Ważne daty

Ludwig van Beethoven

Rb376VSKr7OtA

Ilustracja przedstawia niemieckiego kompozytora i pianistę oraz prekursora romantyzmu w muzyce Ludwiga van Beethovena. Na fotografii widoczne jest popiersie mężczyzny, który ma dłuższe kręcone włosy. Zdjęcie jest czarno-białe.

Ludwig van Beethoven to niemiecki kompozytor i pianista, najmłodszy z trzech wielkich klasyków wiedeńskich. Pochodził z rodziny flamandzkiej osiadłej w Niemczech w pierwszej połowie XVIII w. Naukę muzyki rozpoczął u ojca – Johanna, później kształcił go Johann Gottlieb Neefe.

R19Fe8hEWuRIc1

Ilustracja przedstawia dom, w którym urodził się Ludwig van Beethoven. Na fotografii widzimy fragment bliźniaczych kamienic. Dom ma elewację w odcieniu różu.

Po raz pierwszy udał się do Wiednia w 1787 r., poznał przy tej okazji W. A. Mozarta. Śmiertelna choroba matki spowodowała konieczność szybkiego powrotu Beethovena do Bonn i wzięcia na siebie obowiązku utrzymania rodziny. Ponownie udał się do Wiednia – tym razem na stałe – w 1792 r. Tutaj kontynuował naukę kompozycji między innymi u Josepha Haydna i Antonio Salieriego. W Wiedniu zdobył sławę jako wirtuoz fortepianu, obdarzony nadto wybitnym talentem improwizatorskim.

RJlGtb1NGy3gk1

Ilustracja przedstawia obraz Carla Schloessera „Ludwig van Beethoven przy pracy”. Na obrazie kompozytor siedzi przy fortepianie. Jedną rękę trzyma na klawiszach, natomiast w drugiej trzyma ołówek i notuje na kartkach.

Gdy sława i popularność Beethovena zaczęły wykraczać poza kręgi wiedeńskie, wystąpiły u niego pierwsze symptomy głuchoty. Choroba stała się powodem załamania nerwowego, a nawet myśli o samobójstwie, jak wyznał w swoim tzw. testamencie heiligensztadzkim z 1802 r. Podjąwszy ostatecznie decyzję o przyszłości i poświęceniu się twórczości, Beethoven wkroczył w okres niebywałego rozwoju i niezwykle intensywnej pracy. Uznanie, jakim wówczas cieszyła się jego twórczość, było tak wielkie, iż w 1809 r. grupa mecenasów przyznała mu dożywotnią rentę umożliwiającą pozostanie w Wiedniu i poświęcenie się wyłącznie pracy twórczej. Narastająca głuchota pozwalała kompozytorowi tylko na ograniczony kontakt z otoczeniem za pomocą tzw. zeszytów konwersacyjnych, służących do zapisywania pytań i odpowiedzi. Beethoven umarł mając lat 56.

R10aHBmJ2sEN61

Ilustracja przedstawia górb Ludwiga van Beethovena w Wiedniu. Na fotografii widzimy, że wysoki pomnik otoczony jest licznymi drzewami oraz kolorowymi kwiatami.

Twórczość Beethovena łączy w sobie elementy klasyczne z romantycznymi. Z jednej strony przez większą część życia nawiązywał do dokonań swoich poprzedników — przejął formy klasyczne wykształcone przez Haydna i Mozarta – sonaty, symfonie, kwartety smyczkowe itp. Niemal wszystkie jego utwory, poza ostatnimi opusami, zachowały klasyczną formę. Początkowo nawiązywał do tradycyjnej techniki i wzorów, zaś później zaczął traktować formy bardziej swobodnie i wytworzył odrębny, indywidualny styl. Z drugiej strony Ludwig van Beethoven nie posunął się jednak w wielu kwestiach tak daleko, jak pierwsi romantycy: Franciszek Schubert, Robert Schumann czy Franciszek Liszt. Zawsze zachowywał równowagę ekspresji i idei z formą muzyczną; nie rozwinął na taką skalę centralnych gatunków romantyzmu — liryki wokalnej i miniatury fortepianowej.

Symfonie

Pierwsze dwie symfonieSymfoniasymfonie stylistycznie nawiązują do typowej tradycji muzyki klasycznej, wykazują jeszcze wpływy Haydna i Mozarta. Równocześnie jednak zauważalne są już w nich wyraźnie indywidualne cechy stylu Beethovena. Z cech tradycyjnych, typowo klasycznych, wymienić należy czteroczęściowy schemat cyklu, klasyczną budowę i proporcje, stosowanie menueta jako trzeciej części cyklu sonatowego. Pierwsze symfonie Beethovena miały pogodny charakter, a obsadę wykonawczą stanowił kwintet smyczkowy, bez wyodrębnionej partii basu.

Pierwszym przełomowym dziełem symfonicznym Beethovena okazała się III Symfonia Es‑dur Eroica, początkowo dedykowana Bonapartemu jako bohaterowi rewolucyjnej Francji. Jednakże po koronacji Napoleona na cesarza, Beethoven zrezygnował z pierwotnej dedykacji, poświęcając symfonię pamięci bohatera. Te zewnętrzne okoliczności wpłynęły na heroiczny, energiczny wyraz utworu. Nie jest to jednak typowa programowa symfonia. Nie ma ona przedstawiać, ilustrować, lecz tylko ogólnie określa nastrój i charakter.

Za bardzo ważne dzieło Beethovena uznawana jest także V Symfonia c‑moll op. 67 nazywana Symfonią losu, która powstawała na przestrzeni lat 1804‑1808. Dzieło uznawane jest za jedno z największych osiągnięć Beethovena oraz za najlepiej rozpoznawalne, dzięki słynnemu motywowi losu. Dzieło ma czteroczęściową budowę:

• cz. 1 - Allegro con brio

• cz. 2 - Andante con moto

• cz. 3 - Scherzo. Allegro

• cz. 4. Allegro

Kolejne dzieło odmieniające oblicze symfonii to Symfonia VI F‑dur Pastoralna – utwór programowy, o nietypowej pięcioczęściowej budowie. Jej kolejne części posiadają tytuły związane ze zjawiskami przyrody:

• cz. 1 - Obudzenie się pogodnych uczuć z chwilą przybycia na wieś

• cz. 2 - Scena nad strumykiem

• cz. 3 - Zabawa wiejska

• cz. 4 - Burza

• cz. 5 - Pieśń pasterska. Radosne i dziękczynne uczucia po burzy.

R1EGUPnT3RZnn1

Ilustracja przedstawia jeden z najsłynniejszych obrazów przedstawiających kompozytora, autorstwa Josepha Karla Stielera. Na obrazie widzimy wyidealizowaną, romantyczną wizję Beethovena komponującego „Missa solemnis”.

R1KjK1WENvC1a

Film edukacyjny pt. „IX Symfonia Beethovena”. W celu obejrzenia filmu należy wcisnąć przycisk Play/Pause.. IX symfonia d-moll. Kompozytor zerwał tu ze schematycznym następstwem części, wprowadzając na drugim miejscu Scherzo, a dopiero na trzecim Adagio. W czwartej zaś części do orkiestry dołączył głosy wokalne(czterogłosowy chór i czterech solistów. Głosy wokalne często charakteryzują się stosunkowo trudnymi partiami. Beethoven nie liczył się bowiem z możliwościami głosu ludzkiego, traktując go niekiedy w sposób instrumentalny. IV część IX Symfonii jest właściwie kantatą do tekstu Ody do radości F. Schillera. W symfonii tej mamy do czynienia z integralnością formy cyklicznej, o czym świadczy wprowadzenie syntetycznego finału (cytaty głównych tematów poprzedniej części pojawiają się w IV części, przed wprowadzeniem głosów wokalnych). W dalszej części filmu prezentowany jest koncert Chicago Symphony Orchestra, Riccardo Muti (dyrygent). Koncert odbył się z okazji 191 rocznicy powstania IX Symfonii, odbył się 7 maja 2015 roku w Chicago Symphony Center Stany Zjednoczone.

Film edukacyjny pt. „IX Symfonia Beethovena”. W celu obejrzenia filmu należy wcisnąć przycisk Play/Pause.. IX symfonia d-moll. Kompozytor zerwał tu ze schematycznym następstwem części, wprowadzając na drugim miejscu Scherzo, a dopiero na trzecim Adagio. W czwartej zaś części do orkiestry dołączył głosy wokalne(czterogłosowy chór i czterech solistów. Głosy wokalne często charakteryzują się stosunkowo trudnymi partiami. Beethoven nie liczył się bowiem z możliwościami głosu ludzkiego, traktując go niekiedy w sposób instrumentalny. IV część IX Symfonii jest właściwie kantatą do tekstu Ody do radości F. Schillera. W symfonii tej mamy do czynienia z integralnością formy cyklicznej, o czym świadczy wprowadzenie syntetycznego finału (cytaty głównych tematów poprzedniej części pojawiają się w IV części, przed wprowadzeniem głosów wokalnych). W dalszej części filmu prezentowany jest koncert Chicago Symphony Orchestra, Riccardo Muti (dyrygent). Koncert odbył się z okazji 191 rocznicy powstania IX Symfonii, odbył się 7 maja 2015 roku w Chicago Symphony Center Stany Zjednoczone.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film edukacyjny pt. „IX Symfonia Beethovena”. W celu obejrzenia filmu należy wcisnąć przycisk Play/Pause.. IX symfonia d-moll. Kompozytor zerwał tu ze schematycznym następstwem części, wprowadzając na drugim miejscu Scherzo, a dopiero na trzecim Adagio. W czwartej zaś części do orkiestry dołączył głosy wokalne(czterogłosowy chór i czterech solistów. Głosy wokalne często charakteryzują się stosunkowo trudnymi partiami. Beethoven nie liczył się bowiem z możliwościami głosu ludzkiego, traktując go niekiedy w sposób instrumentalny. IV część IX Symfonii jest właściwie kantatą do tekstu Ody do radości F. Schillera. W symfonii tej mamy do czynienia z integralnością formy cyklicznej, o czym świadczy wprowadzenie syntetycznego finału (cytaty głównych tematów poprzedniej części pojawiają się w IV części, przed wprowadzeniem głosów wokalnych). W dalszej części filmu prezentowany jest koncert Chicago Symphony Orchestra, Riccardo Muti (dyrygent). Koncert odbył się z okazji 191 rocznicy powstania IX Symfonii, odbył się 7 maja 2015 roku w Chicago Symphony Center Stany Zjednoczone.

Te innowacje na gruncie symfoniki stały się niezwykle inspirujące dla następnych pokoleń kompozytorów. Nawiązywać do nich będą zwłaszcza kompozytorzy doby romantyzmu, między innymi Robert Schumann, Franz Schubert czy Gustav Mahler.

Pieśni

Także w pieśniach Beethovena zauważalne są już pewne przejawy romantyzmu, przede wszystkim dążenie do wyrażenia osobistych, subtelnych uczuć – kompozytor stosował melodykę przepojoną w silnym stopniu pierwiastkiem uczuciowym. Partia fortepianu nie ograniczała się tylko do akompaniamentu, ale często zajmowała równorzędne miejsce w stosunku do głosu wokalnego. Beethoven dążył także do ujęcia kilku pieśni w jeden cykl, np. cykl pt. Do dalekiej ukochanej, co popularne było w okresie romantyzmu. Chętnie stosował inspiracje pieśnią ludową, np. szkockie, irlandzkie, walijskie pieśni ludowe na głos z towarzyszeniem instrumentalnym.

RbGXMjsr3dwv7

Ilustracja przedstawia manuskrypt bagateli „Dla Elizy” autorstwa Ludwiga van Beethovena.

Beethoven pisał także utwory kameralne oraz fortepianowe, z których największe znaczenie mają sonaty.

Szczególne znaczenie zyskały zbiory bagatel – miniatur fortepianowych, wśród których mamy niezwykle popularne Dla Elizy.

Twórczość Beethovena w znacznej części należy stylistycznie do okresu klasycyzmu. Beethoven był jednak twórcą rewolucyjnym, potrafił przezwyciężyć XVIII‑wieczne konwencje formalno‑wyrazowe, dając na to miejsce propozycje nowe, w pełni rozwinięte w XIX w.

Jego dzieła wywarły ogromny wpływ na kulturę muzyczną XIX i XX w., oddziałując na wielu kompozytorów, a nadto kształtując gusty muzyczne całych pokoleń, dla których symfonie, koncerty czy sonaty Beethovena – należąc do najczęściej wykonywanych utworów – stały się wzorem muzyki.

Zadania

Słownik pojęć

Źródło: encyklopedia.pwn.pl

Galeria zdjęć

Rb376VSKr7OtA

Ilustracja przedstawia niemieckiego kompozytora i pianistę oraz prekursora romantyzmu w muzyce Ludwiga van Beethovena. Na fotografii widoczne jest popiersie mężczyzny, który ma dłuższe kręcone włosy. Zdjęcie jest czarno-białe.

R19Fe8hEWuRIc1

Ilustracja przedstawia dom, w którym urodził się Ludwig van Beethoven. Na fotografii widzimy fragment bliźniaczych kamienic. Dom ma elewację w odcieniu różu.

RJlGtb1NGy3gk

Ilustracja przedstawia obraz Carla Schloessera „Ludwig van Beethoven przy pracy”. Na obrazie kompozytor siedzi przy fortepianie. Jedną rękę trzyma na klawiszach, natomiast w drugiej trzyma ołówek i notuje na kartkach.

R10aHBmJ2sEN61

Ilustracja przedstawia górb Ludwiga van Beethovena w Wiedniu. Na fotografii widzimy, że wysoki pomnik otoczony jest licznymi drzewami oraz kolorowymi kwiatami.

R1EGUPnT3RZnn1

Ilustracja przedstawia jeden z najsłynniejszych obrazów przedstawiających kompozytora, autorstwa Josepha Karla Stielera. Na obrazie widzimy wyidealizowaną, romantyczną wizję Beethovena komponującego „Missa solemnis”.

R14WasIBat8Qf

Ilustracja przedstawia orkiestrę podczas koncertu wykonującą „IX Symfonię Beethovena”. Na scenie znajduje się mnóstwo muzyków grających na różnych instrumentach. Widoczny jest również fragment widowni.

RbGXMjsr3dwv7

Ilustracja przedstawia manuskrypt bagateli „Dla Elizy” autorstwa Ludwiga van Beethovena.

Biblioteka muzyczna