GALERIA GRAFIK

Spis treści

• 1. Pochodzenie gleby, etapy tworzenia gleb11. Pochodzenie gleby, etapy tworzenia gleb

• 2. Właściwości gleb22. Właściwości gleb

• 3. Badanie wytrzymałości gleby33. Badanie wytrzymałości gleby

• 4. Typy gleb44. Typy gleb

• 5. Klasyfikacja gleb wg klasy bonitacyjnej55. Klasyfikacja gleb wg klasy bonitacyjnej

• 6. Podział gruntów budowlanych wg normy PN‑86/B‑0248066. Podział gruntów budowlanych wg normy PN‑86/B‑02480

• Wykaz przykładowych norm7Wykaz przykładowych norm

1. Pochodzenie gleby, etapy tworzenia gleb

Gleba – wierzchnia warstwa gruntu (jego najważniejszy element) składająca się z materiałów nieorganicznych oraz części organicznych – próchnicy oraz organizmów żywych. W zależności od tego, który czynnik dominował w trakcie tworzenia się gleby, wytworzył się jej określony typ. Poziomy glebowe różnią się od siebie barwą, zawartością próchnicy, ilością składników oraz strukturą. Rodzaj gleb Polski związany jest głównie z jej położeniem w strefie klimatów umiarkowanych ciepłych oraz występującym w przeszłości zlodowaceniem – większość obszaru kraju poryta jest skałami powstałymi w tym okresie. Gleba jest naturalnym tworem powstałym ze zwietrzeliny skalnej pod wpływem różnych, zmiennych w czasie czynników glebotwórczych oddziałujących na tę warstwę. W glebie nieustannie zachodzą procesy rozkładu, a także syntezy związków mineralnych i organicznych. Związki te przemieszczają się i gromadzą. Struktura gleby składa się z trzech faz: stałej, ciekłej i gazowej.

Etapy tworzenia się gleby:

I wietrzenie skał macierzystych:

• wietrzenie fizyczne – dochodzi do zatrzymania wody, dzięki czemu pojawiają się organizmy, a rośliny mogą się ukorzenić;

• wietrzenie chemiczne – następuje uwolnienie składników mineralnych (wśród nich pokarmowych), pod wpływem tego procesu części minerałów pierwotnych przekształcają się w minerały wtórne (ilaste), co prowadzi do gromadzenia składników pokarmowych w zwietrzelinie, a następnie w glebie;

II humifikacja to powstawanie próchnicy ze szczątków organicznych z udziałem bakterii i grzybów;

III migracja cząstek glebowych (w związku z wsiąkaniem wody) – w wyniku tego procesu tworzą się warstwy gleby.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2. Właściwości gleb

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

3. Badanie wytrzymałości gleby

Wytrzymałość gleby jest to maksymalny opór stawiany przez grunt naprężeniom stycznym w danym jego punkcie w określonych warunkach obciążenia.

Badania wytrzymałościowe gleb przeprowadzane są m.in. w aparacie bezpośredniego ścinania.

Bada się w nim próbki o naruszonej strukturze. Badaną glebę układa się w skrzynce i zagęszcza przy użyciu ubijaka. Przygotowaną w ten sposób próbkę umieszcza się w aparacie, a następnie obciąża się siłą normalną przy jednoczesnym ścinaniu wzdłuż płaszczyzny poziomej.   

Schemat skrzyni aparatu bezpośredniego ścinania

• 1 - skrzynia dolna,

• 2 - skrzynia górna,

• 3 - pokrywa,

• 4 - filtry ząbkowane,

• 5 - wymuszona płaszczyzna ścinania

• P – siła pionowa

• T – siła ścinająca

R7u2ywLvmn03a

Trzecia część galerii zdjęć zatytułowana „Badanie wytrzymałości gleby” ukazuje grafikę aparatu bezpośredniego ścinania. Przedstawione na niej elementy zostały oznaczone cyframi i podpisane. Nad skrzynią aparatu znajduje się pionowa strzałka skierowana w dół i oznaczona literą P – jest to siła pionowa. Po prawej stronie natomiast pozioma strzałka skierowana na skrzynię i oznaczona literą T, siła ścinająca.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

4. Typy gleb

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

5. Klasyfikacja gleb wg klasy bonitacyjnej

Klasy bonitacyjne gleb to klasa gruntu określana w ramach gleboznawczej klasyfikacji gruntów; określa jakość gleby pod względem jej wartości użytkowej, opierając się na urzędowej tabeli gruntów. Klasy bonitacyjne gleb stworzono, oceniając zdolność gleby do produkcji rolnej. Ocenie podlegają m.in.: grubość poziomu próchniczego, budowa profilu glebowego, stopień nachylenia terenu itp.

Wyróżniono 9 klas bonitacyjnych:

• najlepsze (I) – gleby o najlepiej wykształconym i najgrubszym poziomie próchniczym, odpowiednim odczynie, dobrej przepuszczalności i wilgotności. Należą do nich czarnoziemy, czarne ziemie, mady, rędziny, brunatne właściwe.

• bardzo dobre (II) – gleby płowe, mogą być uprawiane na nich buraki cukrowe, rzepak, pszenica, warzywa.

• dobre (IIIa) – gleby cechujące się średnią żyznością. Należą do nich gleby brunatne, płowe, rędziny, mady piaszczyste i torfowe.

• średnio dobre (IIIb) – gleby brunatne, płowe, czarne i torfowe ziemie. Stosunkowo łatwo rosną na nich niewymagające zboża i niektóre gatunki drzew owocowych.

• lepsze średniej jakości (IVa) – gleby, w których ilość składników odżywczych uzależniona jest od skały macierzystej. Konieczne jest stosowanie zabiegów agrotechnicznych.

• gorsze średniej jakości (IVb) – należą do nich gorsze gleby brunatne, płowe, bielice. Mogą być uprawiane na nich rośliny pastewne, żyto, ziemniaki, owies.

• słabe (V) – gleby ubogie w próchnicę i składniki odżywcze. Spotyka się w nich duże okruchy skalne, są nadmiernie uwilgocone lub przesuszone. Uprawy roślin niewymagających na glebach słabych są możliwe dzięki stosowanym zabiegom agrotechnicznym.

• najsłabsze (VI) – gleby górskie, bielice, rdzawe, podmokłe mady położone w miejscach silnie nachylonych. To gleby bardzo płytkie, mocno wilgotne lub bardzo suche.

• pod zalesienia (VI RZ) – to gleby o minimalnym poziomie próchnicznym. Są mocno wyniszczone, uprawa na nich nie jest możliwa. Przeznacza się je głównie pod zalesienia.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

6. Podział gruntów budowlanych wg normy PN‑86/B‑02480

Grunt budowlany (w świetle normy PN‑86/B‑02480) to warstwa skorupy ziemskiej, która może współdziałać z obiektem budowlanym. Może stanowić jego element lub tworzywo do wykonywania z niego budowli ziemnych. Nazwa ta odnosi się także do fazy stałej gruntu.

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Wykaz przykładowych norm

• Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia