Ważne daty

Biografia

Felix Mendelssohn urodził się w 1809 roku w Hamburgu. Jego ojciec był bankierem; rodzina miała pochodzenie żydowskie, jednak rodzice zdecydowali się wychować syna w obrządku chrześcijańskim i sami przyjąć chrzest. To właśnie wtedy do nazwiska Mendelssohn dołączył człon Bartholdy, pochodzący od nieruchomości należącej do rodziny.

R1DN7F5vjIErb

Ilustracja przedstawia obraz pt. „Felix Mendelssohn-Bartholdy w 1821 roku” autorstwa Carla Josepha Begasa. Jest to obraz portretowy młodego mężczyzny. Postać ma długie, kręcone włosy. Ubrany jest w ciemną bluzkę zapinaną na guziki. Chłopiec ma poważną minę. W tle widoczne jest jasne, jednolite tło. Dodatkowo pojawia się informacja 1. Felix rozpoczął edukację muzyczną w wieku sześciu lat pod okiem matki. Rok później stał się uczniem Marie Bigot w Paryżu, a w wieku nastoletnim uczył się podstaw kontrapunktu i kompozycji w Berlinie pod okiem Carla Friedricha Zeltera. Nauczyciel był wielkim miłośnikiem Bacha, co wpłynęło na młodego Mendelssohna.

Ilustracja przedstawia obraz pt. „Felix Mendelssohn-Bartholdy w 1821 roku” autorstwa Carla Josepha Begasa. Jest to obraz portretowy młodego mężczyzny. Postać ma długie, kręcone włosy. Ubrany jest w ciemną bluzkę zapinaną na guziki. Chłopiec ma poważną minę. W tle widoczne jest jasne, jednolite tło. Dodatkowo pojawia się informacja 1. Felix rozpoczął edukację muzyczną w wieku sześciu lat pod okiem matki. Rok później stał się uczniem Marie Bigot w Paryżu, a w wieku nastoletnim uczył się podstaw kontrapunktu i kompozycji w Berlinie pod okiem Carla Friedricha Zeltera. Nauczyciel był wielkim miłośnikiem Bacha, co wpłynęło na młodego Mendelssohna.

1

1. Felix rozpoczął edukację muzyczną w wieku sześciu lat pod okiem matki. Rok później stał się uczniem Marie Bigot w Paryżu, a w wieku nastoletnim uczył się podstaw kontrapunktu i kompozycji w Berlinie pod okiem Carla Friedricha Zeltera. Nauczyciel był wielkim miłośnikiem Bacha, co wpłynęło na młodego Mendelssohna.

W wieku kilkunastu lat Felix miał już imponującą kolekcję własnych utworów. W 1824 roku stworzył I Symfonię c‑moll op. 11. Był multiinstrumentalistą i opanował grę na fortepianie, organach, skrzypcach oraz altówce. Na uniwersytecie w Berlinie studiował historię, estetykę oraz geografię. Potrafił też malować. Znał Chopina i Liszta, a także przyjaźnił się z Robertem Schumannem. Z czasem znane stały się jego umiejętności dyrygenckie. Swój czas w wieku dojrzałym dzielił pomiędzy Lipskiem, Berlinem a Anglią. Często podróżował po całej Europie.

RvYVMFK4OgJ6D1

Ilustracja przedstawia obraz Felixa Mendelssohna-Bartholdy pt. „Panorama Lucerny”. Na ilustracji znajduje się widok na Lucernę. Widoczne są rozległe wzgórza i lasy. Z lewej strony obrazu znajduje się zamek z dwoma wieżami oraz inne budynki. Od zamku wychodzi długi most. Z prawej strony obrazu znajduje się duży zbiornik wodny. Niebo jest zachmurzone.

R1FH7uPKdOULk

Ilustracja przedstawia obraz Eduarda Magnusa pt. „Cécile Mendelssohn Bartholdy”. Na ilustracji znajduje się młoda kobieta. Ma ciemne, kręcone włosy. Ubrana jest w czarno-czerwoną suknię z dużym dekoltem. Kobieta ma skrzyżowane dłonie, w których trzyma kwiaty. Za postacią widoczne jest jednolite tło. Dodatkowo na ilustracji pojawiają się informacje: 1. W 1837 roku Feliks wziął ślub z Cécile Charlotte Sophie Jeanrenaud, z którą doczekał się piątki dzieci., 2. Był też bliskim przyjacielem szwedzkiej sopranistki Jenny Lind, nazywaną w XIX wieku „szwedzkim słowikiem”. Posądzano ich nawet o romans, chociaż historycy nie są co do tego zgodni. Wokalistka wykonywała część dzieł kompozytora, dlatego wiadomość o jego śmierci bardzo ją przygnębiła. Pojawiająca się ilustracja to portret „Jenny Lind”. Na obrazie znajduje się młoda kobieta. Ma ona ciemne, kręcone włosy, w których znajdują się ozdobne spinki. Kobieta na szyi ma naszyjnik z pereł. Ubrana jest w długą, balową suknię z koronkową narzutą. Obraz jest czarno-biały.

Ilustracja przedstawia obraz Eduarda Magnusa pt. „Cécile Mendelssohn Bartholdy”. Na ilustracji znajduje się młoda kobieta. Ma ciemne, kręcone włosy. Ubrana jest w czarno-czerwoną suknię z dużym dekoltem. Kobieta ma skrzyżowane dłonie, w których trzyma kwiaty. Za postacią widoczne jest jednolite tło. Dodatkowo na ilustracji pojawiają się informacje: 1. W 1837 roku Feliks wziął ślub z Cécile Charlotte Sophie Jeanrenaud, z którą doczekał się piątki dzieci., 2. Był też bliskim przyjacielem szwedzkiej sopranistki Jenny Lind, nazywaną w XIX wieku „szwedzkim słowikiem”. Posądzano ich nawet o romans, chociaż historycy nie są co do tego zgodni. Wokalistka wykonywała część dzieł kompozytora, dlatego wiadomość o jego śmierci bardzo ją przygnębiła. Pojawiająca się ilustracja to portret „Jenny Lind”. Na obrazie znajduje się młoda kobieta. Ma ona ciemne, kręcone włosy, w których znajdują się ozdobne spinki. Kobieta na szyi ma naszyjnik z pereł. Ubrana jest w długą, balową suknię z koronkową narzutą. Obraz jest czarno-biały.

1

2

1. W 1837 roku Feliks wziął ślub z Cécile Charlotte Sophie Jeanrenaud, z którą doczekał się piątki dzieci.

2. Był też bliskim przyjacielem szwedzkiej sopranistki Jenny Lind, nazywaną w XIX wieku „szwedzkim słowikiem”. Posądzano ich nawet o romans, chociaż historycy nie są co do tego zgodni. Wokalistka wykonywała część dzieł kompozytora, dlatego wiadomość o jego śmierci bardzo ją przygnębiła.

RDzqDqECe71mX

Ilustracja przedstawia grób Felixa Mendelssohna-Bartholdy na cmentarzu w Berlinie. Jest to duży, biały krzyż z wygrawerowanymi tekstami. Widoczne są kwiaty przed grobem. W tle widoczne są groby jego rodziców oraz pozostałej rodziny. 1. Kompozytor zmarł na zawał 4 listopada 1847 roku, w wieku zaledwie trzydziestu ośmiu lat. Do jego śmierci przyczyniło się bardzo pracowite i nasycone silnymi emocjami życie, które doprowadziło kompozytora do wyczerpania sił witalnych i ogólnego osłabienia organizmu, zwłaszcza po tournée, które odbył w Anglii. Na jego problemy zdrowotne miało też wpływ odejście jego starszej siostry, Fanny, również utalentowanej pianistki i kompozytorki, która zmarła niecałe pół roku przed nim.

Ilustracja przedstawia grób Felixa Mendelssohna-Bartholdy na cmentarzu w Berlinie. Jest to duży, biały krzyż z wygrawerowanymi tekstami. Widoczne są kwiaty przed grobem. W tle widoczne są groby jego rodziców oraz pozostałej rodziny. 1. Kompozytor zmarł na zawał 4 listopada 1847 roku, w wieku zaledwie trzydziestu ośmiu lat. Do jego śmierci przyczyniło się bardzo pracowite i nasycone silnymi emocjami życie, które doprowadziło kompozytora do wyczerpania sił witalnych i ogólnego osłabienia organizmu, zwłaszcza po tournée, które odbył w Anglii. Na jego problemy zdrowotne miało też wpływ odejście jego starszej siostry, Fanny, również utalentowanej pianistki i kompozytorki, która zmarła niecałe pół roku przed nim.

1

1. Kompozytor zmarł na zawał 4 listopada 1847 roku, w wieku zaledwie trzydziestu ośmiu lat. Do jego śmierci przyczyniło się bardzo pracowite i nasycone silnymi emocjami życie, które doprowadziło kompozytora do wyczerpania sił witalnych i ogólnego osłabienia organizmu, zwłaszcza po tournée, które odbył w Anglii. Na jego problemy zdrowotne miało też wpływ odejście jego starszej siostry, Fanny, również utalentowanej pianistki i kompozytorki, która zmarła niecałe pół roku przed nim.

Romantyzm w muzyce

R18tahr14LqmH1

Ilustracja przedstawia litografię autorstwa Josefa Kriehubera z 1845 roku. Fotografia ukazuje postać francuskiego kompozytora Hektora Berlioz. Mężczyzna ma ciemne, dłuższe włosy. Ubrany jest w marynarkę, na którą ma założony płaszcz. Pod szyją ma zawiązaną chustę. Postać spogląda w lewą stronę. Jedną rękę trzyma na wysokości brzucha. Drugą ręką opiera się o stół. Ilustracja jest czarno-biała.

Romantyzm w muzyce datuje się na XIX wiek. Początek tego nurtu wiąże się z Ludwigiem van Beethovenem. Wiele przejawów romantyzmu było obecnych w muzyce tego twórcy. Przełomowi dla nurtu byli kompozytorzy tzw. „generacji 1810”, czyli urodzeni w latach 1809‑1811: Felix Mendelssohn‑Bartholdy, Fryderyk Chopin, Robert Schumann i Franciszek Liszt. Charakterystyczne dla romantyzmu były inspiracje ludowością, folklorem, naturą; baśniowa i fantastyczna tematyka dzieł; silne związki z innymi dziedzinami sztuki, czyli synteza sztuk. Uczuciowość oraz elementy narodowe były kolejnym przejawem epoki. To w XIX wieku kompozytorzy oraz wykonawcy ostatecznie się uniezależnili, stając się wolnymi artystami. Do muzyki dostęp miało coraz szersze grono słuchaczy, nie tylko arystokracja.

Kompozytorzy bardzo chętnie podejmowali formę koncertu instrumentalnego, wybierając fortepian lub skrzypce z towarzyszeniem orkiestry. Komponowano też poematy symfoniczne oraz symfonie. Z muzyki kameralnej powstawały pieśni solowe z towarzyszeniem fortepianu, a także sonaty kameralne oraz miniatury.

RdXxukcfagMEE

Ilustracja ukazuje litografię autorstwa Josefa Kriehubera z 1839 roku. Fotografia przedstawia portret niemieckiego kompozytora Roberta Schumanna w wieku 29 lat. Mężczyzna ma ciemne, dłuższe włosy. Ubrany jest w ciemny płaszcz. Pod szyją ma zawiązaną chustę. Postać siedzi na fotelu. Dodatkowo pojawia się informacja: 1. Robert Schumann, „Sceny Dziecięce op. 15”, utwór 7: „Marzenie”

Ilustracja ukazuje litografię autorstwa Josefa Kriehubera z 1839 roku. Fotografia przedstawia portret niemieckiego kompozytora Roberta Schumanna w wieku 29 lat. Mężczyzna ma ciemne, dłuższe włosy. Ubrany jest w ciemny płaszcz. Pod szyją ma zawiązaną chustę. Postać siedzi na fotelu. Dodatkowo pojawia się informacja: 1. Robert Schumann, „Sceny Dziecięce op. 15”, utwór 7: „Marzenie”

1

1. Robert Schumann, „Sceny Dziecięce op. 15”, utwór 7: „Marzenie” {audio}

Najważniejsze dzieła

Najbardziej znanym dziełem Feliksa Mendelssohna‑Bartholdy jest muzyka sceniczna do sztuki Sen Nocy Letniej Williama Szekspira. Początkowo kompozytor stworzył (jeszcze jako nastolatek) uwerturęUwerturauwerturę koncertową (op. 21), natomiast w 1842 roku powstało kompletne dzieło (op. 61). Jego najbardziej znany fragment skomponowany w 1842 roku to Marsz weselny, dziś nazywany Marszem Mendelssohna, który rozgłos zyskał dopiero w 1858 roku przez wykonanie na ślubie córki królowej Wiktorii z późniejszym cesarzem Niemiec, Fryderykiem Hohenzollernem. Od tej pory Marsz weselny stał się popularny w roli muzyki nieliturgicznej towarzyszącej ślubom (wykonywany poza liturgią).

Innym znanym dziełem kompozytora jest uwertura koncertowa h‑moll op. 26, znana jako Hebrydy lub Grota Fingala. Do jej powstania twórcę zainspirowała pieczara o nazwie Grota Fingala na jednej z wysp archipelagu Hebrydy. W zamierzeniu Mendelssohna utwór miał opisywać jego nastrój (pierwszy szkic powstał jeszcze w grocie), monumentalność natury oraz wzburzone morze podczas sztormu.

Mendelssohn, w wieku kilkunastu lat, stworzył kilkanaście krótkich symfonii na orkiestrę smyczkową. Później napisał pięć symfonii na pełną orkiestrę symfoniczną. Wszystkie oprócz pierwszej noszą tytuły, np. II Symfonia B‑dur op. 52, znana jest jako Lobgesang, czyli Hymny Chwały czy Śpiew Pochwalny. Powstała dla upamiętnienia 400 rocznicy wynalezienia druku i stanowi połączenie form symfonii oraz kantaty, będąc dziełem wokalno‑instrumentalnym. Dwie symfonie są zapisem muzycznych wrażeń z podróży kompozytora. III Symfonia a‑moll op. 56, zwana „Szkocką”, natomiast IV Symfonia A‑dur op. 90, zwana „Włoską”.

Symfonia „Włoska” ma bardzo radosny charakter i jest jedną z bardziej znanych romantycznych symfonii. Istotną częścią jest jej finał, w którym kompozytor wykorzystał rzymskie tańce ludowe - rzymski saltarello oraz neapolitańską tarantellę. Ostatnia z symfonii Mendelssohna, V Symfonia d‑moll op. 107 „Reformacyjna”, ukazała się dopiero po jego śmierci. Miała uświetnić rocznicę powstania doktryny luterańskiej.

Mendelssohn tworzył też koncerty solowe. Jednym z najbardziej znanych jest Koncert skrzypcowy e‑moll, op. 64. Pisał także koncerty fortepianowe, a dodatkowo jeden podwójny koncert skrzypcowy i fortepianowy d‑moll z towarzyszeniem orkiestry smyczkowej.

Z utworów kameralnych, Mendelssohn skomponował kwartety smyczkowe i fortepianowe. Znane były również jego utwory wokalno‑instrumentalne o tematyce religijnej.

Ważną częścią twórczości kompozytora były jego dzieła fortepianowe, wśród których należy wyróżnić nowy gatunek muzyczny - pieśni bez słówPieśń bez słówpieśni bez słów. Były to miniatury fortepianowe, które służyły jako odpowiedniki pieśni wokalnych z instrumentem towarzyszącym. Stworzył kilkadziesiąt takich utworów, które zostały zebrane w ośmiu cyklach. Niektórym z nich Mendelssohn nadał tytuły.

Znaczenie twórczości kompozytora

R1PtBY1KGWNWK1

Ilustracja przedstawia obraz Wilhelma Hensela pt. „Portret Felix Mendelssohn-Bartholdy”. Na obrazie znajduje się mężczyzna w ciemnych włosach. Ubrany jest w jasną koszulę oraz ciemny garnitur. Pod szyją widoczna jest także ciemna chusta. Mężczyzna spogląda w lewą stronę. Jedną rękę trzyma na oparciu krzesła.

Felix Mendelssohn‑Bartholdy, w wieku zaledwie 20 lat, odkrył zapomnianą przez 100 lat Pasję według św. Mateusza Jana Sebastiana Bacha. Dzięki jego wykonaniu, w 1829 roku, rozpoczął się trwający do dziś renesans muzyki Bacha. W późniejszym czasie prowadził też koncerty z muzyką Georga Friedricha Händela. Był zapalonym popularyzatorem muzyki innych kompozytorów - korzystał z utworów Beethovena czy von Webera, a także sobie współczesnych twórców romantycznych.

Mendelssohn był nie tylko bardzo zdolnym muzykiem i kompozytorem, ale również dyrygentem. Powszechnie uważa się go za pierwszego dyrygenta we współczesnym znaczeniu tego słowa. Jako jeden z pierwszych wprowadził batutęBatutabatutę. Cieszył się wielkim uznaniem zarówno słuchaczy, jak i muzyków oraz innych twórców. W 1843 roku spotkał się z francuskim muzykiem i kompozytorem Hektorem Berliozem, który z szacunkiem poprosił Mendelssohna o możliwość wymiany batut.

Odegrał też bardzo ważną rolę dla edukacji muzycznej w Niemczech. W 1843 roku założył pierwszą wyższą uczelnię muzyczną - Konserwatorium Muzyczne w Lipsku. Obecnie Uniwersytet Muzyczny i Teatralny w Lipsku wybrał Feliksa na swojego patrona.

R17yKznIjEjmD

Ćwiczenie 5

Wymień trzech kompozytorów nurtu romantyzmu, których twórczość miała wpływ na na Felixa Mendelssohna-Bartholdy'ego.

Wymień trzech kompozytorów nurtu romantyzmu, których twórczość miała wpływ na na Felixa Mendelssohna-Bartholdy'ego.

Przyporządkuj nazwisko osoby do odpowiedniej ilustracji.

Robert Schumann, przyjaciel, Jenny Lind, przyjaciółka, Cécile Mendelssohn Bartholdy, żona

.................

.................

.................

Słownik pojęć

Źródła:

encyklopedia.pwn.pl

J. Habela, Słowniczek muzyczny, Polskie Wydawnictwo Muzyczne

Galeria dzieł sztuki

Rnt9ObKgh17yH

Ilustracja przedstawia obraz pt. „Felix Mendelssohn-Bartholdy w 1821 roku” autorstwa Carla Josepha Begasa. Jest to obraz portretowy młodego mężczyzny. Postać ma długie, kręcone włosy. Ubrany jest w ciemną bluzkę zapinaną na guziki. Chłopiec ma poważną minę. W tle widoczne jest jasne, jednolite tło.

RvYVMFK4OgJ6D

Ilustracja przedstawia obraz Felixa Mendelssohna-Bartholdy pt. „Panorama Lucerny”. Na ilustracji znajduje się widok na Lucernę. Widoczne są rozległe wzgórza i lasy. Z lewej strony obrazu znajduje się zamek z dwoma wieżami oraz inne budynki. Od zamku wychodzi długi most. Z prawej strony obrazu znajduje się duży zbiornik wodny. Niebo jest zachmurzone.

R1F4X6HwBX5xZ

Ilustracja przedstawia obraz Eduarda Magnusa pt. „Cécile Mendelssohn Bartholdy”. Na ilustracji znajduje się młoda kobieta. Ma ciemne, kręcone włosy. Ubrana jest w czarno-czerwoną suknię z dużym dekoltem. Kobieta ma skrzyżowane dłonie, w których trzyma kwiaty. Za postacią widoczne jest jednolite tło.

RS335XDi9grwt

Ilustracja przedstawia portret „Jenny Lind”. Na obrazie znajduje się młoda kobieta. Ma ona ciemne, kręcone włosy, w których znajdują się ozdobne spinki. Kobieta na szyi ma naszyjnik z pereł. Ubrana jest w długą, balową suknię z koronkową narzutą. Obraz jest czarno-biały.

R18tahr14LqmH

Ilustracja przedstawia litografię autorstwa Josefa Kriehubera z 1845 roku. Fotografia ukazuje postać francuskiego kompozytora Hektora Berlioz. Mężczyzna ma ciemne, dłuższe włosy. Ubrany jest w marynarkę, na którą ma założony płaszcz. Pod szyją ma zawiązaną chustę. Postać spogląda w lewą stronę. Jedną rękę trzyma na wysokości brzucha. Drugą ręką opiera się o stół. Ilustracja jest czarno-biała.

RDX5ZpMP66b8d

Ilustracja ukazuje litografię autorstwa Josefa Kriehubera z 1839 roku. Fotografia przedstawia portret niemieckiego kompozytora Roberta Schumanna w wieku 29 lat. Mężczyzna ma ciemne, dłuższe włosy. Ubrany jest w ciemny płaszcz. Pod szyją ma zawiązaną chustę. Postać siedzi na fotelu.

R1PtBY1KGWNWK

Ilustracja przedstawia obraz Wilhelma Hensela pt. „Portret Felix Mendelssohn-Bartholdy”. Na obrazie znajduje się mężczyzna w ciemnych włosach. Ubrany jest w jasną koszulę oraz ciemny garnitur. Pod szyją widoczna jest także ciemna chusta. Mężczyzna spogląda w lewą stronę. Jedną rękę trzyma na oparciu krzesła.

Biblioteka muzyczna