R5HrUxojUGf4e
Na zdjęciu ulica, na której jest dużo ludzi. Jedni idą pieszo, inni jadą bryczkami. W tle jest widok na frontową ścianę katedry Notre Dame.

Na paryskim bruku...

Paryż, widok na katedrę Notre Dame
Źródło: a. nn., domena publiczna.

Warto wiedzieć!

Wielka Emigracja rozpoczęła się po powstaniu listopadowym w latach 1830–1831. Nazwana tak ze względu na ogromną rolę, jaką odegrała w życiu politycznym i umysłowym narodu polskiego oraz na liczebność - bezpośrednio po powstaniu wyemigrowało od 8 do 9 tysięcy Polaków, a kolejne 20 tysięcy osób do 1862 roku. Wielu wybitnych Polaków nie potrafiło rozwijać swoich talentów pod zaborami i tak, podobnie jak liczni rodacy, wybrało emigrację. Polacy tęsknili za ojczyzną, ale słusznie oceniali, że więcej osiągną poza krajem. Niektórzy zdobyli światową sławę i uznanie, jak na przykład poeta Adam Mickiewicz czy kompozytor Fryderyk ChopinChopinChopin – reprezentanci Wielkiej Emigracji, a także uczona Maria Skłodowska-CurieCurieCurie, która zrobiła karierę we Francji i aktorka Helena Modrzejewska, która osiadła na stałe w Stanach Zjednoczonych.

Chopin
Curie
RHDtOf7Y1uQa7
Oś czasu - Na paryskim bruku i nie tylko – kultura polska XIX wieku na emigracji,
1978 Narodziny Adama Mickiewicza,
1810 Narodziny Fryderyka Chopina,
1831 Początek Wielkiej Emigracji,
1840 Narodziny Heleny Modrzejewskiej,
1867 Narodziny Marii Skłodowskiej-Curie.
Oś czasu - Na paryskim bruku i nie tylko - kultura polska XIX wieku na emigracji
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Głównym ośrodkiem emigracji stała się Francja, ale Polacy osiedlali się również w Anglii, Belgii i w Szwajcarii czy Stanach Zjednoczonych. Emigranci utrzymali stały kontakt z krajem, działali na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości.

Ćwiczenie 1
RdhbfXqx5HT9u1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
R1JalC1iaZYjN
Ćwiczenie 1
ćwiczenie interaktywne
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R9kKbf6iZhqNi
Pan Tadeusz – pierwodruk wydania z 1834 roku
Źródło: a. nn., domena publiczna.

W kolebce polskiej emigracji  -  Paryżu -  rozkwitło polskie piśmiennictwo, publicystyka polityczna i powstały wielkie dzieła romantyczne. Ogromną rolę w rozwoju ducha narodowego emigrantów miała muzyka Fryderyka Szopena.

RO88koeO35FA6
Fryderyk Chopin
Źródło: P. Schick Fryderyk Chopin, 1873, domena publiczna.

Fryderyk Szopen urodził się we wsi Żelazowa Wola na Mazowszu 1 marca lub 22 lutego 1810 roku.
1 października 1810 r. przeniósł się z rodziną do Warszawy, gdzie zaczął się uczyć
w Liceum Warszawskim. Regularną naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku 6 lat u prywatnego nauczyciela muzyki, czeskiego imigranta Wojciecha Żywnego.
W 1817 r. w marcu rodzina przyszłego kompozytora przeniosła się do Pałacu Kazimierzowskiego i w tym też roku mały Frycek  stworzył swój  pierwszy utwór - Polonez B‑dur. Kilkuletniego Fryderyka okrzyknięto cudownym dzieckiem – zaczął on grywać w salonach warszawskiej arystokracji i dawać koncerty. Pierwszy publiczny koncert ośmioletni artysta zagrał w 1818 roku w pałacu Radziwiłłów w Warszawie. W 1822 r. Fryderyk ukończył naukę gry na fortepianie u Żywnego i  zaczął brać prywatne lekcje kompozycji u J. Elsnera. W 1826 r. zapisał się na pierwszy rok do Szkoły Głównej Muzyki. 20 listopada 1830 r. opuścił Warszawę i przez Pragę udał się do Wiednia. Na wieść o upadku powstania listopadowego Szopen napisał Etiudę c- mol zwaną Rewolucyjną oraz Preludium d‑moll.

Kompozytor w 1831 r. we wrześniu dotarł do Paryża i tu pozostał do końca swojego życia. Umarł 17 października 1849 r.

Szopen tworzył walce, mazurki, polonezy, ballady, sonaty, fantazje, preludia, etiudy. Wysłuchać ich można podczas niedzielnych koncertów w Łazienkach
i Żelazowej Woli, a co 5 lat na odbywających się w Warszawie Konkursach Szopenowskich.

Ćwiczenie 2
R1VaeGDMyIotI
zadanie interaktywne
Źródło: opracowanie: ORE, licencja: CC BY 3.0.
RnZb60fGQMnEd
Ostatni fortepian Fryderyka Chopina wykonany przez firmę Pleyel. Kompozytor grał na nim w latach 1848‑1849.
Źródło: a. nn., Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie, licencja: CC BY 3.0.
RO0WcbqTkhrhG
Nagranie dźwiękowe etiudy c‑moll op. 10 nr 12 Fryderyka Chopina.
Polecenie 1

Wysłuchaj zamieszczonej powyżej Etiudy c‑moll Fryderyka Szopena. Zwróć uwagę na takie elementy jak tempo, budowanie napięcia, nastrój. Oceń, czy utwór oddaje tragizm wydarzenia (upadek powstania listopadowego i zajęcie Warszawy przez Rosjan), na wieść o którym powstał.

R1K1IKAEqo69z
(Uzupełnij).
Polecenie 1
R1L73PnjpkMqE

Podobno Fryderyk Szopen w dzieciństwie płakał, kiedy jego matka grała na fortepianie. Podobno miał  talent aktorski i komediowy - potrafił perfekcyjnie naśladować większość osób, które go otaczały. Podobno także pięknie rysował i malował, a nawet pisał komedie i wiersze. Poszukaj w dostępnych źródłach innych ciekawostek z życia tego wielkiego kompozytora.

Ciekawostka

Pomnik Fryderyka Chopina - jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli stolicy - znajduje się w Parku Łazienkowskim. Jego autorem jest wybitny rzeźbiarz i muzyk - Wacław Szymanowski. I choć projekt monumentu powstał już w 1908 r. to ostatecznie stanął on dopiero w 1926 r., kilka lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Pomnik wykonany jest z brązu i  przedstawia polskiego kompozytora siedzącego pod płaczącą wierzbą. W 1940 r. w czasie II wojny światowej pomnik zniszczyli niemieccy okupanci. Został on pocięty na kawałki, a jego rekonstrukcja została odsłonięta w 1958 r.

Przy pomniku kompozytora w każdą letnią niedzielę odbywają się  Koncerty Chopinowskie.

R1ANVr2TOAk8U
Pomnik Fryderyka Chopina, projekt 1908, odsłonięty w 1926
Źródło: Bartosz Morąg, Wacław  Szymanowski, rekonstrukcja z 1958,  brąz, wys. 640 cm (posąg bez postumentu), Warszawa, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 2

Przyjrzyj się uważnie pomnikowi Fryderyka Chopina. Zastanów się nad twórczym zamysłem autora monumentu – dlaczego zdecydował się na taki sposób przedstawienia postaci kompozytora. Spróbuj odpowiedzieć na pytania: Jakie emocje i skojarzenia może wywołać u odbiorcy rzeźba?, Co może symbolizować to dzieło?

RPdkBcHg2uDnz
Polecenie 2

Zapoznaj się z opisem pomnika Fryderyka Chopina. Zastanów się nad twórczym zamysłem autora monumentu – dlaczego zdecydował się na taki sposób przedstawienia postaci kompozytora. Spróbuj odpowiedzieć na pytania: Jakie emocje i skojarzenia może wywołać u odbiorcy rzeźba?, Co może symbolizować to dzieło?

RFpLnGPn7Uia3

Sprawdź, czy umiesz!

Wyobraź sobie, że jesteś dyrektorem muzeum. Właśnie skończył się remont czterech sal. Decyzją rady muzeum wystawy w nich mają być poświęcone pamięci czworga wybitnych Polaków, którzy większość swojego dorosłego życia spędzili na emigracji. Byli to Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie i Helena Modrzejewska.

Polecenie 3

Wyjaśnij w maksymalnie trzech słowach, czym zajmowali się zajmowali się Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie i Helena Modrzejewska. Informacji poszukaj w książkach, czasopismach, internecie.

R1Kn1Tl2RBx3U
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 4

Sporządź krótką notkę o patronie każdej sali. Napisz w kilku zdaniach, czym zajmowali się Adam Mickiewicz, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie i Helena Modrzejewska. Dokąd wyemigrowali oraz co zaliczamy do ich największych osiągnięć. Potrzebnych informacji poszukaj w dowolnie wybranym źródle: w książkach, czasopismach, internecie.

RCghUXypfDdHh
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
RgJ6x0sOVHLaQ
Rękopis Pana Tadeusza w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu
Źródło: Przykuta/Pleple2000, 2012, licencja: CC BY-SA 3.0.
Polecenie 5

Zaproponuj  eksponaty, które chciałbyś sprowadzić do każdej sali. Powinny być to przedmioty łatwo kojarzone z Adamem Mickiewiczem, Fryderykiem Chopinem, Marią Skłodowską-Curie i Heleną Modrzejewską. Dla każdej sali sporządź listę co najmniej trzech eksponatów.

R4oePAZvTxBFb
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 6

Na uroczyste otwarcie ekspozycji zredaguj zaproszenia skierowane  do przedstawicieli instytucji, które noszą imię patronów sal. Przede wszystkim znajdź te instytucje (uniwersytety, szkoły, instytuty itp.), a następnie sformułuj treść zaproszenia.

ReVVqmIh18WBv
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 7

Przygotuj uroczyste otwarcie wybranej sali. Powitaj gości, przybliż postać patrona sali ( Adama Mickiewicza, Fryderyka Chopina, Marii Skłodowskiej-Curie i Heleny Modrzejewskiej), krótko opisz znajdujące się tam eksponaty. Wykorzystaj to, co już zostało zrobione. Rozważ wykorzystanie muzyki Fryderyka Chopina jako „tła” uroczystości - dokonaj wyboru utworów kompozytora.

RCeXcQgQ1NV7m
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.