Temat: PRL – lekcja powtórzeniowa

Adresat

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XXXVII. Początki komunizmu w Polsce. Uczeń:

1. przedstawia okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez komunistów (rola Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, referendum ludowe, wybory w 1947 roku);

2. charakteryzuje postawy Polaków wobec nowych władz ze szczególnym uwzględnieniem oporu zbrojnego (żołnierze niezłomni [wyklęci]).

XXXVIII. Stalinizm w Polsce i jego skutki. Uczeń:

1. przedstawia przemiany ustrojowe, gospodarczo‑społeczne i kulturowe w okresie stalinizmu;

2. omawia system terroru stalinowskiego w Polsce i ocenia jego skutki;

3. wyjaśnia przyczyny i skutki poznańskiego czerwca 1956 roku (powstanie poznańskie) oraz znaczenie wydarzeń październikowych 1956 roku.

XXXIX. Polska w latach 1957–1981. Uczeń:

1. opisuje system władzy w latach 60. i 70. w PRL i formy uzależnienia od ZSRS;

2. charakteryzuje realia życia społecznego i kulturalnego z uwzględnieniem specyfiki czasów gomułkowskich i gierkowskich;

3. przedstawia i sytuuje w czasie różnorodność przyczyn kryzysów społecznych w latach 1968, 1970, 1976 i ich konsekwencje;

4. wyjaśnia znaczenie roli Kościoła katolickiego dla stosunków politycznych i społecznych;

5. opisuje narodziny i działania opozycji politycznej w latach 1976–1980;

6. przedstawia rolę Jana Pawła II i ocenia jego wpływ na przemiany społeczne i polityczne;

7. wyjaśnia przyczyny i następstwa strajków sierpniowych w 1980 roku;

8. charakteryzuje ruch społeczny Solidarność.

XL. Dekada 1981–1989. Uczeń:

1. wyjaśnia przyczyny wprowadzenia stanu wojennego, opisuje jego przebieg i konsekwencje;

2. przedstawia postawy Polaków wobec stanu wojennego, fenomen oporu społecznego;

3. wyjaśnia przyczyny zawarcia porozumienia Okrągłego Stołu, przedstawia jego głównych uczestników i opisuje postanowienia.

XLI. Narodziny III Rzeczypospolitej. Uczeń:

1. opisuje kluczowe przemiany ustrojowe w latach 1989–1997;

2. charakteryzuje przemiany społeczno‑polityczne, gospodarcze i kulturowe lat 90.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie powtarzają wiadomości, które zdobyli o okresie Polski Ludowej (1944‑1989).

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• charakteryzować najważniejsze wydarzenia lat 1944‑1989;

• rozpoznawać jakie były najważniejsze postacie powojennej Polski;

• charakteryzować przykłady i przejawy propagandy państwowej;

• opisywać w jaki sposób PRL wpłynęło na historię Polski.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i rozwiązać zadania.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel pyta uczniów, co zapamiętali z lekcji o Polsce lat 1944‑1989. Następnie zapisuje odpowiedz uczniów na tablicy. Prosi, aby z podanych propozycji wybrali oni siedem ich zdaniem najważniejszych, które najlepiej i najpełniej opisują minione czasy.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie wykonali **Polecenie 1**. Następnie prosi, by na podstawie informacji o kapsule czasu oraz wiedzy z lekcji zastanowili się, które z tych przedmiotów mogli znać i którymi mogli posługiwać się mieszkańcy Polski w 1976 roku, a które były dla nich zupełnie niedostępne. Następnie uczniowie wykonują **Ćwiczenie 1**, opisując życie mieszkańców Stanów Zjednoczonych w tym okresie.

2. Pytając uczniów, dlaczego dokonali takiego podziału, rozpoczyna dyskusję o różnicach pomiędzy krajami kapitalistycznej Europy Zachodniej i Ameryki Północnej a krajami z tzw. bloku wschodniego. Na koniec wyjaśnia, z czego wynikały te różnice.

3. Następnie dzieli uczniów na 5 grup i każdej z nich przydziela inną dekadę Polski Ludowej, tak by pierwsza „żyła” w latach czterdziestych XX wieku, druga - w latach pięćdziesiątych, trzecia - sześćdziesiątych, czwarta - siedemdziesiątych, piąta – osiemdziesiątych. Następnie prosi, by uczniowie stworzyli i zapełnili własną kapsułę czasu typowymi przedmiotami i najważniejszymi informacjami z ich okresu. Uczniowie w zdobywaniu informacji o swoim okresie mogą korzystać z różnych źródeł informacji – książek, podręczników, Internetu itp. Nauczyciel dba o informację zwrotną przekazywaną uczniom podczas wykonywania poleceń.

4. Uczniowie prezentują swoje kapsuły czasu na forum klasy, a nauczyciel wynotowuje wszystkie przedmioty / informacje, które są wyrazem propagandy albo były jej nośnikiem. Następnie wyjaśnia uczniom, że w okresie 1944‑1989 każdy aspekt życia poddany był kontroli władzy, a jej obraz miał być pozytywny i pełen sukcesów. Uczniowie zapoznają się z plakatem propagandowym i opisem jego elementów (**Polecenie 2**).

Faza podsumowująca

1. Podsumowując lekcję, uczniowie wykonują **Ćwiczenie 2**.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych: Media w PRL były całkowicie kontrolowane przez komunistów, a nadawane przez nie informacje ściśle kontrolowane. Mimo to do Polaków trafiały prawdziwe, niezmanipulowane wiadomości o wydarzeniach z kraju i ze świata. Dowiedz się, jak nazywała się rozgłośnia, za słuchanie której w pewnym okresie groziło nawet więzienie, starająca się informować mieszkańców kraju o nadużyciach i represjach władzy. Gdzie i dlaczego powstała i jak była potocznie nazywana?.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The Polish People's Republic - PRL – revision lesson

Poland was on the winning side in World War II. However, the Polish people themselves did not decide their fate, rather it was the leaders of the United States, the Soviet Union and Great Britain. At the conferences of the so‑called Big Three in Tehran (1943), Yalta and Potsdam (1945), it was determined that Poland would come under the Soviet sphere of influence. Territories lost to the USSR in 1939 were not returned ot Poland. In exchange – at the expense of Germany – they gained Lower Silesia, Western Pomerania, Warmia and Masuria.

At the end of World War II, power in Poland was in the hands of the Communists the Polish Workers' Party (later to become: Polish United Workers' Party PZPR). They enjoyed the full support of Stalin and the Soviet army. The organs of the Polish Underground ceased to exist, and Western governments ceased supporting the government in London and gave official recognition to the Communists in Poland. For several years, there was still armed opposition by a few groups of anti‑Communist underground (the so‑called „Cursed Soldiers”).

The name of the country changed in 1952 to the Polish People's Republic (PRL). The PRL appeared to be a fully democratic and sovereign state, but in fact full power was exercised by the Communists, who in turn were subordinate to rule from Moscow. Communists had no intention of relinquishing power once they had it, and used mass terror and repression against political opponents and the Catholic Church.

Socialist ideas were attempted in the economy. The reconstruction of the country took place slowly, following the destruction of the war, education was spread and industrialisation progressed. At the same time, there were problems with a lack of essential goods. Propaganda cleverly showed the successes of the regime and made no mention of failures.

Not everyone supported the Communists in Poland. Some of the people were intimidated and just tried to survive. However, every few years, following the buildup of economic and social problems there would be outbursts of social unrest that would turn into strikes and protests (1956, 1968, 1970, 1976). These were brutally suppressed by the authorities. In particular, workers in heavy industry plants rebelled. They were supported by intellectuals. In 1980 the wave of strikes led to the creation and official recognition of the Independent Self‑Governing Trade Union „Solidarity˝. The leader of Solidarity was the electrician Lech Wałęsa. This was a breakthrough in the country's political system, and that of the entire so‑called Eastern Block. Solidarity demanded improvements to living standards and respect for human and civil rights. On December 13th, 1981 the Communist powers, led by General Wojciech Jaruzelski, initiated military action and introduced Martial Law. Solidarity was made illegal and many of the leadership were imprisoned. The democratic opposition had gone underground again.

The deepening economic crisis and a further wave pf protests prompted the Communist powers to make concessions. During discussions in Magdalenka, and then at the Round Table, representatives of the leadership reached an agreement with some opposition leaders (no right‑wing activists were invited to the talks). As a resut, parliamentary elections held on June 4, 1989 were partially free. The opposition was resoundingly successful in these. A coalition government was formed (including ministers from the PZPR), and headed by Tadeusz Mazowiecki, a member of the opposition. Leszek Balcerowicz became minister of finance, with the task of transforming the economy from socialism to capitalism. The President of the PRL, elected by the National Assembly, was General Wojciech Jaruzelski.

In 1989, democratic and capitalist changes began in Poland. At the beginning of 1990 the name of the country was changed to the Republic of Poland. General Jaruzelski resigned his post, and the PZPR was dissolved. Lech Wałęsa was victorious in the first general Presidential election. In 1991, the first completely free parliamentary elections were held. The young Polish democracy gave birth to a number of parties that came from Solidarity and the former powers. The early years of the Third Polish Republic saw many political disputes, unstable governments and an economic crisis, as a result of the ruin of the country after 45 years of the Communist experiment.