Na ilustracji pięciolinia w kształcie fali. Na pięciolinii zapisano klucz wiolinowy i dużo różnorodnych nut. Tytuł lekcji: Rytmizacja znanych przysłów w różnym metrum dwie czwarte, trzy czwarte, cztery czwarte.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela:
R1NlfpwVppJP8
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna.
3. W zakresie ruchu przy muzyce. Uczeń:
1) odtwarza ruchem proste rytmy i schematy rytmiczne;
4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń:
1) świadomie słucha wybranych dzieł literatury muzycznej (fragmentów lub/i w całości):
A) reprezentatywnych dla kolejnych epok (romantyzm).
II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.
1. Uczeń zna, rozumie i wykorzystuje w praktyce:
2) określa podstawowe elementy muzyki (rytm, melodię, harmonię, agogikę, dynamikę, kolorystykę, artykulację).
2. Uczeń odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej:
2) różnicuje wartości rytmiczne nut i pauz.
Nauczysz się
realizować rytmy w metrum 2/4, 3/4, 4/4;
rytmicznie wykonywać teksty‑przysłowia;
realizować akompaniament na instrumentach perkusyjnych (klawesy, marakas, bębenek) oraz gestodźwiękach (uderzanie o uda, klaskanie);
śpiewać piosenkę W murowanej piwnicy;
rozpoznawać utwór instrumentalny - Walc kwiatów z Dziadka do orzechów, Piotra Czajkowskiego;
PrzysłowiaPrzysłowiePrzysłowia polskie pełnią ważną rolę w społeczeństwie, są świadectwem obyczajów oraz wiedzy ludu. Odnoszą się do konkretnych wydarzeń, ukazują zwroty językowe, dawniej używane. Są określane jako mądrość narodów. Przysłowia funkcjonują również współcześnie, zarówno w mowie potocznej, jak i literaturze.
Nie wiadomo, kiedy przysłowia pojawiły się w mowie żywej. Znane są natomiast rękopisy i starodruki, zawierające przysłowia, m. in. rękopis kazań z 1407 roku, znaleziony w Krakowie, w którym znajduje się przysłowie w języku polsko‑łacińskim: Quando się łyka drą, tunc ea drzy, co oznacza Kiedy się łyka drą, wtedy je drzyj (tzn. na wiosnę). Przez wieki bowiem, chłopi polscy i ruscy nosili obuwie z łyka lipowego.
RWARUXDEUMY6l1
Przysłowia polskie powstawały przez obserwację przyrody, pór roku, zjawisk, życia. Ukazany jest w nich związek ludności z naturą.
R1IkjhpuTB0pA1
Przysłowia były tworzone przez pokolenia, pełniły rolę kształcącą i wychowawczą. Nadal stanowią niezwykle ważny element folkloru. FolklorFolklorFolklor to szeroko pojęta twórczość ludowa – muzyka, stroje, tańce, podania, ballady, przysłowia, zwyczaje, obrzędy.
Za chwilę wypowiemy przysłowia w różnym metrumMetrummetrum: 2/4, 3/4, 4/4/. Przypomnienie: Metrum, wskazuje „na ile” liczymy muzykę. Zaczniemy od wykonania pulsu w określonym metrum. Następnie dodamy tekst przysłowia i instrumenty perkusyjne. Przypomnienie: Podobnie jak tykanie zegara, muzyka ma swój puls. Puls zawsze towarzyszy muzyce.
R1YgsBdt9HRS41
Rytmizacja przysłowia w metrum 2/4
W marcu, jak w garncu. Zastanów się, co oznacza to przysłowie?
Wytłumaczenie: Oznacza zmienną pogodę marcową.
Wypowiedz tekst: W marcu, jak w garncu w metrum 2/4.
Aby poprawnie wykonać to zadanie, najpierw przygotuj się: uderz o uda w rytmie ćwierćnutowym, licząc do dwóch, w umiarkowanym tempie:
R1H6VLklLEm4b
Przypomnienie: Znak > oznacza akcent w muzyce. W tym miejscu uderz trochę głośniej o uda, zaakcentuj.
Cały czas uderzając o uda ćwierćnuty w metrum 2/4, dodaj tekst W marcu, jak w garncu w następującym rytmie:
R4okObYBV15Y3
Wysłuchaj nagrania i sprawdź, czy dobrze wykonałeś zadanie.
R92lfLAWOnWC7
- W murowanej piwnicy posiada rytm w metrum 2/4, czyli liczymy do dwóch. - Słuchając pieśni klaszcz puls, akcentując „na raz”.
- Zaśpiewaj razem z kapelą góralską.
RoBNuz9HDqg8u
W murowanej piwnicy Tańcowali zbójnicy Kazali se piknie grać I na nóżki spozierać
Tańcowałbyk kiebyk móg Kiebyk ni mioł krzywych nóg A że krziwe noski mom Co podskocze, to sie gnom!
- Przygotuj bębenek i wykonaj ostinato rytmiczne. Przypomnienie: OstinatoOstinatoOstinato rytmiczne: wielokrotnie powtarzający się motyw rytmiczny. Ostinato rytmiczne:
RmWkhejGwwjsE
Jeszcze raz wysłuchaj utworu i wykonaj do niego ostinato rytmiczne na bębenku.
Rytmizacja przysłowia w metrum 3/4
Przysłowie: Bez pracy nie ma kołaczy.
Zastanów się nad znaczeniem tego przysłowia.
Kołacz to placek pszenny w kształcie koła. Dawniej podawany na weselach lub w czasie świąt.
Wyjaśnienie: To przysłowie uczy nas, że bez wysiłku nie osiągniemy celu, sukcesu. Również, w dosłownym znaczeniu, odnosi się do wykonywania zawodu, pracy, za którą otrzymuje się wynagrodzenie.
Wykonanie rytmu w metrum 3/4
Przygotuj klawesy i zagraj puls metrum 3/4. Licz do trzech, akcentuj „na raz”.
R19XTWmNb6ETK
Do granego pulsu dopasuj tekst przysłowia: Bez pracy nie ma kołaczy.
R3qOYOlVmI6nd
Sprawdź, czy dobrze wykonałeś zadanie.
RViItGKS8BFWU
Podczas słuchania utworu (pomiń wstęp), wystukaj jego puls z akcentowaniem „na raz”.
RQKloluq5HmMl
Rytmizacja przysłowia w metrum 4/4
Czego Jaś się nie nauczy, tego Jan nie będzie umiał. Zastanów się, co oznacza to przysłowie?
Wytłumaczenie: To przysłowie przypomina nam, że doświadczenie i wiedza zdobyte w dzieciństwie, procentują w dorosłym życiu.
Zagraj na wybranym instrumencie perkusyjnym puls ćwierćnutowy w metrum 4/4. Następnie dodaj tekst przysłowia.
R13j2k7zvgcA5
Akompaniament rytmiczny
Przygotuj marakasy i wykonaj akompaniament rytmiczny. Staraj się precyzyjnie zagrać podany rytm.
R2hAlFaHkCRlc
Następnie połącz grę na marakasach z tekstem przysłowia.
R1D0xZyqf4u0J
Wysłuchaj nagrania i sprawdź, czy dobrze wykonałeś akompaniament rytmiczny wraz z tekstem.
R2fut0BWLTl6W
Spróbuj wypowiedzieć znane Ci przysłowie w metrum 4/4.
Zadania
Rocbyh2v0WZJN1
Ćwiczenie 1
Połącz definicję z właściwym pojęciem. 1. Wielokrotnie powtarzający się motyw rytmiczny Możliwe odpowiedzi: a. Puls b. Ostinato c. Metrum. 2. Przypomina tykanie zegara. Zawsze towarzyszy muzyce, równo odmierza miary. Możliwe odpowiedzi: a. Puls b. Ostinato c. Metrum. 3. Wskazuje “na ile” liczymy muzykę. Możliwe odpowiedzi: a. Puls b. Ostinato c. Metrum.
Połącz definicję z właściwym pojęciem. 1. Wielokrotnie powtarzający się motyw rytmiczny Możliwe odpowiedzi: a. Puls b. Ostinato c. Metrum. 2. Przypomina tykanie zegara. Zawsze towarzyszy muzyce, równo odmierza miary. Możliwe odpowiedzi: a. Puls b. Ostinato c. Metrum. 3. Wskazuje “na ile” liczymy muzykę. Możliwe odpowiedzi: a. Puls b. Ostinato c. Metrum.
Połącz w pary pojęcia i ich znaczenie.
Wielokrotnie powtarzający się motyw rytmiczny., Przypomina tykanie zegara. Zawsze towarzyszy muzyce, równo odmierza miary., Wskazuje „na ile” liczymy muzykę.
Ostinato
Metrum
Puls
Źródło: Anna Przybylska-Zielińska.
R5qXrcPaMSYg3
RPHvoQ775f9Ik1
Ćwiczenie 2
R8QmIC5qbay0F
Ćwiczenie 3
Połącz w pary powiedzenia związane z muzyką i ich znaczenie. Dylu, dylu na badylu Możliwe odpowiedzi: 1. wyrazy dźwiękonaśladowcze imitujące ruch ręki podczas gry na skrzypcach, 2. irytująca, niemelodyjna, hałaśliwa muzyka Kocia muzyka Możliwe odpowiedzi: 1. wyrazy dźwiękonaśladowcze imitujące ruch ręki podczas gry na skrzypcach, 2. irytująca, niemelodyjna, hałaśliwa muzyka
Połącz w pary powiedzenia związane z muzyką i ich znaczenie. Dylu, dylu na badylu Możliwe odpowiedzi: 1. wyrazy dźwiękonaśladowcze imitujące ruch ręki podczas gry na skrzypcach, 2. irytująca, niemelodyjna, hałaśliwa muzyka Kocia muzyka Możliwe odpowiedzi: 1. wyrazy dźwiękonaśladowcze imitujące ruch ręki podczas gry na skrzypcach, 2. irytująca, niemelodyjna, hałaśliwa muzyka
Połącz w pary powiedzenia związane z muzyką i ich znaczenie.
irytująca, niemelodyjna, hałaśliwa muzyka, wyrazy dźwiękonaśladowcze imitujące ruch ręki podczas gry na skrzypcach
Dylu, dylu na badylu
Kocia muzyka
RrqcurTBlJS0F1
Ćwiczenie 4
Dobierz właściwe zakończenie powiedzenia. 1. Od świętej Anki Możliwe odpowiedzi: a. zimne noce i poranki b. tam nie ma co jeść c. Boże Narodzenie po wodzie. 2. Gdzie kucharek sześć Możliwe odpowiedzi: a. zimne noce i poranki b. tam nie ma co jeść c. Boże Narodzenie po wodzie. 3. Święta Barbara po lodzie Możliwe odpowiedzi: a. zimne noce i poranki b. tam nie ma co jeść c. Boże Narodzenie po wodzie.
Dobierz właściwe zakończenie powiedzenia. 1. Od świętej Anki Możliwe odpowiedzi: a. zimne noce i poranki b. tam nie ma co jeść c. Boże Narodzenie po wodzie. 2. Gdzie kucharek sześć Możliwe odpowiedzi: a. zimne noce i poranki b. tam nie ma co jeść c. Boże Narodzenie po wodzie. 3. Święta Barbara po lodzie Możliwe odpowiedzi: a. zimne noce i poranki b. tam nie ma co jeść c. Boże Narodzenie po wodzie.
Dobierz właściwe zakończenia powiedzenia i przeczytaj przysłowia rytmicznie.
to w maju na nowe liście spadnie jeszcze zima, tam nie ma co jeść., daje rok w zboże obfity., Boże Narodzenie po wodzie., zimne noce i poranki.
Gdzie kucharek sześć
Od świętej Anki
Grudzień zimny, śniegiem pokryty
Święta Barbara po lodzie
Gdy w listopadzie liść na szczytach drzew trzyma
Źródło: Anna Przybylska-Zielińska.
R1eEvP0oajypv
Ćwiczenie 5
R4kTDQrGIuorV
Ćwiczenie 6
RS4x9G6qKwpRw1
Ćwiczenie 7
Wymień co najmniej 3 przysłowia, które zapamiętałeś na dzisiejszej lekcji.
Wymień co najmniej 3 przysłowia, które zapamiętałeś na dzisiejszej lekcji.
Rozwiąż krzyżówkę.
Zwane są mądrością narodów.
Twórczość ludowa to
Placek pszenny w kształcie koła. Dawniej podawany na weselach lub w czasie świąt.
Inaczej marakas.
Utwór, w którym ta sama melodia pojawia się z opóźnieniem.
Cała nuta, półnuta, ćwierćnuta, ósemka są to ……………………. rytmiczne.
1
2
3
4
5
6
Źródło: Anna Przybylska-Zielińska.
Słownik pojęć
Folklor
Folklor
ludowa twórczość artystyczna, cechy charakterystyczne dla jakiegoś środowiska, miejsca.
Kanon
Kanon
utwór polifoniczny, w którym linię melodyczną głosu rozpoczynającego, powtarzają kolejno wszystkie występujące głosy.
Metrum
Metrum
odpowiada za uporządkowanie rytmu oraz akcentów w takcie, wiąże się bezpośrednio z rytmem muzycznym.
Ostinato
Ostinato
wielokrotne powtarzanie w toku utworu struktury melodycznej (także harmonicznej lub rytmicznej).
Przysłowie
Przysłowie
krótkie zdanie, zaczerpnięte ze źródeł literackich lub ludowych i utrwalone w tradycji ustnej, wyrażające jakąś myśl ogólną: wskazówkę, przestrogę.
Galeria dzieł sztuki
R1IkjhpuTB0pA1
Biblioteka muzyczna
R92lfLAWOnWC7
RoBNuz9HDqg8u
RViItGKS8BFWU
RQKloluq5HmMl
R2fut0BWLTl6W
R5qXrcPaMSYg3
Bibliografia
L. Florek, I. Tomera‑Chmiel, T. Stachak, Nasza muzyka 1, Euterpe, Kraków 2010