamy w opracowaniu Zbigniewa Bani i Tadeusza S. Jaroszewskiego. Dzięki temu malowidła przetrwały. Prócz nich ściany zdobią wielkoformatowe obrazy przedstawiające sceny z życia Tadeusza Kościuszki autorstwa Michała Stachowicza, malarza żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku. U podnóża schodów znajduje się rzeźba Justitia Tomasza Oskara Sosnowskiego, powstała w połowie XIX wieku. Na podeście schodów ustawiono popiersie Fryderyka Chopina, który w 1818 roku, jako ośmioletni chłopiec, koncertował w pałacu.
Sień główna
W Sieni Głównej witani są goście Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Głowy państw wita sam prezydent. Sień ma wielkość salonu, więc choć stoi w niej wielka barokowa szafa, sprawia wrażenie pustej. Usytuowany w rogu marmurowy kominek wtapia się w ścianę. Pozostaje wrażenie dużej przestrzeni. Na ścianie naprzeciw wejścia wisi Chorągiew Rzeczypospolitej, kopia oryginalnej chorągwi z 1927 roku, przekazana Prezydentowi Lechowi Wałęsie przez ostatniego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego.
Sala Rokoko
W czasie, gdy prezydent prowadzi rozmowy z głowami państw w Sali Białej, Pierwsza Dama spotyka się z ich żonami w Sali Rokoko. Styl nadają wnętrzu rokokowe, złocone sztukaterie i francuskie meble z epoki. Na ścianach wiszą portrety polskich dam z XVII, XVIII i XIX wieku, wśród nich namalowany przez Roberta Lefèvre’a, francuskiego malarza doby napoleońskiej, znakomity portret Marii Urszuli z Radziwiłłów Krasińskiej, matki poety Zygmunta Krasińskiego Z racji funkcji, jaką pełni ta sala, oraz ze względu na portrety kobiet nazywana jest też Salą Damską.
Sala biała
Gdyby Sala Biała potrafiła mówić, na pewno dowiedzielibyśmy się wielu dyplomatycznie skrywanych szczegółów. W tej bowiem sali prezydent spotyka się w cztery oczy z głowami innych państw. Do tej sali prezydent zaprasza też dziennikarzy na duże wywiady dla opiniotwórczych tytułów. Na ścianach wiszą obrazy Januarego Suchodolskiego „Przeprawa w krajobrazie z zamkiem”, „Grupa szlachciców na koniach na tle rozległego pejzażu letniego”, „Portret konny małżonków Schossland”, „Wjazd generała Jana Henryka Dąbrowskiego do Rzymu”. Na postumentach ustawiono dziewiętnastowieczne wazy z porcelany miśnieńskiej.
Jadalnia
Przytulna sala, ze ścianami w kolorze mlecznej kawy, w której urządzane są mniejsze przyjęcia. Zdarza się też, że szef gabinetu lub szef kancelarii przyjmuje tu osobistości, z którymi prezydent tego dnia nie może się spotkać. W bogato zdobionej serwantce wyeksponowano porcelanę miśnieńską z XVIII wieku. Wśród zawieszonych na ścianach obrazów zwraca uwagę: Pokój i Sprawiedliwość pochodzący z pracowni Bonifazio de’Piatati, zwanego Veronese z XVI wieku, oraz Król opojów ze szkoły Jacoba Jordaensa z XVII wieku.
Sala niebieska
To sala usytuowana od strony ogrodu, w której odbywają się ważne konferencje oraz przyjmowane są zagraniczne delegacje. Pośrodku ustawionego w tej sali stołu jest stałe miejsce dla Prezydenta RP. Na ścianach wiszą portrety znanych Polaków, między innymi księcia Józefa Poniatowskiego i Tadeusza Kościuszki.
Sala Nowosielskiego
W 2012 roku dawna Sala Rycerska zmieniła się w galerię sztuki nowoczesnej. Prezentowane są w niej dzieła Jerzego Nowosielskiego (1923‑2011), jednego z najwybitniejszych polskich malarzy. W głównym nurcie swojej twórczości skupiał się on na malarstwie religijnym, prawosławnym, dlatego ściany galerii pomalowano na granatowo, aby nawiązać do kolorystyki cerkwi. Ale Nowosielski malował także w kościołach katolickich i grekokatolickich. W Pałacu Prezydenckim zawisły m.in. „Abstrakcje”, „Pejzaże zielone”, „Monastyr” i „Cerkiew”. Dzieła te wypożyczył Andrzej Starmach, przyjaciel artysty, prezes Fundacji Nowosielskich.
Kaplica
Z Sali Nowosielskiego można przejść do Kaplicy pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Marii Panny zbudowanej w miejscu pomieszczeń biurowych w czasach prezydentury Lecha Wałęsy. Kaplica jest miejscem modlitwy prezydenta, jego małżonki, ministrów kancelarii oraz zaproszonych gości. Na ścianie, oprócz wykonanych z kamienia strzegomskiego stacji drogi krzyżowej, wiszą podarunki od papieża Jana Pawła II i Benedykta XVI oraz krzyż wycięty z pozostałości po zniszczonych w 2001 roku wieżach World Trade Centre. W posadzce, w miejscach, gdzie modlili się papieże: Jan Paweł II i Benedykt XVI, zostały umieszczone pamiątkowe tablice. Z lewej strony kaplicy wmurowano tablicę upamiętniającą prezydenta Lecha Kaczyńskiego, jego żony, Marii, ostatniego prezydenta II RP na uchodźctwie, Ryszarda Kaczorowskiego, prezydenckich urzędników i kapelana ks. Romana Indrzejczyka, którzy zginęli w katastrofie smoleńskiej. W kaplicy przechowywane jest też betlejemskie światełko pokoju przekazywane co roku prezydentowi przez harcerzy.
Antyszambra
Antyszambra – wyraz ten, już dzisiaj zapomniany (zapożyczony z języka francuskiego), oznaczał pokój powitań znajdujący się przed salą balową.
Dawniej Sala Kolumnowa była Salą Balową, w niej więc ogłaszano przybycie kolejnych gości. Dziś jest to rodzaj przedpokoju, przez który można przejść do sekretariatu głowy państwa, a także do biura szefa Gabinetu Prezydenta RP. „Nadal to właśnie tu odbywają się powitania z gośćmi przed uroczystymi obiadami wydawanymi przez Prezydenta na cześć głów państw składających oficjalne wizyty w Polsce. Jest to specjalna ceremonia, podczas której goście ustawiają się w kolejce, trzymając karteczki z imieniem i nazwiskiem. Przed powitaniem z głowami państw karteczki wręczane są szefowi protokołu, który głośno odczytuje imię i nazwisko. Stamtąd goście przechodzą do Sali Kolumnowej, gdzie zajmują miejsca za stołami” – czytamy na stronie internetowej Kancelarii Prezydenta. Jest tu ustawiony autentyczny fortepian Ignacego Paderewskiego, nad fortepianem wisi portret tego zasłużonego polskiego polityka i pianisty, a także portret Thomasa Woodrowa Wilsona, Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki. Prezydent Wilson w planie pokojowym ogłoszonym w 1918 roku postulował odzyskanie przez Polskę niepodległego bytu państwowego. W tej sali podziwiać możemy też obrazy znanych polskich malarzy, w tym krajobrazy pędzla Józefa Chełmońskiego i Adama Chmielowskiego.
Sala kolumnowa
To największa (286 m2) i najbardziej znana z relacji telewizyjnych sala w Pałacu Prezydenckim. W tej sali prezydent powołuje i odwołuje premiera i ministrów, mianuje sędziów, nadaje stopnie generalskie, wręcza najwyższe odznaczenia i ordery. Tutaj wydawane są uroczyste obiady na cześć głów państw. W dyplomacji obiadem nazywany jest wieczorny posiłek, w trakcie którego gospodarz wygłasza toast na cześć zaproszonych gości. Sala Kolumnowa była świadkiem najważniejszych wydarzeń w historii Polski. To tutaj w 1955 roku władze ZSRR, PRL i innych państw bloku komunistycznego podpisały Układ Warszawski. W tej sali odbywały się również obrady Okrągłego Stołu, dzięki którym układ przestał obowiązywać i dziesięć lat później, 12 marca 1999 roku, mógł zostać podpisany akces Polski do NATO, a w 2003 roku – do Unii Europejskiej. Ta dwukondygnacyjna sala nazwę swą zawdzięcza dwóm rzędom zielonych, marmurowych kolumn wspierających galerie dla orkiestry (poprzednio była to sala balowa). Ozdobą sali są obrazy Jacka Malczewskiego. Uwagę przyciąga także XIX‑wieczny żyrandol składający się z pięciu obręczy, do których przytwierdzono 80 świec. Jego dolną część ożywia 3600 kryształów. Dawniej żyrandol był oświetlany gazem.
Okrągly Stół
W czasie obrad w 1989 roku, gdy okrągły stół ustawiony był w Sali Kolumnowej, uczestnicy obrad zasiedli przy nim tylko dwa razy – 6 lutego w dniu rozpoczęcia i 5 kwietnia na zakończenie obrad. Od 2004 roku okrągły stół stoi w specjalnie zaaranżowanej sali na końcu północnego skrzydła pałacu. Umieszczono na nim plakietki z nazwiskami uczestników rozmów i ustawiono oryginalną aparaturę konferencyjną z lat 80. Stół dwukrotnie wrócił do Sali Kolumnowej: w 2001 roku na czas trwania międzynarodowej konferencji potępiającej terroryzm oraz 6 lutego 2009 roku podczas uroczystych obchodów 20‑lecia obrad. Od lutego 2009 roku przy tym stole odbywają się lekcje historii dla uczniów warszawskich szkół.
Krakowskie Przedmieście
Pałac Namiestnikowski – zabytkowy klasycystyczny pałac zlokalizowany przy Trakcie Królewskim, na Krakowskim Przedmieściu 46/48, który jest jedną z rezydencji prezydenta Rzeczypospolitej Polski.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DaVpf6zYS
Belweder
Pałac, który możemy dzisiaj podziwiać, powstał w czasach Królestwa Kongresowego, jednak historia posiadłości jest znacznie dłuższa. Prawdopodobnie w pierwszej połowie XVI wieku znajdowała się w tym miejscu rezydencja królowej Bony, a już na pewno w 1663 roku wystawił tutaj swoją willę Krzysztof Zygmunt Pac, kanclerz wielki litewski. Miejsce było pięknie położone na skarpie, dlatego pałac nazwano Belwederem - od włoskich słów bel vedere, co znaczy „piękny widok”. Pałac wielokrotnie zmieniał właścicieli, jednak w pierwszej połowie XVIII wieku znów stał się własnością rodziny Paców. Przeszedł gruntowną przebudowę i rozbudowę (m.in. wzniesiono parterowe oficyny) według projektu architekta Józefa Fontany.
W 1767 roku Belweder stał się własnością króla Stanisława Augusta. W czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego pałac był skromnie urządzony, główną ozdobę wnętrz stanowiły obrazy, wisiało ich wówczas aż 767. Belweder słynął z manufaktury fajansu, która uruchomiona została w jednej z oficyn.
W 1818 roku Belweder został odkupiony od spadkobierców króla przez rząd Królestwa Kongresowego dla wielkiego księcia Konstantego, faktycznego wielkorządcy Polski, brata cara Aleksandra I. Przed przeprowadzką księcia przeprowadzono gruntowną przebudowę według projektu Jakuba Kubickiego (dziś najbardziej znanego z zaprojektowania arkad na Zamku Królewskim). Na tyłach pałacu urządzono modny, krajobrazowy ogród.
Belweder był świadkiem dramatycznych wydarzeń w trakcie powstania listopadowego w 1830 roku. Pierwszym działaniem powstańców miało być aresztowanie księcia Konstantego. Spiskowcy wdarli się do pałacu, ale Konstantemu udało się uciec. Po śmierci Konstantego i jego polskiej żony Belweder pozostał własnością rosyjskich carów.
W czasie pierwszej wojny światowej stał się siedzibą niemieckiego gubernatora - generała Hansa von Beslera. W 1918 roku, jako mienie carskie, Belweder stał się własnością państwową. W listopadzie 1918 roku zamieszkał w nim Naczelnik Państwa, Pierwszy Marszałek Polski, Józef Piłsudski, a następnie prezydenci Polski: Gabriel Narutowicz i Stanisław Wojciechowski. Po przewrocie majowym w 1926 roku do Belwederu wrócił Marszałek Piłsudski. Mieszkał w nim aż do śmierci. Do 1939 roku w Belwederze działało muzeum jego pamięci.
W okresie okupacji hitlerowskiej w Belwederze rezydował gubernator Hans von Beseler. Od 1940 do 1943 roku trwał gruntowny remont, między innymi wymieniono posadzkę w hallu głównym na czarny marmur, a ściany pomalowano na czerwono. Niemcy nie zdążyli wysadzić Belwederu, choć wywiercili już otwory na dynamit.
Po wojnie pałac stał się siedzibą Krajowej Rady Narodowej. Urzędował tam Bolesław Bierut jako przewodniczący KRN, a następnie także jako prezydent. Od 1952 roku pałac pełnił funkcję siedziby Rady Państwa i jej Przewodniczącego.
W 1989 roku Belweder znów stał się siedzibą Prezydenta: najpierw generała Wojciecha Jaruzelskiego, a od 1990 roku - wybranego w powszechnych demokratycznych wyborach Lecha Wałęsy. W 1994 roku Prezydent Lech Wałęsa przeprowadził się do pałacu przy Krakowskim Przedmieściu.
W latach 1998‑2001 przeprowadzony został gruntowny remont i konserwacja Belwederu. Od 2010 roku Belweder pełni funkcję siedziby Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Odbywają się tu również uroczystości z udziałem głowy państwa bądź przedstawicieli Kancelarii Prezydenta RP.
Pomnik Józefa Piłsudskiego
Belweder kojarzy się przede wszystkim z Józefem Piłsudskim. Marszałek mieszkał w nim dwukrotnie, po raz pierwszy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości do 1922 roku i ponownie po przewrocie majowym od 1926 do śmierci w dniu 12 maja 1935 roku. Pomnik Józefa Piłsudskiego u zbiegu ulic Belwederskiej, Bagatela i Alej Ujazdowskich (obok Belwederu i blisko wejścia do Łazienek) odsłonięto w 1998 roku z inicjatywy Jerzego Waldorffa, w 80. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Rzeźbę z marmuru wykonał znany artysta, Stanisław Kazimierz Ostrowski, jeszcze przed II wojną światową. Przechowana w Starej Pomarańczarni w Łazienkach Królewskich stała się podstawą do wykonania odlewu ze spiżu. Było to możliwe dzięki pomocy Ministerstwa Obrony Narodowej, które przekazało na ten cel wiele łusek od amunicji. Napis umieszczony od strony ul. Belwederskiej głosi: „Swojemu Obrońcy w 1920 r. – Warszawa”.
Kaplica pw. NMP Królowej Polski
Kaplica powstała w 1990 roku z inicjatywy prezydenta Lecha Wałęsy w miejscu, gdzie modliła się księżna łowicka Joanna Grudzińska, żona wielkiego księcia Konstantego. „Pod Pokojem Bawialnym, w przyziemiu, znajdowała się kaplica. (…) Księżna przesiadywała ciągle w ponurej kaplicy Belwederu, z której murów sączyła się woda” – opisuje w książce poświęconej Belwederowi Marek Kwiatkowski. Współczesną kaplicę zaprojektował Jerzy Kalina, a witraże wykonała pracowania Jerzego Owsiaka. Na ścianie z czarnego granitu wisi jedynie niewielki obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. W 1991 roku w belwederskiej kaplicy modlił się papież Jan Paweł II, o czym informuje tablica znajdująca się przy wejściu.
Ekspozycja poświęcona J. Piłsudskiemu
W grotach z kolebkowymi sklepieniami usytuowano wystawę kilku tysięcy pamiątek związanych z Józefem Piłsudskim. Są to portrety, rzeźby, medale, znaczki. Oprócz dzieł artystycznych jest też wiele wyrobów rzemieślniczych. Większość pamiątek przekazał warszawski kolekcjoner Janusz Ciborowski.
Gabinet Orderu Wojennego Virtuti Militari
W tej sali można zapoznać się z historią jednego z najstarszych orderów wojskowych na świecie i najwyższego polskiego wyróżnienia przyznawanego za męstwo na polu bitwy. Order Virtuti Militari został ustanowiony przez króla Stanisława Augusta w 1792 roku dla uczczenia zwycięstwa w bitwie pod Zieleńcami po rozpoczęciu wojny polsko‑rosyjskiej w obronie Konstytucji 3 Maja. Pierwszymi kawalerami orderu byli książę Józef Poniatowski i Tadeusz Kościuszko.
Sala Pompejańska
To najbardziej reprezentacyjna sala w Belwederze. Dawniej salę nazywano Niebieską. „To wydłużone wnętrze posiadało trzy okna, z których środkowe, zwane weneckim, stanowiło wyjście na ogród. Ściany między oknami wypełniały lustra. W ścianie naprzeciwko okien wykrojona była półkolista wnęka, wybita niebieską materią liońską w arabeski takiego koloru. Z obydwu jej stron umieszczone były marmurowe kominki” – opisywał wygląd Sali Marek Kwiatkowski, autor książki o Belwederze. Dzisiejsza nazwa nawiązuje do malowideł wzorowanych na freskach odkrywanych na przełomie XVIII i XIX wieku w Pompejach, które wykonał w końcu XIX wieku malarz i konserwator Antoni Strzałecki. Dekorację sali uzupełniają trzy gobeliny z Aubusson ze scenami rodzajowymi, utrzymane w klasycystycznym stylu. W 1979 roku w tej sali spotkał się papież Jan Paweł II z Edwardem Gierkiem, ówczesnym pierwszym sekretarzem PZPR. W Sali Pompejańskiej w 1935 roku wystawiono trumnę z ciałem Józefa Piłsudskiego, a 2010 roku, także w tej sali, warszawiacy składali hołd tragicznie zmarłemu w katastrofie smoleńskiej prezydentowi Ryszardowi Kaczorowskiemu, ostatniemu polskiemu prezydentowi na uchodźstwie.
Sala Lustrzana
Sala usytuowana w południowo‑wschodnim narożniku pałacu, na planie ośmiokąta, z bezpośrednim wyjściem do ogrodu. Jest najbardziej nasłoneczniona w całym pałacu. Można w niej podziwiać arabeskowe malowidła z wkomponowanymi znakami zodiaku. Salę tę bardzo lubił Marszałek Piłsudski, bawił się tu z córkami, układał pasjanse, spotykał się z prywatnymi gośćmi. Niektórzy żartują, że tutaj spotykał się z czterema doradcami, ponieważ układ luster w sali sprawia, że gdy stanie się pośrodku, widać własne odbicie w każdym z nich.
Sala Kominkowa
Dawniej zwana Pokojem Żółtym. Dzisiejszą nazwę zawdzięcza klasycyzującemu, marmurowemu kominkowi. Intarsjowane, niebanalne meble były niegdyś prezentem, który księżnej łowickiej Joannie Grudzińskiej i księciu Konstantemu podarowali warszawscy rzemieślnicy. Na kominku ustawiono miniaturowe wazy i świeczniki z pozłacanego brązu i z malachitu. Na ścianach osiemnastowieczne malarstwo – krajobrazy z antycznymi ruinami.
Sala Malinowa
Dawniej zwana była Jadalną. Zachował się w niej komplet mebli, które książę Konstanty otrzymał od swojego brata, cara Aleksandra I, z okazji ślubu. Na ścianach wiszą obrazy przypominające ważne wydarzenia z dziejów historii Polski, między innymi Olszynka Grochowska, obraz Wojciecha Kossaka z 1886 roku, przedstawiający słynną bitwę, jaką stoczyli Polacy z Moskalami w styczniu 1831 roku.
Sala Marmurowa
Dawniej Sala Marmurowa pełniła funkcję westybulu, czyli obszernego, reprezentacyjnego przedpokoju. Obecnie główną jej ozdobą jest przedwojenna statua Józefa Piłsudskiego, wyrzeźbiona w marmurze przez Stanisława K. Ostrowskiego. To według tej rzeźby wykonano pomnik Marszałka, który stoi przed Belwederem od 1998 roku. Z jasną, marmurową podłogą kontrastują złocone meble obite malinową tkaniną – dar cara Aleksandra dla księcia Konstantego i jego żony Joanny Grudzińskiej.
Taras widokowy
Tylko nieliczni mogą podziwiać Belweder od strony Łazienek. A właśnie widok ze znajdującego się tam tarasu pokazuje, jak trafnie została wybrana nazwa pałacu. Z tarasu rozpościera się piękny widok na staw, park i ukrytą wśród drzew świątynię Sybilli.
Salonik
Gabinet połączony był z salonikiem. Tu Marszałek przyjmował gości, współpracowników, tu udzielał wywiadów. Obecnie w pomieszczeniu znajdują się meble z epoki: skórzana kanapa i dwa klubowe fotele, okrągły stolik z popielniczką, stolik przyścienny i dwa krzesła. Stoi tu również popiersie Marszałka dłuta Konstantego Laszczki. Zwraca także uwagę słynny portret Marszałek Józef Piłsudski na Kasztance, namalowany przez Wojciecha Kossaka w 1928 roku.
Gabinet Piłsudskiego
W dwudziestoleciu międzywojennym, gdy w Belwederze mieszkał dwukrotnie Józef Piłsudski, pokoje pełniły różne funkcje. Obecnie gabinet Marszałka urządzony jest w pomieszczeniu, gdzie w latach 1918‑22 znajdowało się biuro Adiutantury Generalnej Naczelnego Wodza. Od 1926 r. był to pokój jadalny prywatnej części używanej przez rodzinę Marszałka. W gabinecie znajdują się oryginalne meble Piłsudskiego: mahoniowe biurko, fotele, łóżko, nocny stolik służący do pracy. Prezentowane są też dawne ozdoby: ryngraf z Matką Boską Ostrobramską, szable polskie, fotografie rodziców oraz portret żony Marszałka, Aleksandry, z córkami Wandą i Jadwigą, namalowany przez Blankę Mercére w 1928 r.
Pokój adiutanta
W pokoju adiutanta centralne miejsce zajmuje biurko z trzema zabytkowymi telefonami, tworzącymi kiedyś centralkę Belwederu. Dziś telefony mogą wzbudzać uśmiech, w latach dwudziestych umożliwiały szybkie przekazywanie decyzji, sprawną logistykę.
Podsumowanie
Prezydent RP jest wybierany przez naród w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym. Jego kadencja trwa 5 lat i może być raz powtórzona. Prezydentem RP może zostać obywatel polski, który w dniu wyborów ma ukończone 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu RP.
Część kompetencji Prezydenta RP konstytucja określa jako prerogatywy – wyłączne uprawnienia. Wiele jednak uprawnień głowy państwa wymaga stosownego wniosku w danej sprawie, zgody lub kontrasygnaty innych organów władzy.
Oprócz tradycyjnych, symbolicznych uprawnień (które nietrudno bagatelizować), takich jak nadawanie orderów, odznaczeń, tytułów honorowych czy obywatelstwa polskiego, Prezydent RP dysponuje szeregiem ważnych kompetencji, gwarantowanych mu przez konstytucję. Uprawnienia te można podzielić na pięć głównych obszarów - są to kompetencje w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa państwa, a także w obszarze władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 144
1. Prezydent Rzeczypospolitej, korzystając ze swoich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji, wydaje akty urzędowe.
2. Akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej wymagają dla swojej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów, który przez podpisanie aktu ponosi odpowiedzialność przed Sejmem.
Źródło: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 22.01.2020].
Słownik
władza wykonawcza; w Polsce sprawowana przez Prezydenta RP i Radę Ministrów
władza sądownicza; w Polsce sprawowana przez sądy i trybunały
kolegium kawalerów orderu stojąca na straży jego honoru m.in. poprzez opiniowanie wniosków o jego nadanie
to złożenie wspólnego podpisu pod aktem prawnym przez głowę państwa i wskazanego funkcjonariusza (w Polsce – przez Prezesa Rady Ministrów), od czego jest uzależnione nabranie przez niego mocy prawnej; kontrasygnowanie aktu oznacza wzięcie przez kontrasygnującego odpowiedzialności konstytucyjnej i politycznej za jego treść
negocjacje, które między 6.02 a 5.04.1989 roku prowadzili przedstawiciele władz PRL, demokratycznej opozycji oraz stron kościelnych (przedstawiciele Kościoła katolickiego i Kościoła Ewangelicko‑Augsburskiego)
przywilej, szczególne uprawnienie wynikające z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji
najwyższy urząd w państwie (jednoosobowa głowa państwa), występujący w krajach będących republikami




