Tytuł: Czy słowa mogą zmieniać świat?

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć:

Magiczna funkcja języka.

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy VII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

II. Kształcenie językowe.

1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:

3) dostrzega rolę czasownika w wypowiedzi, odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych, rozpoznaje bezosobowe formy czasownika: formy zakończone na -no, -to, konstrukcje z się; rozumie ich znaczenie w wypowiedzeniu oraz funkcje w tekście;

11) rozpoznaje typy wypowiedzeń, uwzględniając cel wypowiedzi: wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące – rozumie ich funkcje i je stosuje;

2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:

3) używa stylu stosownego do sytuacji komunikacyjnej;

6) rozpoznaje słownictwo neutralne i wartościujące, rozumie ich funkcje w tekście;

7) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu wypowiedzi;

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

2) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi;

3) określa sytuację komunikacyjną i rozumie jej wpływ na kształt wypowiedzi;

6) stosuje intonację poprawną ze względu na cel wypowiedzi.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń rozpoznaje i tworzy teksty o funkcji magicznej.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje społeczne i obywatelskie;

• świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, na czym polega magiczna funkcja języka;

• określa funkcję tekstu;

• wskazuje, które teksty pełnią funkcję magiczną;

• rozpoznaje: błogosławieństwo, przekleństwo, życzenia, zaklęcia, modlitwy;

• tworzy tekst o funkcji magicznej.

Metody/techniki kształcenia

• problemowa: elementy dramy, rozmowa kierowana, dyskusja;

• programowane: z użyciem komputera i e‑podręcznika;

• praktyczna: ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność zbiorowa jednolita.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy fragment z Ewangelii według św. Jana. Uczniowie podają polskie tłumaczenie fragmentu. Następnie wspólnie zastanawiają się nad interpretacją tych słów. Powinni dojść do wniosku, że cytat ten wskazuje na moc Boga, który stwarzał świat słowem.

2. Określenie celu zajęć, którym jest znalezienie odpowiedzi na pytanie: Czy słowa mogą zmieniać rzeczywistość? Nauczyciel wspólnie z uczniami formułuje kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

1. Prowadzący wyświetla ilustracje z galerii (ćw. 1 w abstrakcie). Prosi uczniów, aby podali powiedzenia, które kojarzą im się z ilustracjami, a jednocześnie wyrażają wiarę człowieka w to, że słowami możemy zmieniać rzeczywistość. Chodzi o przysłowie: Nie wywołuj wilka z lasu oraz powiedzenie: Nie kracz, bo wykraczesz.

2. Nauczyciel wyświetla ilustracje znanych baśni (ćw. 2). Prosi uczniów, aby rozpoznali ich tytuły oraz przypomnieli, za pomocą jakich słów bohaterowie zmieniali rzeczywistość (np. Sezamie, otwórz się; Bijcie, kije samobije!). Uczniowie określają, jaką funkcję pełnią te wypowiedzi, jak je można nazwać.

3. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Każda drużyna losuje zadanie polegające na wymyśleniu scenek rzucania zaklęcia mającego:

1. Wprawić w ruch samochód, w którym skończyła się benzyna.

2. Unieść w powietrze określoną osobę lub osoby,

3. Zamienić księcia w ropuchę.

4. Uczynić osobę nieszczęśliwą – szczęśliwą.

5. Pogodzić osoby skłócone ze sobą.

4. Prezentacja scenek i zaklęć. Omówienie prezentacji na forum klasy.

5. Lektura informacji w abstrakcie dotyczących magicznej funkcji języka. Wykonanie ćw. 3‑5.

6. Nauczyciel zwraca uwagę, że magiczna funkcja języka może dotyczyć również imion. Prosi uczniów o wykonanie ćw. 6 w abstrakcie, które polega na łączeniu życzeń z wybranymi imionami.

7. Jeśli wystarczy czasu, uczniowie wykonują ćw. 7 i 8 w abstrakcie: sprawdzają, czy ich imiona łączą się z jakąś funkcją życzącą; uzupełniają listę imion życzących.

Faza podsumowująca

1. Na zakończenie uczniowie wykonują ćw. 9; tym samym sprawdzają, czego się nauczyli, czy potrafią odróżnić teksty o funkcji magicznej od tekstów, które tej funkcji nie pełnią.

2. Uczniowie zapisują w zeszytach słowa klucze dotyczące lekcji, które uważają za najważniejsze.

Praca domowa

Przypomnij sobie i zapisz w zeszycie pięć haseł reklamowych o charakterze magicznym. Wskaż odpowiednie sformułowania. Określ ich funkcję.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Can words change the world?

The above fragment is the beginning of the Gospel according to St. John. It suggests the power of God who created the world by His word. Can the words spoken by an ordinary person change reality? During today’s lesson we will try to answer this question.