Tytuł: Porozmawiajmy o awangardzie

Opracowanie scenariusza: Barbara Kazimierczak

Temat zajęć:

Porozmawiajmy o awangardzie.

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy III liceum lub technikum.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

2. rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

3. rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);

3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;

6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;

10) rozumie pojęcie parafrazy, parodii i trawestacji, wskazuje ich wzorce tekstowe; wykorzystuje te pojęcia w interpretacji utworu literackiego ZR

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

4) porównuje teksty kultury, uwzględniając różnorodne konteksty; ZR

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

4) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń porządkuje i utrwala wiedzę na temat awangardowych konwencji artystycznych w dziełach literackich i plastycznych.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• świadomość i ekspresja kulturalna.

Cele operacyjne

Uczeń:

• określa tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej i założeń estetycznych;

• wyjaśnia pojęcie groteski i wskazuje jej przykłady w tekstach;

• rozpoznaje awangardowe konwencje literackie i artystyczne i określa ich cechy w dziełach (symboliczna, groteskowa);

• wskazuje zastosowane w utworze środki wyrazu artystycznego i ich funkcje.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Przed planowaną lekcją powtórzeniową nauczyciel prosi uczniów, by przypomnieli sobie materiał z e‑podręcznika z lekcji objętych powtórką (linki w abstrakcie).

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Prowadzący przypomina uczestnikom zajęć, jakiego obszaru tematycznego będzie dotyczyła lekcja.

Faza realizacyjna

1. Deformacja w prozie Kafki. Nauczyciel odtwarza nagranie zamieszczone w abstrakcie. Prosi uczniów o przypomnienie sobie lektury „Procesu” Franza Kafki i odpowiedź na pytania:
   - Co oznacza, że deformacja rzeczywistości przyjmuje czasami w literaturze i sztuce formę rewolucyjnego narzędzia?
   - Jakie jest znaczenie egzystencjalnej izolacji w prozie Franza Kafki?.

2. Deformacja w poezji Gałczyńskiego. Praca w parach. Uczniowie zapisują na planszy interaktywnej notatkę, w której wymieniają najważniejsze cechy poetyckiego stylu K.I.Gałczyńskiego.

3. Następnie uczniowie czytają fragment wiersza Gałczyńskiego, „Śmierć inteligenta”, i na podstawie tekstu wyjaśniają, czym jest groteska oraz czemu służy. Wskazują środki poetyckie użyte w wierszu i określają ich funkcje.

4. Przypomnienie poznanych tekstów literackich, określenie ich tematyki oraz związku z programami epoki literackiej i założeniami estetycznymi. Uczniowie wypełniają tabelę w abstrakcie, tworząc notatkę.

5. Przypomnienie twórczości artystów awangardowych: Giorgio de Chirico, Rene Magritte i Francisa Picabii. Rozpoznanie cech ich twórczości, wskazanie, na czym polegała awangardowość ich dzieł.

6. Uczniowie, wykorzystując generator zawarty w abstrakcie, przygotowują pytanie testowe dla koleżanki lub kolegi, dotyczące całego materiału powtórkowego.

7. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat: Czy XX‑wieczna Awangarda jest dziś nadal awangardą?
   Pytania pomocnicze: Kogo dziś można nazwać mianem artysty nowoczesnego, szukającego swojego środka wyrazu, niepoddającego się trendom? Czy być awangardowym jest dziś łatwo czy trudno?.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.

Praca domowa

1. Wyobraź sobie, że przeprowadzasz wywiad z jednym z bohaterów dzisiejszej lekcji. Zapisz swoje pytania i przewidywane odpowiedzi.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Let's talk about avant‑garde. Repeating lesson

Links to the lessons: 1 , 2 , 3 , 4 , 5