Ilustracja przedstawia kolorowe zdjęcie mikrofonu. W tle widoczna jest sala koncertowa. Tytuł lekcji: Wyprawa za kulisy podczas koncertu.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela:
R1EBaFABmeSNP
II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.
3. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje podziału:
1) instrumentów muzycznych ze względu na źródło dźwięku – nazywa i charakteryzuje je;
4. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje charakterystyki:
1) muzyki ze względu na jej rodzaj (wokalna, instrumentalna, wokalno‑instrumentalna, artystyczna, rozrywkowa, ludowa oraz do wyboru: sakralna, filmowa, teatralna i inne);
III. Kultura muzyczna, narodowe i światowe dziedzictwo kulturowe. Uczeń:
1) zna repertuar kulturalnego człowieka, orientując się w sztandarowych utworach z dziejów historii muzyki i współczesnej kultury muzycznej oraz wartościowej muzyki popularnej;
Nauczysz się
rozpoznawać zawody związane z pracą różnych instytucji kultury, np. filharmonia, opera, teatr;
opowiadać o pracy artystów związanej ze sceną oraz procesie, który prowadzi do doskonalenia pracy własnej;
omawiać kulisy pracy różnych zawodów, które składają się finalny efekt w postaci koncertu.
Koncert od kuchni
Kiedy idziesz na koncertKoncertkoncert, słuchasz wówczas dzieła wykonywanego przez artystów. Dzieło gotowe w najlepszym wydaniu. Dzieło doskonałe. Czy jednak wiesz, co się dzieje, zanim do takiego koncertu dojdzie i będziesz mógł w nim uczestniczyć? Posłuchaj wypowiedzi profesjonalnych muzyków z polskiej orkiestry symfonicznejOrkiestra symfonicznaorkiestry symfonicznej Sinfonia Varsovia, którzy wypowiadają się na temat swojej pracy.
RjWJ5fY86bv0V1
R17Le7o6kJW1T
Z wypowiedzi muzyków Sinfonii Varsovii wynika, że ich życie to nie tylko piękne i podniosłe chwile związane z koncertem czy też satysfakcja, którą daje oklaskująca publiczność. To także systematyczne próby z orkiestrą, współpraca z dyrygentemDyrygentdyrygentem i innymi muzykami, dbałość o instrument, na którym gra muzyk, kwestie związane z garderobą, ciągłe kształcenie się i podnoszenie swoich kwalifikacji, pokonywanie stresu, a nawet odpowiednia dieta i higiena.
Finalny koncert jest wynikiem ciężkiej pracy każdego z osobna: instrumentalistyInstrumentalistainstrumentalisty, dyrygenta, scenografaScenografscenografa oraz wielu innych osób, których nie widać na scenie, by wydarzenie, jakim jest koncert, zapadło słuchaczowi w głębokiej pamięci, a nawet zmieniło jego postrzeganie sztuki na zawsze.
Obejrzyj dwie fotografie przedstawiające Chór oraz Orkiestrę OperyOperaOpery i FilharmoniiFilharmoniaFilharmonii Podlaskiej
RbxRjEKu8m2bX1
RXvPyW9K8Wd3x1
Teraz przyszedł czas na koncert. Wysłuchasz za chwilę fragment SymfoniiSymfoniaSymfonii nr 40Wolfganga Amadeusa MozartaMozart Wolfgang AmadeusWolfganga Amadeusa Mozarta. Przez ten czas będziesz w roli dyrygenta, obserwuj w partyturzePartyturapartyturze melodie grane przez poszczególne instrumenty. Od góry są zapisane: obójObójobój, klarnetKlarnetklarnet w stroju B, fletyFletflety, obój, fagotyFagotfagoty, rogiRóg, waltorniarogi (na dwóch pięcioliniach), skrzypceSkrzypceskrzypce I, skrzypce II, altówkiAltówkaaltówki, wiolonczeleWiolonczelawiolonczele i kontrabasy na jednej ostatniej pięciolinii.
R9c0lX9E8f9kB
R6OsrVNKjMdL6
RnHKiRG4hVgq2
Odszukaj w grafice interaktywnej instrumentów z partytury Symfonii nr 40 W. A. Mozarta i posłuchaj ich brzmienia solo. Przypomnij sobie układ całej orkiestry na scenie.
ReUf1D7QPn0ZJ1
W zależności od tego, gdzie udamy się na jakiekolwiek wydarzenie artystyczne, np. koncert do filharmonii, operę do opery, przedstawienie teatralne do teatru itp., w przygotowania do tego wydarzenia zaangażowanych jest wiele osób. Oto niektóre z nich: dyrygent, muzycy, scenografScenografscenograf, choreografChoreografchoreograf, tancerze, konferansjerKonferansjerkonferansjer, suflerSuflersufler, akustykAkustykakustyk, operator świateł, elektryk, kostiumolog, krawiec, kasjer, szatniarz, pracownicy ochrony i wielu innych.
Zanim przejdziesz dalej i przystąpisz do rozwiązania zadań, które sprawdzą Twoją wiedzę z tej lekcji, przeczytaj uważnie słownik.
Sprawdź swoją wiedzę
R1Wjr5wRKwy9F
Ćwiczenie 1
Odgadnij hasła do krzyżówki: 1. Osoba w teatrze, która w trakcie przedstawienia podpowiada (w razie potrzeby) aktorom tekst roli (6 liter). 2, Osoba, która opracowuje plastyczną i architektoniczną oprawę widowiska, koncertu, filmu itp. (9 liter). 3. Ruchoma zasłona oddzielająca scenę od widowni (7 liter). 4. Muzyk kierujący wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę (8 liter). 5. Przerwa między aktami przedstawienia teatralnego, opery (7 liter).
Odgadnij hasła do krzyżówki: 1. Osoba w teatrze, która w trakcie przedstawienia podpowiada (w razie potrzeby) aktorom tekst roli (6 liter). 2, Osoba, która opracowuje plastyczną i architektoniczną oprawę widowiska, koncertu, filmu itp. (9 liter). 3. Ruchoma zasłona oddzielająca scenę od widowni (7 liter). 4. Muzyk kierujący wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę (8 liter). 5. Przerwa między aktami przedstawienia teatralnego, opery (7 liter).
Rozwiąż krzyżówkę.
Osoba w teatrze, która w trakcie przedstawienia podpowiada (w razie potrzeby) aktorom tekst roli.
Osoba, która opracowuje plastyczną i architektoniczną oprawę widowiska, koncertu, filmu itp.
Ruchoma zasłona oddzielająca scenę od widowni.
Muzyk kierujący wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę.
Przerwa między aktami przedstawienia teatralnego, opery.
1
2
3
4
5
R1SY3czXlUyEv
Ćwiczenie 2
Ćwiczenie 3
Wysłuchaj fragmentu Symfonii nr 40 Wolfganga Amadeusza Mozarta i rozwiąż zadanie. Wskaż prawidłową kolejność wejść instrumentów.
RnHKiRG4hVgq2
R1bRFC94Se655
R3RYcmBMMqH3J
Ćwiczenie 4
Podziel wymienione instrumenty na dwie grupy: dęte drewniane i dęte blaszane. Instrumenty: oboje, fagoty, klarnety, rogi, flety.
Podziel wymienione instrumenty na dwie grupy: dęte drewniane i dęte blaszane. Instrumenty: oboje, fagoty, klarnety, rogi, flety.
Przyporządkuj instrumenty do odpowiedniej grupy.
fagoty, kontrabasy, oboje, flety, rogi, klarnety, altówki, wiolonczele, skrzypce II, skrzypce I
Smyczkowe
Dęte drewniane
Dęte blaszane
Ćwiczenie 5
RvdjLchpEfEn8
R1TaFkxseej3Z
Ćwiczenie 6
RWXoFjKMLFRUT
Ćwiczenie 7
RO5D2sboTkUC5
Ćwiczenie 8
R1JMzHPgJ1IOm
Ćwiczenie 9
Rpjxl7PMVHRMT
Ćwiczenie 10
R1Rpj3PDyjz8b
Ćwiczenie 11
RKxZ30uFIbqaf
Ćwiczenie 12
1
Ćwiczenie 13
R1Ko35GNbSglG1
Praca domowa
W odniesieniu do wiadomości z lekcji, stwórz przy pomocy programu graficznego typu ToonDoo, WriteComics krótki komiks przedstawiający wyprawę za kulisy podczas koncertu. Pamiętaj o miejscach, w których tworzą muzycy, gdzie pracują, jakie to są instytucje itp.
Słownik pojęć
Akustyk
Akustyk
specjalista zajmujący się jakością dźwięku i obsługą sprzętu nagłaśniającego.
Altówka
Altówka
instrument strunowy z grupy chordofonów smyczkowych (pocieranych).
Choreograf
Choreograf
[gr. choreía ‘taniec’, gráphō ‘piszę’] - twórca nowych, oryginalnych dzieł baletowych lub całkowicie oryginalnych, własnych interpretacji, wcześniej powstałych baletów; osoba komponująca tańce i widowiska sceniczne.
Dur – moll, dur‑moll system
Dur – moll, dur‑moll system
system organizacji materiału dźwiękowego w muzyce europejskiej, panujący od około połowy XVII do pocz. XX w., zwany też systemem funkcyjnym, systemem tonalnym lub tonalnością dur‑moll. Nazwa pochodzi od 2 trybów (dur, moll), będących podstawą wszystkich konstrukcji dźwiękowych w tym systemie. Realizację formy muz. w systemie dur‑moll regulują: zasada tercjowej budowy akordów i funkcyjności następstw dźwiękowych, której istotą są określone związki między strukturami dźwiękowymi, polegające na ciążeniu ku sobie dźwięków, oddalonych o półton oraz akordów dysonansowych ku konsonansowym; funkcja harmoniczna kumulowania napięcia jest przyporządkowana dominancie, rozładowania zaś napięcia - tonice; następstwo dominanty i toniki tworzy kadencję; ciążenia funkcyjne występują w jednogłosowej linii melodycznej (np. przejście z VII stopnia gamy, tzw. dźwięku prowadzącego, czyli tercji dominanty, na VIII = I stopień, czyli prymę toniki) oraz zwłaszcza w przebiegu wielogłosowym (harmonicznym). Ogół związków funkcyjnych wyznaczonych w materiale dźwiękowym przez wybrany punkt centralny (tonikę) stanowi tonację; zbiór wszystkich tonacji stanowi układ, którego podstawą są pokrewieństwa kwintowe i tercjowe (paralelne) w ramach okręgu kwintowego. Wielostronność związków między akordami w systemie dur‑moll odgrywa zasadniczą rolę przy modulacji. Rozwój chromatyki (akordy alterowane) w XIX w. doprowadził do zatarcia różnicy między trybami dur i moll, zachwiania poczucia centrum tonacyjnego i usamodzielniania się akordów dysonansowych, a w konsekwencji do zaniku tonalności opartej na systemie dur‑moll.
Dyrygent
Dyrygent
muzyk kierujący wykonaniem utworu muzycznego przez chór lub orkiestrę.
Fagot
Fagot
[wł. fagotto ‘wiązka’] - instrument z grupy aerofonów stroikowych.
Flet
Flet
[fr.] - instrument muz. z grupy aerofonów wargowych.
Filharmonia
Filharmonia
instytucja dysponująca stałym zespołem instrumentalistów i śpiewaków, organizująca koncerty muzyki poważnej; też: budynek, w którym odbywają się te koncerty.
Instrumentalista
Instrumentalista
muzyk grający na jakimś instrumencie.
Klarnet
Klarnet
[wł. < łac.] - instrument z grupy aerofonów stroikowych.
Koncert
Koncert
impreza artystyczna wypełniona programem muzycznym; instrumentalny utwór muzyczny przeznaczony do wykonania przez solistę i orkiestrę symfoniczną.
Konferansjer
Konferansjer
osoba zapowiadająca program na koncertach, pokazach itp.
Mozart Wolfgang Amadeus
Mozart Wolfgang Amadeus
ur. 27 I 1756, Salzburg, zm. 5 XII 1791, Wiedeń, kompozytor austriacki, jeden z największych twórców w historii muzyki.
Obój
Obój
instrument z grupy aerofonów stroikowych.
Opera
Opera
[wł. < łac.] - dramatyczno‑muzyczny, wokalno‑instrumentalny, z akcją dramatyczną, monologami i dialogami ujętymi w libretcie, przeznaczony do wykonania na scenie (z odpowiednią scenografią), zwykle w specjalnie do tego celu zbudowanym teatrze operowym, również zwanym operą.
Orkiestra symfoniczna
Orkiestra symfoniczna
orkiestra złożona z instrumentów smyczkowych, dętych, perkusyjnych, harfy, niekiedy fortepianu i innych.
Partytura
Partytura
[wł.] - zapis utworu zespołowego, sporządzony tak, aby wszystkie partie (głosy) utworu były zestawione jedna nad drugą wg określonego porządku, odzwierciedlającego ich wzajemne zsynchronizowanie.
Pięciolinia
Pięciolinia
zespół 5 równoległych poziomych linii, liczonych od najniższej, na których lub między którymi są stawiane znaki notacji muz. (nuty, pauzy).
Róg, waltornia
Róg, waltornia
instrument z grupy aerofonów ustnikowych.
Scenograf
Scenograf
osoba, która opracowuje plastyczną i architektoniczną oprawę widowiska, koncertu, filmu itp.
Skrzypce
Skrzypce
instrument muzyczny z grupy chordofonów smyczkowych.
Sufler
Sufler
[fr. souffleur ‘podpowiadacz’] - osoba w teatrze, która w trakcie przedstawienia podpowiada (w razie potrzeby) aktorom tekst granej roli.
Symfonia
Symfonia
[gr.] - cykliczna forma orkiestrowa, zazwyczaj 4‑częściowa, zbudowana zgodnie z zasadami cyklu sonatowego.
Tonacja
Tonacja
[łac. < gr.] - podstawa melodyczno‑harmoniczna utworu w systemie dur‑moll, wyznaczona przez związki funkcyjne między dźwiękami i akordami danej gamy durowej lub molowej.
Wiolonczela
Wiolonczela
[wł.] - tenorowo‑basowy instrument z grupy chordofonów smyczkowych.