RYoczzVQG3iK9
Grafika przedstawia oczy różnych zwierząt. Mają one różne kolory, kształty.

Bezkręgowce - podsumowanie

Oczy zwierząt
Źródło: The0Quester, licencja: CC BY 4.0.

Sprawdź, co wiesz o bezkręgowcach

Bezkręgowce nie mają sztywnego szkieletu wewnętrznego. Ich ciało może być nagie, tak jak u meduzy lub dżdżownicy, jednak niektóre zwierzęta bezkręgowe wytwarzają struktury, które chronią od zewnątrz ich miękki i delikatny organizm. Są to zewnętrzne pancerze (np. u skorpiona) lub muszle (np. u ślimaka lub ostrygi). Do zwierząt bezkręgowych zaliczane są: parzydełkowce, płazińce, nicienie, pierścienice, stawonogi oraz mięczaki.

Parzydełkowce

  • Mają komórki parzydełkowekomórka parzydełkowakomórki parzydełkowe służące do polowania lub do obrony.

  • Żyją wyłącznie w środowisku wodnym.

  • Występują w dwóch postaciach: polipapolippolipameduzymeduzameduzy.

  • Rozmnażają się bezpłciowo i płciowo. Rozmnażanie bezpłciowe występuje u polipów, u których odbywa się przez pączkowaniepączkowaniepączkowaniestrobilizacjęstrobilizacjastrobilizację. Rozmnażanie płciowe występuje u meduz, które wytwarzają gamety.

1
RCS1QzUEIVUJ71
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia cztery parzydełkowce w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Stułbia szara. Na fotografii przedstawiony jest wizerunek stułbi szarej w zbiorniku wodnym. Ma ona podłużną stopę oraz liczne ramiona z komórkami parzydełkowymi. Opis: Stułbia szara to stułbiopław prowadzący osiadły tryb życia i zamieszkujący wody słodkie; przede wszystkim obszary przybrzeżnych jezior oraz wody o spokojnym nurcie. Jej ciało ma formę worka o brązowawym zabarwieniu. W dolnej partii ciała stułbi znajduje się stopa, natomiast na drugim końcu jest otwór gębowy otoczony ramionami, na których umieszczone są komórki parzydełkowe. Stułbia odznacza się wyjątkowymi zdolnościami regeneracyjnymi, dlatego jest częstym obiektem badań naukowych.

2. Chełbia modra. Na fotografii przedstawiony jest wizerunek chełbii modrej w zbiorniku wodnym. Zbudowana jest z przeźroczystej tkanki i różowych gonad, ma kolisty kształt. Opis: Chełbia modra, określana także jako meduza bałtycka, to krążkopław żyjący w niemal wszystkich wodach słonych z wyjątkiem wód arktycznych, w tym w Bałtyku. Galaretowate i przejrzyste ciało chełbii składa się głównie z wody. Otwór gębowy otoczony jest ramionami wyposażonymi w komórki parzydełkowe, w których znajduje się substancja parząca umożliwiająca chełbii obronę i zdobywanie pokarmu. Jad chełbii nie stanowi zagrożenia dla człowieka.

3. Koral szlachetny. Na fotografii przedstawiony jest koral szlachetny w ciemno‑czerwonym kolorze. Ma on liczne, pierzaste czułki. Jest przytwierdzony do zielonej skały. Opis: Koral szlachetny to koralowiec prowadzący osiadły tryb życia i zamieszkujący basen Morza Śródziemnego. Rozwija się w formie kolonii charakteryzujących się szkieletem zbudowanym z węglanu wapnia. Jest zagrożony działalnością człowieka.

4. Ukwiał. Na fotografii przedstawiony jest ciemno‑różowy ukwiał. Ma on szeroką podeszwę i bardzo liczne czułki. Opis: Ukwiały to koralowce zamieszkujące przeważnie przybrzeżną strefę ciepłych mórz. Najczęściej żyją przytwierdzone za pomocą tarczy czepnej (stopy) do skał lub innych organizmów. Wchodzą w symbiozę (formę współżycia między organizmami należącymi do różnych gatunków, korzystną przynajmniej dla jednej strony i nieszkodzącą innej) z różnymi gatunkami bezkręgowców i ryb.

Płazińce

  • Przeważnie mają długie i spłaszczone ciało.

  • Zdecydowana większość gatunków płazińców to pasożytypasożytpasożyty, ale są też gatunki wolno żyjące.

  • Ich ciało pokrywa oskórekoskórekoskórek chroniący organizm przed wysychaniem, drobnoustrojami i urazami mechanicznymi.

  • Większość płazińców rozmnaża się płciowo. Są obojnakamiobojnactwoobojnakami. Wirki przechodzą rozwój prostyrozwój prostyrozwój prosty, a tasiemce i przywry – złożonyrozwój złożonyzłożony.

1
R4j6rEC7G20LD1
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia dwa płazińce w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Wypławek tygrysi. Na fotografii przedstawiony jest wypławek tygrysi. Jest on koloru brązowego i posiada ciało spłaszczone grzbietowo‑brzusznie. Opis: Wypławki są niepasożytniczymi płazińcami żyjącymi w wodach słodkich. Polują na drobne bezkręgowce, odżywiają się także ikrą lub padliną.

2. Tasiemiec uzbrojony. Na fotografii przedstawiony jest tasiemiec uzbrojony. Ma on długie, wąskie, białe ciało, złożone z członów. Opis: Tasiemiec nieuzbrojony, tak jak wszystkie tasiemce, jest pasożytem wewnętrznym powodującym chorobę – tasiemczycę.

Nicienie

  • Mają ciało o wydłużonym, nitkowatym kształcie, zwężające się na końcach.

  • Zamieszkują wszystkie środowiska wodne i lądowe.

  • Wiele gatunków nicieni prowadzi pasożytniczy tryb życia.

  • Ich ciało pokrywa gruby oskórek.

  • Nicienie rozmnażają się płciowo. Są rozdzielnopłciowerozdzielnopłciowośćrozdzielnopłciowe. Przechodzą rozwój złożony.

1
R17XlT5IgEyxu1
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia trzy nicienie w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Mątwik sojowy. Na fotografii przedstawiony jest mątwik sojowy o beżowym kolorze. Ma on długie, pełne segmentów ciało. Opis: Mątwik sojowy to pasożyt roślinny, który powoduje duże straty w uprawach soi. Na porażenie soi przez tego nicienia wskazuje obecność licznych obłych cyst na korzeniach rośliny.

2. Glista psia. Na fotografii przedstawiona jest jasno‑różowa glista psia. Ma ona wydłużone ciało, lekko zaostrzone na końcach. Opis: Glista psia to nicień bytujący w jelicie cienkim psa, lisa oraz wilka. Najczęściej zarażają się nią dzieci bawiące się w piaskownicy zanieczyszczonej psimi odchodami.

3. Owsik ludzki. Na fotografii przedstawiony jest wizerunek samca owsika ludzkiego. Ma on brązowy kolor oraz charakterystyczną, zagiętą tylną część. Opis: Owsik ludzki to niewielki nicień o białawej barwie, którego żywicielem może być tylko człowiek. Aby uniknąć zarażenia, należy dbać o higienę ciała i utrzymywać dom w czystości.

Pierścienice

  • Ciało pierścienic jest podzielone na segmenty (pierścienie).

  • Ciało pierścienic pokryte jest cienkim oskórkiem i warstwą śluzu.

  • Pierścienice żyją zarówno w wodach słonych (nereidy), jak i słodkich (pijawki), a także w wilgotnych środowiskach lądowych – ściółce leśnej lub glebie (np. dżdżownice).

  • Pierścienice słonowodne mają wyrostki ze szczecinkami, ułatwiające poruszanie się po dnie mórz i oceanów.

  • Pierścienice rozmnażają się płciowo. Nereidy są rozdzielnopłciowe i przechodzą rozwój złożony, a dżdżownice i pijawki są obojnakami i przechodzą rozwój prosty.

1
RVEPRsyC4pVJx1
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia pięć pierścienic w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Dżdżownica ziemna. Na fotografii przedstawiona jest jasno- różowa dżdżownica ziemna. Ma wydłużony kształt ciała zbudowany z segmentów. Opis: Dżdżownica ziemna zamieszkuje gleby wilgotne i bogate w materię organiczną, którą się odżywia. Występuje na terenie całej Polski. Drążąc korytarze w ziemi, przyczynia się do spulchniania i użyźnienia gleby.

2. Nereida różnokolorowa. Na fotografii przedstawiona jest nereida różnokolorowa. Jest koloru niebiesko‑zielonego, ma wydłużone i spłaszczone grzbieto‑brzusznie ciało. Opis: Nereida różnokolorowa żyje w słonych wodach morskich, w tym w Bałtyku, gdzie wykopuje norki w piasku. Odżywia się fitoplanktonem, zooplanktonem oraz drobnymi szczątkami organicznymi.

3. Pijawka lekarska. Na fotografii przedstawiona jest pijawka lekarska, o wydłużonym kształcie ciała i brązowym kolorze z czerwonymi pręgami na grzbiecie. Opis: Pijawka lekarska zamieszkuje wody stojące i niewielkie, wolno płynące rzeki. Odżywia się krwią kręgowców. Od wielu wieków wykorzystywana jest w medycynie do leczenia niektórych chorób układu krążenia.

4. Rurecznik. Na fotografii przedstawiony jest rurecznik o bordowym kolorze. Ma on długie, nitkowate ciało pozbawione odnóży oraz szczęk. Opis: Rurecznik żyje w dnie jezior, stawów i rzek. Przetwarza znajdujące się tam szczątki organiczne, podobnie jak dżdżownice w glebie. W akwarystyce wykorzystywany jest jako pokarm dla ryb.

5. Robak palolo. Na fotografii przedstawiony jest zielono‑pomarańczowy samiec robaka palolo, o wydłużonej i spłaszczonej budowie ciała. Opis: Robaki palolo żyją w Oceanie Spokojnym. Raz do roku ich tylne części ciała, wypełnione jajami lub plemnikami, odrywają się i wypływają na powierzchnię. Są wtedy poławiane i spożywane przez mieszkańców wysp Oceanu Spokojnego.

Stawonogi

  • Stanowią bardzo zróżnicowaną grupę zwierząt, obejmującą skorupiaki, owady i pajęczaki.

  • Ich ciało podzielone jest na części: głowę, tułów i odwłok lub głowotułów i odwłok.

  • Ciało pokryte jest chitynowym oskórkiem.

  • Mają odnóża zbudowane z krótkich odcinków połączonych w ruchomy sposób (stawami).

  • Ich odnóża mogą się znajdować na głowie, tułowiu i odwłoku, służąc do zdobywania pokarmu, obrony i ataku, przemieszczania się lub rozmnażania.

  • Stawonogi zasiedlają niemal wszystkie typy środowisk i stanowią najbardziej liczną gatunkowo grupę zwierząt.

  • Stawonogi rozmnażają się płciowo. Zwykle są rozdzielnopłciowe. Większość z nich jest jajorodnajajorodnośćjajorodna (wyjątkiem są żyworodneżyworodnośćżyworodne skorpiony). Mogą przechodzić zarówno rozwój prosty, jak i złożony.

1
R1J2O0dJJ4fJP1
Skorupiaki.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia jedenaście skorupiaków w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Stonoga murowa. Na fotografii przedstawiona jest brązowa stonoga murowa. Jej krótkie ciało zbudowane jest z głowotułowia, tułowia i słabo rozwiniętego odwłoku. Opis: Stonoga murowa występuje w środkowej i północnej Europie i zachodniej Azji. Zasiedla wyłącznie wilgotne środowiska, w tym piwnice i mury. Odżywia się resztkami roślin i szczątkami zwierząt.

2. Krab wełnistoręki. Na fotografii przedstawiony jest krab wełnistoręki. Ma niewielkie czułki oraz parę odnóży przekształcone w szczypce. Opis: Krab wełnistoręki pierwotnie zamieszkiwał wybrzeża wschodniej Azji, obecnie spotykany również m.in. w Polsce, gdzie jest największym skorupiakiem. Jest wszystkożerny, odżywia się głównie roślinami i padliną.

3. Rak stawowy. Na fotografii przedstawiony jest rak stawowy. Ma długie i wąskie szczypce oraz charakterystyczny jeden wyraźny rząd kolców na odnóżach. Opis: Rak błotny zasiedla środkową część Europy, przebywa głównie w stojących wodach słodkich, ale toleruje też słonawe. Jest zwierzęciem wszystkożernym, więc bardzo łatwo adaptuje się do zmieniających się warunków środowiska.

4. Rak szlachetny. Na fotografii przedstawiony jest rak szlachetny. Posiada on brązowy kolor pancerza, krótkie i grube szczypce. Opis: Rak szlachetny występuje w całej Europie Środkowej, przebywa w rzekach i stawach o pierwszej klasie czystości wody. Odżywia się głównie pokarmem roślinnym z dużą ilością wapnia, ale poluje również na drobne bezkręgowce.

5. Rak pręgowany. Na fotografii przedstawiony jest rak pręgowany. Pancerz na jego głowotułowiu ma brązowy kolor, a na odwłoku widnieją czerwone pręgi. Opis: Rak pręgowany występuje obecnie w Europie, ale jego naturalnym obszarem występowania jest Ameryka Północna. To zwierzę wszystkożerne. Jest nosicielem dżumy raczej, na którą sam jest odporny, jednak choroba ta dziesiątkowała populację raka szlachetnego w połowie XIX wieku.

6. Langusta pospolita. Na fotografii przedstawiona jest czerwono‑fioletowo langusta pospolita. Posiada pięć par odnóży oraz liczne kolce na grzbiecie. Opis: Langusta pospolita żyje tylko w czystych wodach Morza Śródziemnego i Oceanu Atlantyckiego. Jest drapieżnikiem, odżywia się głównie bezkręgowcami, np. meduzami, ślimakami, małżami i krewetkami. W krajach południowej Europy jest poławiana w bardzo dużych ilościach.

7. Homar europejski. Na fotografii przedstawiony jest homar europejski o niebiesko‑fioletowym kolorze. Posiada nad wyraz duże szczypce i cztery pary odnóży tułowiowych. Opis: Homar europejski jest największym europejskim skorupiakiem żyjącym u wybrzeży Europy i Afryki. Jest zwierzęciem wszystkożernym, polującym na pierścienice, mięczaki, a także odżywiającym się padliną. Masowo poławiany jako zdrowy i smaczny owoc morza.

8. Rozwielitka wielka. Na fotografii przedstawiona jest rozwielitka wielka. Posiada ona kolisty kształt ciała oraz dwie pary czułków, a także pięć par odnóży tułowiowych. Opis: Rozwielitka wielka to organizm o bardzo szerokim zasięgu występowania, żyjący w słodkich wodach stojących. Żywi się glonami i zawiesiną organiczną, którą odfiltrowuje z wody. Stanowi ważną część planktonu (ogółu drobnych organizmów wodnych, unoszących się biernie z falami i prądami w toni oceanów, mórz i wód słodkich) będącego pokarmem dla zwierząt wodnych.

9. Krewetka Red Cherry. Na fotografii przedstawiona jest czerwono‑biała krewetka. Posiada ona spłaszczone grzbieto‑brzuszne ciało oraz cylindryczny głowo‑tułów. Opis: Krewetka Red Cherry stanowi odmianę barwną krewetki żyjącej w rzekach Chin i Wietnamu. Nie występuje w naturze. Popularna wśród akwarystów.

10. Pąkle. Na fotografii przedstawione są czerwono‑białe pąkle. Ich ciało ma kształt ściętego stożka. Opis: Pąkle żyją we wszystkich morzach i oceanach, w tym w Bałtyku. Prowadzą osiadły tryb życia. Zaliczane są do grupy filtratorów – za pomocą swoich odnóży wyłapują z wody organiczną zawiesinę.

11. Kryl antarktyczny. Na fotografii przedstawiony jest niebiesko‑czerwony kryl antarktyczny. Posiada on pięć par odnóży pływnych oraz dwie pary czułek. Opis: Kryl antarktyczny to niewielki skorupiak występujący w niemal całym Oceanie Spokojnym. Odżywia się głównie fitoplanktonem. Jest podstawowym pożywieniem różnych gatunków zamieszkujących Antarktydę.

1
R1JQA4ou3xVNf1
Owady.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia trzynaście owadów w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Kruszczyca złotawka. Na fotografii widoczny jest przedstawiciel chrząszcza- kruszycy złotawki. Ma kwadratowy, kanciasty kształt oraz zielony, metaliczny pancerz. Opis: Kruszczyca złotawka jest najpospolitszym przedstawicielem kruszczyc w Europie. Zapyla kwiaty, ale też na nich żeruje, wygryzając dziury w płatkach.

2. Świtezianka błyszcząca. Na fotografii widoczna jest ważka świtezianka. Ma ona ciało koloru niebieskiego i czarne skrzydła, krótki tułów i głowę, a niezwykle długi odwłok. Opis: Świtezianka błyszcząca jest gatunkiem pospolitym, występuje w całej Europie, a także w północnej części Afryki i na Bliskim Wschodzie. Ważki te polują na inne owady.

3. Motyl – paź królowej. Na fotografii widoczny jest motyl paź królowej. Przedstawiciel ma ciało oraz rozłożone skrzydła koloru żółtego w czarne pręgi. Opis: Paź królowej to gatunek rozpowszechniony w całej Europie, Azji i części Afryki. Motyl spija nektar kwiatowy oraz rosę z traw.

4. Mucha domowa. Na fotografii widoczny jest wizerunek muchy domowej. Ma ona owalny kształt ciała, przeźroczyste skrzydła i czerwone, wyłupiaste oczy. Opis: Mucha domowa to gatunek występujący na całym świecie, szczególnie licznie w rejonach, w których żyje człowiek. Wabią ją słodkie napoje, przejrzałe owoce, a także psująca się żywność i odchody.

5. Pasikonik zielony. Na fotografii widoczny jest pasikonik zielony. Ma on długie, skoczne nogi, tylne odnóża wyposażone w kolce oraz długie skrzydła sięgające za odwłok. Opis: Pasikonik zielony to największy konik polny występujący w Polsce. Żyje w całej Europie, Azji, a także północnej Afryce. Dorosłe osobniki polują na inne owady, m.in. na larwy stonki ziemniaczanej.

6. Komar widliszek. Na fotografii widoczny jest komar widliszek. Ma on pociągły kształt, jasno‑czerwoną barwę oraz czarne plamki na skrzydłach. Opis: Komar widliszek to gatunek występujący niemal na całym świecie. Dorosłe samce żywią się pokarmem roślinnym, samice zaś dodatkowo piją krew zwierząt stałocieplnych, której potrzebują do produkcji jaj. Przenoszą malarię.

7. Modliszka zwyczajna. Na fotografii widoczna jest modliszka zwyczajna. Ma ona pomarańczowy kolor ciała, posiada trójkątnie spłaszczoną głowę oraz długie ciało. Opis: Modliszka zwyczajna żyje na ciepłych łąkach i wrzosowiskach. Występuje w Europie, Azji i Afryce. Została również introdukowana do Ameryki Północnej. Jej pokarmem są przede wszystkim owady. W Polsce jest zagrożona wyginięciem.

8. Wesz ludzka. Na fotografii widoczna jest wesz ludzka. Ma ona jasno‑żółty kolor, ciało spłaszczone grzbieto‑brzusznie oraz krótką głowę. Opis: Wesz ludzka to zewnętrzny pasożyt człowieka, spotykany na całym świecie. Żywi się krwią. Wszami ludzkimi można się zarazić w bezpośrednim kontakcie lub poprzez dzielenie przedmiotów osobistych, takich jak odzież lub grzebień.

9. Pływak żółtobrzeżek. Na fotografii widoczny jest pływak żółtobrzeżek. Ma on opływowy kształt ciała, czarny pancerz oraz nogi podzielone na segmenty, jasnopomarańczowe. Opis: Pływak żółtobrzeżek to chrząszcz, który całe życie spędza w wodzie. Występuje w całej Europie oraz w Ameryce Północnej, w Japonii i na Kaukazie. Poluje na drobne bezkręgowce, np. owady lub ich larwy.

10. Turkuć podjadek. Na fotografii widoczny jest turkuć podjadek. Ma pomarańczowo‑brązowy kolor, na głowie długie czułki, a na końcu odwłoka wyrostki. Opis: Turkuć podjadek bytuje w środowiskach wilgotnych w całej Europie, zachodniej Azji, a także północnej Afryce. Jest gatunkiem wszystkożernym, ale szczególnie chętnie żywi się korzeniami młodych roślin oraz bulwami.

11. Pszczoła miodna. Na fotografii widoczna jest pszczoła miodna. Ma ona pomarańczowo‑czarne ubarwienie, długi odwłok oraz przeźroczyste skrzydła. Opis: Pszczoła miodna jest hodowana w pasiekach, a naturalnie występuje wszędzie tam, gdzie są obecne rośliny kwitnące. Żyje w rojach składających się z królowej i robotnic. Imago odżywia się nektarem, natomiast osobniki dorosłe często spożywają pyłek kwiatowy.

12. Wołek zbożowy. Na fotografii jest wołek zbożowy. Ma on lśniący, chitynowy, brązowy pancerz z wyżłobieniami. Opis: Wołek zbożowy to gatunek kosmopolityczny, który rozwija się głównie w ziarnie zbóż składowanych przez rolników, powodując znaczne straty.

13. Giez bydlęcy. Na fotografii widoczny jest giez bydlęcy. Ma on brązowy kolor ciała, krótkie trójczłonowe czułki oraz wyłupiaste, ciemno‑brązowe oczy. Opis: Giez bydlęcy to pasożyt zwierząt gospodarskich, głównie krów i byków, występujący powszechnie na całym świecie. Jego larwy wnikają pod skórę tych zwierząt. Dorosłe osobniki mają szczątkowe aparaty gębowe, dlatego nie odżywiają się podczas krótkiego, kilkudniowego życia.

1
RQCliKHVwr3kn1
Pajęczaki.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia sześć pajęczaków w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Ptasznik tygrysi. Na fotografii widoczny jest ptasznik tygrysi. Posiada on drobną budowę ciała, głowotułów koloru pomarańczowo‑brązowego, odwłok jest czarny w czerwone paski, a odnóża czarnogranatowe. Opis: Ptasznik tygrysi to pająk naturalnie występujący na Kostaryce. Zamieszkuje dziuple lub skalne szczeliny. Jad tego ptasznika jest porównywalny z jadem pszczoły.

2. Topik. Na fotografii widoczny jest topik. Głowotułów oraz odnóża mają brunatny kolor, posiada sześć par odnóży krocznych. Opis: Topik jest jedynym w Polsce pająkiem, który żyje pod wodą, mimo że oddycha powietrzem atmosferycznym. Za pomocą pajęczyny wciąga pod wodę bańki powietrza. Jego jad nie stanowi zagrożenia dla człowieka.

3. Skorpion cesarski. Na fotografii widoczny jest skorpion cesarski. Na głowotułowiu, odwłoku i odnóżach krocznych widnieje czarny pancerz. Zaodwłok uwieńczony jest kolcem jadowym. Opis: Skorpion cesarski zamieszkuje lasy tropikalne Afryki. Większą część doby spędza ukryty pod pniami drzew, kamieniami lub w wykopanej jamie. Jego jad nie stanowi zagrożenia dla życia człowieka.

4. Kleszcz pospolity. Na fotografii widoczny jest kleszcz pospolity. Ma on pomarańczowo‑czarne ubarwienie oraz ciało spłaszczone grzbieto‑brzusznie. Opis: Kleszcz pospolity to pasożyt zwierząt stałocieplnych, ptaków, a nawet zwierząt zmiennocieplnych. Zamieszkuje wilgotne obszary leśne na całym świecie. Przenosi niebezpieczne choroby, m.in. kleszczowe zapalenie mózgu i boreliozę.

5. Kosarz pospolity. Na fotografii widoczny jest kosarz pospolity. Posiada owalny kształt ciała, koloru brązowego oraz cztery pary, długich odnóży krocznych. Opis: Kosarz pospolity to jeden z najbardziej rozpowszechnionych i odpornych na warunki środowiska kosarzy na świecie. Nie jest jadowity.

6. Świerzbowiec ludzki. Na fotografii widoczny jest świerzbowiec ludzki. Ma on przeźroczysty kolor oraz ma kształt ciała owalny i spłaszczony, pokryty łuskami, bruzdami i kolcami. Opis: Świerzbowiec ludzki to kosmopolityczny gatunek roztocza wywołującego chorobę zwaną świerzbem. Drąży w skórze korytarze, w których samice świerzbowca składają jaja.

Mięczaki

  • Mięczaki mają miękkie, niesegmentowane ciało, które dzieli się na głowę, nogę i worek trzewiowy, zazwyczaj osłonięty muszlą (wyjątkiem są głowonogi – ich muszla jest niewielka i ukryta we wnętrzu ciała lub nieobecna).

  • Trzy główne gromady mięczaków to ślimaki, małże i głowonogi.

  • Żyją przeważnie w wodach słonych, rzadziej w słodkich oraz na lądzie w miejscach wilgotnych i zacienionych.

  • Wytwarzają śluz, który pełni funkcję ochronną i ułatwia poruszanie się.

  • Mięczaki rozmnażają się płciowo. Mogą być obojnakami lub rozdzielnopłciowe. Występuje u nich rozwój prosty lub złożony.

1
ReC8mb4q3oSRO1
Ślimaki.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia osiem ślimaków w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Żyworódka pospolita. Na fotografii widnieje żyworódka pospolita. Posiada ona zieloną, spiralną skorupę oraz pomarańczową nogę. Opis: Żyworódka pospolita zasiedla całą Europę. Żyje przy dnie zbiorników wód słodkich.

2. Ślimak winniczek. Na fotografii widoczny jest ślimak winniczek. Ma on dużą, biało‑brązową, spiralną skorupę oraz szarą nogę. Opis: Ślimak winniczek występuje w południowo‑wschodniej i centralnej Europie. W Polsce jest często zbierany, a następnie eksportowany do Francji jako przysmak.

3. Pomrów błękitny. Na fotografii widoczny jest pomrów błękitny. Ma on niebieski kolor oraz dwie pary czułków, zakończonych oczami. Opis: Pomrów błękitny nie wytwarza muszli. Występuje głównie w Karpatach, ale został odnaleziony również w Niemczech i na Słowacji. W Polsce żyje w Karpatach, głównie w lasach liściastych i iglastych.

4. Wstężyk gajowy. Na fotografii widoczny jest wstężyk gajowy. Ma on żółtą, spiralną skorupę w czarne pasy oraz pomarańczową nogę z parą czułków, uwieńczonych oczami. Opis: Wstężyk gajowy, inaczej: ślimak gajowy, zamieszkuje łąki, ogrody i lasy zachodniej i wschodniej Europy. Został również introdukowany do Ameryki Północnej, gdzie stał się gatunkiem inwazyjnym.

5. Świdrzyk lśniący. Na fotografii widnieje świdrzyk lśniący. Posiada on długą, wąska, wrzecionowata, lewoskrętną skorupę o kolorze brązowym oraz czarną głowę. Opis: Świdrzyk lśniący występuje w niemal całej Europie. Najczęściej zasiedla lasy liściaste, w których kryje się pod korą lub w ściółce.

6. Bursztynka pospolita. Na fotografii widnieje bursztynka pospolita. Posiada muszlę o brązowym kolorze, z jednym skrętem na końcu. Opis: Bursztynka pospolita zasiedla roślinność nad brzegami wód w Europie i północnej Azji.

7. Zatoczek rogowy. Na fotografii widnieje zatoczek rogowy. Posiada czarną głowę oraz spiralną, brązową muszlę. Opis: Zatoczek rogowy występuje w niemal całej Europie. Jest jednym z najpospolitszych i najliczniej występujących ślimaków słodkowodnych w Polsce.

8. Błotniarka stawowa. Na fotografii widnieje błotniarka stawowa. Posiada brązową muszlę odzwierciedlającą kształt worka trzewiowego oraz czarną głowę. Opis: Błotniarka stawowa najczęściej zamieszkuje stawy i jeziora w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce powszechnie występuje w Dolinie Baryczy. Ze względu na wrażliwość na zanieczyszczenie wód często wykorzystywana jest jako bioindykator (organizm wrażliwy na nadmiar lub brak określonego składnika w siedlisku wykorzystywany do oznaczania stopnia zanieczyszczenia powietrza, wody lub zawartości różnych substancji w glebie).

1
R1EeRGT37mBID1
Małże.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia cztery małże w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Przydacznia olbrzymia. Na fotografii widoczna jest przydacznia olbrzymia. Posiada cztery brązowe, pionowe fałdy z karbowanymi bokami. Opis: Przydacznia olbrzymia żyje w tropikalnych wodach Oceanu Indyjskiego i Oceanu Spokojnego. Odżywia się dzięki symbiozie z glonami i przez odfiltrowywanie planktonu.

2. Sercówka jadalna. Na fotografii widoczne są sercówki. Ich ciało składa się z tułowia i nogi, okryte jest dwuklapową, białą muszlą. Opis: Sercówka jadalna zasiedla głównie wody w pobliżu Wysp Brytyjskich i Morze Północne, poruszając się po dnie skokami. Żywi się planktonem.

3. Racicznica zmienna. Na fotografii widoczna jest racicznica zmienna. Posiada ona ciało osłonięte dwuklapową, żółtą muszlą w brązowe pręgi. Opis: Racicznica zmienna żyje głównie w wodach słodkich, m.in. zalewach i jeziorach na całym świecie. Oczyszcza wodę z cząstek organicznych i nieorganicznych, m.in. z glonów powodujących zakwit wód. Wrażliwa na silne zanieczyszczenie.

4. Małgiew piaskołaz. Na fotografii widoczna jest małgiew piaskołaz. Ma eliptyczną, biało‑czarną muszlę, z wysuniętą brązową nogą. Opis: Małgiew piaskołaz żyje w zatokach atlantyckich wybrzeży Europy i Ameryki. Głęboko zagrzebuje się w morskim dnie. Jest aktywnym filtratorem.

1
RmRatWeXGv71D1
Głowonogi.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Galeria przedstawia trzy głowonogi w formie fotografii i opisu tekstowego.

1. Ośmiornica zwyczajna. Na fotografii widnieje ośmiornica zwyczajna. Ciało ma pomarańczowy kolor, składa się z głowy, worka trzewiowego oraz czterech par ramion. Opis: Ośmiornica zwyczajna żyje w ciepłych przybrzeżnych wodach całego świata. Może dopasowywać kolor ciała do otoczenia. Ze względu na mięso poławiana na dużą skalę.

2. Kałamarnica rafowa. Na fotografii widnieje kałamarnica rafowa. Ma ona pomarańczowo‑niebieski kolor oraz obłe, torpedowate ciało. Opis: Kałamarnica rafowa zamieszkuje ciepłe wody Oceanu Indyjskiego, Pacyfiku i Morza Śródziemnego w pobliżu skał przybrzeżnych i raf koralowych.

3. Mątwa zwyczajna. Na fotografii widnieje mątwa zwyczajna. Ma białe ciało z brązowymi pręgami, składa się z głowy, worka trzewiowego oraz dziesięciu ramion. Opis: Mątwa zwyczajna to najpospolitszy gatunek rodziny mątwowatych. Żyje na małej głębokości w morzach klimatu umiarkowanego i ciepłego.

R1J2O0dJJ4fJP1
Skorupiaki.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1JQA4ou3xVNf1
Owady.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RQCliKHVwr3kn1
Pajęczaki.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Jaki to pasożyć?

1
RkWNbOv2GgufA1
Na planszy widnieją ilustracje czwórki dzieci. Widoczna jest Kasia w zielonej sukience, która idzie z brązowym koszykiem. Obok niej znajdują się trzy ilustracje: grzybów, akwenu z tatarakiem zwyczajnym oraz krzaczka z czerwonymi poziomkami. Następnie widoczny jest Grześ w niebieskim fartuchu, który je oraz smaży na grillu mięso. Nad nim widoczna jest ilustracja różowej świni, białej kury i gęsi. Następnie widoczna jest Ola w zielonej bluzce, która trzyma na smyczy żółtego psa. Następnie widoczna jest Zosia w białej bluzce, która je pomarańczowe marchewki prosto z pola uprawnego, nad nią znajduje się fotografia łąki z czerwoną, dużą stodołą.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Kasia, Zosia, Grześ i Ola spędzili dzień na wsi u dziadków, którzy mają swoje niewielkie gospodarstwo. Zosia chętnie pomagała babci w pracy na grządkach. Zebrane w ogródku owoce serwowała rodzinie jako pełne witamin przekąski, a warzywa wykorzystała do przyrządzania świeżej sałatki. Część z nich zjadała od razu, jeszcze przed umyciem. Grześ przygotował na grillu kotlety i kiełbaski wieprzowe, pochodzące z uboju zwierząt hodowlanych dziadka, jednak tego dnia był taki głodny, że zjadł je niedopieczone. Kasia pomagała zbierając grzyby w lesie, niedaleko okolicznego jeziorka, z których babcia później robiła przetwory na zimę. Ola natomiast bawiła się z psem. Obydwoje mocno się drapali – po sierści psa skakały jakieś drobne owady, a dziewczynka miała na skórze zaczerwienienia w kształcie rozgałęzionych linii.

Po pewnym czasie od wizyty u babci, Zosię dusił w nocy uporczywy kaszel, a później straciła apetyt i bolał ją brzuch. Grześ również skarżył się na bóle brzucha oraz na biegunki, schudł i dostał obrzęku twarzy, a także zaczął gorączkować. Kasia miała na skórze czerwone, swędzące ślady po ukąszeniach, z czego jeden powiększał się z czasem i miał charakterystyczną obwódkę. Ola natomiast ciągle drapała się po głowie, po której skakały drobne insekty, ale miała także swędzące zaczerwienienie na skórze dłoni i nóg. Mama wezwała lekarza, który postawił diagnozę, że wszystkie dzieci mają pasożyty.

RfH6njovGypbw
Ćwiczenie 1
Na podstawie tekstu ustal i połącz, jakimi pasożytami zaraziły się Ola, Kasia, Zosia i Grześ podczas wizyty u babci.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 1
RBv5rFWp7L1dz
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 2
R1TOmUUN1zD2P
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 3
R122h6O4a7Nf5
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Dla zainteresowanych

Niektóre owady tworzą społeczności

Zachowania społeczne dotyczą relacji między osobnikami jednego gatunku. W szczególny sposób rozwinęły się one u niektórych gatunków owadów: pszczół, os, mrówek, termitówmszyc. Osobniki tworzące społeczności należą do przynajmniej dwóch pokoleń, zamieszkują wspólne gniazdo, różnią się możliwościami reprodukcji oraz wspólnie opiekują się potomstwem.

R1cBV9eLFJlXL1
Film pod tytułem społeczności owadów.
1
Ćwiczenie 4
R9g0cH1gPU5Xs
Opisz budowę mrowiska, uwzględniając rolę robotnic, samców i samic. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 5
RSxWp6LzSbTj3
Wyjaśnij, dlaczego larwy i poczwarki są przenoszone do komnat znajdujących się w różnych częściach mrowiska. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 6
RKev525bcZeq3
Na podstawie filmu określ funkcje mrówek z kasty robotnic. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Pszczela rodzina składa się z:

  • królowejkrólowakrólowej (dojrzałej płciowo samicy);

  • 20–40 tys. robotnicrobotnicarobotnic (samic niedojrzałych płciowo);

  • 1000 trutnitruteńtrutni (samców).

R11TRrDVZmJWS
Ilustracja interaktywna przedstawia trzy kasty pszczół. Pszczoły są do siebie podobne. Mają skrzydła i są czarno-żółte. Numerem 1 oznaczono królową, która jest większa od robotnic. Ma duży odwłok, w którym znajdują się duże jajniki. Numerem 2 oznaczono robotnicę, która jest mniejsza od królowej. Numerem 3 oznaczono trutnia, który jest większy od robotnicy, ale mniejszy od królowej. Ma duże oczy.
Trzy kasty pszczół.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Królowa wiosną, latem i jesienią składa zapłodnione jaja, z których wylęgają się samice – robotnice. Żyją one ok. 40 dni. Najmłodsze robotnice zajmują się kolejnymi larwami, sprzątają ul i budują plastry, w których układają zapasy pyłkupyłekpyłkunektarunektarnektaru. Od 18 do 20 dnia życia robotnice pełnią wartę przy wlocie do ula. Resztę życia przepracowują jako zbieraczki pyłku i nektaru.

Robotnice budują także matecznikimatecznikmateczniki i umieszczają w nich wybrane larwy płci żeńskiej (czyli te, które rozwinęły się z zapłodnionych jaj). W matecznikach larwy te są cały czas karmione mleczkiem pszczelimmleczko pszczelemleczkiem pszczelim, dzięki czemu rozwijają się z nich młode królowe. Pszczoły nie tolerują dwóch królowych w ulu, dlatego młoda królowa zastępuje starą królową lub opuszcza ul w poszukiwaniu miejsca na założenie nowego gniazda. Pozostałe larwy, które zostają robotnicami, karmione są mleczkiem tylko przez pierwsze trzy dni życia, a następnie otrzymują mieszankę z pyłku i miodu.

Wczesnym latem królowa składa niezapłodnione jaja, z których rozwijają się samce – trutnie. Kiedy trutnie i młode królowe dojrzeją, jedna z nowych królowych zabija pozostałe i wylatuje z trutniami z ula na lot godowylot godowylot godowy. Podczas lotu godowego królowa zostaje zaplemnionazaplemnieniezaplemniona.

RaNMoEhkDfv57
Ćwiczenie 7
Łączenie par. Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń i zaznacz odpowiedź Prawda lub Fałsz.. Samce mrówek rozwijają się z niezapłodnionych jaj.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Samice mrówek rozwijają się z zapłodnionych jaj.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wszystkie samice mrówek są królowymi.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wszystkie samice mrówek są robotnicami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Robotnice są niezdolnymi do rozrodu samicami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Królowe są niezdolnymi do rozrodu samicami.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Rdn9ZxQvn2IEe
Ćwiczenie 8
Wskaż, które owady spośród podanych tworzą społeczeństwa. Możliwe odpowiedzi: 1. Mrówki, 2. Osy, 3. Pszczoły, 4. Termity, 5. Mszyce, 6. Motyle, 7. Muchy
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1cudnn0GvqD9
Ćwiczenie 9
Uzupełnij poniższy tekst, tak aby przedstawiał prawdziwe informacje. W każdym zdaniu wybierz właściwe określenie. Niektóre gatunki owadów tworzą silnie powiązane grupy osobników w postaci trwałych zbiorowisk. Do owadów społecznych zaliczane są m.in. osy, mszyce, pszczoły i mrówki. Najwyżej uorganizowane społeczności charakteryzują się trzema cechami: w rodzinie współbytują ze sobą osobniki z co najmniej dwóchtrzech pokoleń, członkowie rodziny współdziałają w opiece nad potomstwemnie opiekują się potomstwem oraz w rodzinie występujenie występuje ścisły podział obowiązków. Osobniki zamieszkujące wspólne gniazdo różnią sięnie różnią się między sobą wyglądem oraz funkcją, jaką w nim pełnią. Grupy osobników pełniących tę samą funkcję nazywane są kastamikoloniami.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R8V1MkIa4H67K
Ćwiczenie 10
Przyporządkuj prawidłowe nazwy przedstawicieli kast u mrówek.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R2vuY52KJQRqm
Ćwiczenie 10
Wybierz, która z mrówek jest największa.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RMzUFEEoIbhje
Ćwiczenie 11
Przeciągnij w odpowiednie miejsca nazwy elementów budowy mrowiska.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RxCK233qnjozP
Ćwiczenie 11
Połącz w pary elementy mrowiska z ich opisami.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 12
R6sBgBi0bkOde
Wskaż błędne zdanie dotyczące parzydełkowców. Możliwe odpowiedzi: 1. Są organizmami głównie słodkowodnymi., 2. Mogą tworzyć wapienne szkielety., 3. Żyją pojedynczo lub w koloniach., 4. Są wśród nich drapieżniki osiadłe lub wolno żyjące.
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
1
R1RI1e7vXDRNk
Ćwiczenie 13
Na schemacie przedstawiono budowę parzydełkowców. Zaznacz, która z cyfr oznacza jamę gastralną
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
R1aat9uKWC8GO
Ćwiczenie 13
Zaznacz wszystkie elementy budowy meduzy. Możliwe odpowiedzi: 1. Ramiona, 2. Otwór gębowy, 3. Jama chłonąco-trawiąca, 4. Głowa
Źródło: Aleksandra Zarzycka, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 14
R1wNJBVN2AGfz
Uzasadnij, dlaczego robotnice nie są zdolne do rozrodu. W odpowiedzi uwzględnij rolę oraz budowę ciała robotnic. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 15
RDdXtBIGqRvFR
Uzupełnij luki w tekście, wpisując właściwe wyrazy. Parzydełkowce mogą rozmnażać się płciowo i Tu uzupełnij. Prowadzące osiadły tryb życia Tu uzupełnij rozmnażają się głównie Tu uzupełnij. Od ciała polipa mogą odrywać się talerzykowate twory, które są młodymi Tu uzupełnij. Dorosłe meduzy rozmnażają się głównie Tu uzupełnij.
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 16
RDWnaGqhUJ1px
Łączenie par. Oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.. Parzydełkowce zamieszkują głównie stawy, jeziora, rzeki.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Pączkowanie jest sposobem tworzenia kolonii.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Komórki parzydełkowe występują na ramionach i czułkach.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Polip jest postacią parzydełkowca o kształcie parasola.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: Katarzyna Lech, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 17
RexRfuDQ135Zp
Chełbia modra – przedstawiciel parzydełkowców.
Źródło: de:Benutzer:BS Thurner Hof, Wikimedia Commons, domena publiczna.
Rz4BFaOO0rwqX
Uzupełnij.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RARwGctSLk0Xu
Ćwiczenie 18
Wśród płazińców i nicieni jest wiele niebezpiecznych pasożytów człowieka i zwierząt. Wskaż te cechy, które są przystosowaniem do pasożytniczego trybu życia, zarówno u płazińców, jak i nicieni. Możliwe odpowiedzi: 1. obecność narządów czepnych na głowie, 2. gruba warstwa oskórka, 3. ogromna ilość produkowanych jaj, 4. trawienie pokarmu w przewodzie pokarmowym, 5. wymiana gazów oddechowych całą powierzchnią ciała
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
R1aGPNCpVv6Dk1
Ćwiczenie 19
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RgKoVIvuGEbl7
Ćwiczenie 19
Wybierz z rozwijanej listy elementy do odpowiednich komórek tabeli.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 20
RIIrJ7pEkUm8N
Źródła ilustracji: Katja ZSM, Wikimedia Commons, licencja: CC BY‑SA 3.0; EllWi, Pixabay, licencja: CC 0; Ellen, WikiImages, Daniel J. Drew, CDC/ Dr. Dennis D. Juranek, Wikimedia Commons, domena publiczna; James Gathany, CDC - Centers for Disease Control and Prevention's Public Health Image Library, domena publiczna.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R13vMclCKZ9LZ
Ćwiczenie 20
Połącz w pary pojęcie z odpowiadającą mu definicją.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 21
R18xTlBRVtTw0
Cykl rozwojowy pewnego pasożyta.
Źródło: Tomorrow sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1W93U8WWv88T
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RpaHGBRZsnSXw
Ćwiczenie 21
Wstaw w tekst odpowiednie wyrażenia.
1
Ćwiczenie 22
RTAmY7C14yIL3
Pijawka.
Źródło: Ellen, Pixabay, domena publiczna.
Rsydk1d9rpqhi
Uzupełnij.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1hKYQzlOau9k
Ćwiczenie 23
Wskaż poprawne dokończenie zdania. Stawonóg, który ma jedną parę czułków i 6 odnóży, to: Możliwe odpowiedzi: 1. owad., 2. pajęczak., 3. skorupiak.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 24
RjQt9QNJFB1Lr
Uzupełnij informacje wybierając właściwe wyrażenia Stawonogi zawdzięczają swoją nazwę obecności odnóży zbudowanych z krótkich / długich odcinków, połączonych w ruchomy /nieruchomy sposób. Takie połączenie szkieletu, w tym przypadku zewnętrznego / wewnętrznego, nazywane jest stawem /więzadłem. Stawonogi są znacznie/ nieznacznie zróżnicowanymi zwierzętami, co umożliwiło im zasiedlenie niemalże wszystkich typów środowisk. Zaliczane są do nich skorupiaki, owady i pajęczaki.
Źródło: Gromar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 25

Schemat przedstawia kolejne stadia rozwojowe owada. Dokonaj analizy schematu, a następnie wykonaj polecenia.

R13jAdKXMeBT5
Etapy rozwoju motyla.
Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY-SA 3.0.
  1. Wymień nazwy kolejnych stadiów rozwojowych owada.

  2. Wskaż:

    1. które stadium jest zdolne do rozrodu;

    2. w którym stadium owad intensywnie rośnie;

    3. w którym stadium owad nie pobiera pokarmu.

R35Zngb0aL19J
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 26
RXW2kPL1pc2KR
Dowiedz się, u jakich owadów występują i czym się od siebie różnią takie larwy, jak gąsienica, czerw i pędrak. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R13L2XLGKCkyH
Ćwiczenie 27
Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Głowonogi poruszają się:
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1Slc58Exexcs
Ćwiczenie 28
Zaznacz części ciała występujące u poszczególnych gromad.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 29
RMEju2tYU9Gd2
Na podstawie charakterystycznych cech budowy ciała ślimaków, małży i głowonogów przyporządkuj ich przedstawicieli do odpowiednich grup.
Źródło: Theresa McGee, dmondlafoto, jhenning, Pixabay, domena publiczna.
R1IcsBS3q92Kt
Ćwiczenie 29
Połącz fragmenty budowy ciała z odpowiadającym im gatunkiem.
Źródło: Gromar Sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 30

Łodziki to głowonogi zamieszkujące otwarte przestrzenie ciepłych mórz wokół Indonezji, Filipin i Australii. Żywią się krabami, małżami i innymi przydennymi zwierzętami morskimi. Te niewielkie głowonogi odznaczają się ogromną liczbą ramion wyrastających wokół głowy. Ich zwinięta spiralnie symetryczna muszla, z punktu widzenia inżynierii, jest małym arcydziełem. Podzielona jest na komory, które zwierzę dobudowuje w miarę swego wzrostu. Łodzik zamieszkuje zawsze ostatnio dodaną, największą komorę. Pozostałe komory wypełnia gazem, którego zawartość może regulować.

  1. Wyjaśnij, jakie znaczenie biologiczne dla łodzika ma zdolność regulowania ilości gazu w muszli.

  2. Opisz sposób odżywiania się łodzików i podaj nazwę narządów służących do zdobywania pokarmu.

  3. Wyjaśnij, dlaczego zwierzęta morskie, takie jak łodzik, mają grube i okazałe muszle, a słodkowodne – cienkie i niewielkie.

RSJ4Nef8JWcu9
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 31

Uczniowie badali reakcje ślimaków winniczków na obecność pokarmu w środowisku. Przygotowali 2 płytki szklane, pisak, pipetę i roztwór cukru. Na jednej z płytek nanieśli w prostej linii krople roztworu cukru. Drugą płytkę pozostawili bez pokarmu. Na obu płytkach narysowali linie startowe i umieścili na nich po jednym ślimaku. Obserwowali ruch ślimaków i ich tor przemieszczania się.

  1. Sformułuj hipotezę do tego badania.

  2. Działanie którego ze zmysłów ślimaków badali uczniowie? Jakie wnioski mogli wyciągnąć?

  3. Zaplanuj doświadczenie, w którym wykażesz obecność innego zmysłu u ślimaków.

R6ogEs1e3RAJj
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 32

Wymień cechy mięczaków, które pozwalają je odróżnić od innych zwierząt.

R1WIIbB4AfRm0
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 33

Porównaj budowę i tryb życia ślimaka winniczka, omułka jadalnego i kałamarnicy zwyczajnej.

Rjd6ovhrj3qSG
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 34
R7v0yNZYottJD
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.