Tytuł: Inteligencja – między człowiekiem a maszyną

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć

Inteligencja – między człowiekiem a maszyną.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

1. Kształcenie literackie i kulturowe.

2) Czytanie utworów literackich. Uczeń:

6) zna pojęcie ironii, rozpoznaje ją w tekstach oraz określa jej funkcje;

7) określa w poznawanych tekstach problematykę egzystencjalną i poddaje ją refleksji;

8) określa wartości estetyczne poznawanych tekstów literackich;

9) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich odwołania do wartości uniwersalnych związane z postawami społecznymi, narodowymi, religijnymi, etycznymi i dokonuje ich hierarchizacji.

3. Tworzenie wypowiedzi.

4) Elementy retoryki. Uczeń:

7) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie.

5. Samokształcenie. Uczeń:

6) rzetelnie, z poszanowaniem praw autorskich, korzysta z informacji.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poddają refleksji podstawowe wartości odróżniające ludzi od maszyn.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

• dyskutuje na zadany temat;

• na podstawie przeczytanego tekstu gromadzi argumenty do dyskusji;

• ćwiczy czytanie ze zrozumieniem;

• charakteryzuje wyróżnione przez Gardnera rodzaje inteligencji.

Metody nauczania

• podająca: pogadanka;

• praktyczne: dyskusja, ćwiczenia przedmiotowe;

• programowane: z użyciem komputera, z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność zbiorowa.

Przed lekcją

Uczniowie zapoznają się z fragmentem powieści Genezis Bernarda Becketta zamieszczonym w abstrakcie.

Przebieg zajęć

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć: uczniowie porozmawiają o istocie człowieczeństwa. Wspólnie z uczniami formułuje kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel zachęca uczniów do zastanowienia się, czym jest inteligencja. Pytania pomocnicze:

• Czy inteligencja jest właściwa tylko człowiekowi?

• Czy maszyna może być inteligentna?

Faza realizacyjna

1. Wypisanie skojarzeń związanych ze słowem inteligencja (zadanie interaktywne).

2. Nauczyciel opowiada krótko o Bernardzie Becketcie i powieści Genezis, której fragment uczniowie mieli przeczytać w ramach przygotowania do lekcji.

3. Uczniowie wykonują zadanie interaktywne nr 3 – na podstawie przeczytanego tekstu rozstrzygają, czy poszczególne informacje są prawdziwe, czy fałszywe.

4. Uczniowie wykonują zadanie interaktywne nr 6 – układają cechy w kolejności, która najlepiej oddaje sens człowieczeństwa (przykładowe cechy: ciekawość poznawcza, śmiertelność, moralność), mogą także dopisywać swoje pomysły.

5. Nauczyciel pyta uczniów, co oznacza według bohaterów tekstu „być żywym”. Następnie uczniowie tworzą własne definicje (opisy) tego stanu.

6. Nauczyciel zaprasza uczniów do debaty – dzieli klasę na dwie grupy (przypadkowe – tak, żeby każdy musiał bronić niekoniecznie swojego zdania – lub według faktycznych stanowisk reprezentowanych przez uczniów). Pierwsza grupa będzie dowodziła wyższości człowieka nad maszyną, a druga – maszyny nad człowiekiem. Zadaniem uczniów jest wymyślenie jak największej liczby przekonujących argumentów (mogą wspomagać się tekstem). Nauczyciel lub wybrany uczeń podsumowuje debatę.

7. Nauczyciel opowiada uczniom o stworzonej przez Howarda Gardnera teorii inteligencji wielorakiej, a następnie uczniowie oglądają prezentację zawierającą opis poszczególnych typów inteligencji (językowa, muzyczna itd.) i przykładowe zawody, w których można wykorzystać te predyspozycje.

Faza podsumowująca

Nauczyciel zadaje pytania skłaniające uczniów do podsumowania, np.

• Czym jest inteligencja?

• Czy można mówić o jednej inteligencji? A może jest ich wiele, jak mówi Gardner?

• Jaką inteligencję według teorii Garnera miałyby maszyny? Co jeszcze mogłoby posiadać wyodrębnione przez badacza inteligencje?

Praca domowa

Zastanów się, który typ inteligencji dominuje u ciebie. Uzasadnij swoją odpowiedź i napisz, jak możesz go rozwijać.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Intelligence: between human and machine

Intelligence is an amazing, fascinating property of a human mind. Without it, it would be impossible to learn, plan and act efficiently. No wonder that intelligence is of a high importance to people. We want to develop it and we appreciate it in other people. We examine intelligence scientifically, searching the answer to questions about its essence and action. We undertake efforts to create the artificial intelligence, and this project raises new questions. Doubts and challenges connected with artificial intelligence have inspired creators of science fiction to face this issue in their literary visions. Many valuable literary works raising questions regarding the artificial intelligence have been created. Very often these questions provoke more fundamental reflection – about the meaning and essence of humanity.

In 80s Of the 20th century, an American Psychologist, Howard Gardner, created the theory of multiple intelligences. He claimed that every person has different predispositions and marking them only on the basis of the IQ tests is insufficient. The researcher distinguished 8 types of intelligence.