Rodzaje gruntów i ich właściwości
GALERIA GRAFIK
Spis treści
1. Pochodzenie gleby, etapy tworzenia gleb1. Pochodzenie gleby, etapy tworzenia gleb
2. Właściwości gleb2. Właściwości gleb
3. Badanie wytrzymałości gleby3. Badanie wytrzymałości gleby
4. Typy gleb4. Typy gleb
5. Klasyfikacja gleb wg klasy bonitacyjnej5. Klasyfikacja gleb wg klasy bonitacyjnej
6. Podział gruntów budowlanych wg normy PN‑86/B‑024806. Podział gruntów budowlanych wg normy PN‑86/B‑02480
Wykaz przykładowych normWykaz przykładowych norm
1. Pochodzenie gleby, etapy tworzenia gleb
Gleba – wierzchnia warstwa gruntu (jego najważniejszy element) składająca się z materiałów nieorganicznych oraz części organicznych – próchnicy oraz organizmów żywych. W zależności od tego, który czynnik dominował w trakcie tworzenia się gleby, wytworzył się jej określony typ. Poziomy glebowe różnią się od siebie barwą, zawartością próchnicy, ilością składników oraz strukturą. Rodzaj gleb Polski związany jest głównie z jej położeniem w strefie klimatów umiarkowanych ciepłych oraz występującym w przeszłości zlodowaceniem – większość obszaru kraju poryta jest skałami powstałymi w tym okresie. Gleba jest naturalnym tworem powstałym ze zwietrzeliny skalnej pod wpływem różnych, zmiennych w czasie czynników glebotwórczych oddziałujących na tę warstwę. W glebie nieustannie zachodzą procesy rozkładu, a także syntezy związków mineralnych i organicznych. Związki te przemieszczają się i gromadzą. Struktura gleby składa się z trzech faz: stałej, ciekłej i gazowej.
Etapy tworzenia się gleby:
I wietrzenie skał macierzystych:
wietrzenie fizyczne – dochodzi do zatrzymania wody, dzięki czemu pojawiają się organizmy, a rośliny mogą się ukorzenić;
wietrzenie chemiczne – następuje uwolnienie składników mineralnych (wśród nich pokarmowych), pod wpływem tego procesu części minerałów pierwotnych przekształcają się w minerały wtórne (ilaste), co prowadzi do gromadzenia składników pokarmowych w zwietrzelinie, a następnie w glebie;
II humifikacja to powstawanie próchnicy ze szczątków organicznych z udziałem bakterii i grzybów;
III migracja cząstek glebowych (w związku z wsiąkaniem wody) – w wyniku tego procesu tworzą się warstwy gleby.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
3. Badanie wytrzymałości gleby
Wytrzymałość gleby jest to maksymalny opór stawiany przez grunt naprężeniom stycznym w danym jego punkcie w określonych warunkach obciążenia.
Badania wytrzymałościowe gleb przeprowadzane są m.in. w aparacie bezpośredniego ścinania.
Bada się w nim próbki o naruszonej strukturze. Badaną glebę układa się w skrzynce i zagęszcza przy użyciu ubijaka. Przygotowaną w ten sposób próbkę umieszcza się w aparacie, a następnie obciąża się siłą normalną przy jednoczesnym ścinaniu wzdłuż płaszczyzny poziomej.
Schemat skrzyni aparatu bezpośredniego ścinania
1 - skrzynia dolna,
2 - skrzynia górna,
3 - pokrywa,
4 - filtry ząbkowane,
5 - wymuszona płaszczyzna ścinania
P – siła pionowa
T – siła ścinająca
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
4. Typy gleb
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
5. Klasyfikacja gleb wg klasy bonitacyjnej
Klasy bonitacyjne gleb to klasa gruntu określana w ramach gleboznawczej klasyfikacji gruntów; określa jakość gleby pod względem jej wartości użytkowej, opierając się na urzędowej tabeli gruntów. Klasy bonitacyjne gleb stworzono, oceniając zdolność gleby do produkcji rolnej. Ocenie podlegają m.in.: grubość poziomu próchniczego, budowa profilu glebowego, stopień nachylenia terenu itp.
Wyróżniono 9 klas bonitacyjnych:
najlepsze (I) – gleby o najlepiej wykształconym i najgrubszym poziomie próchniczym, odpowiednim odczynie, dobrej przepuszczalności i wilgotności. Należą do nich czarnoziemy, czarne ziemie, mady, rędziny, brunatne właściwe.
bardzo dobre (II) – gleby płowe, mogą być uprawiane na nich buraki cukrowe, rzepak, pszenica, warzywa.
dobre (IIIa) – gleby cechujące się średnią żyznością. Należą do nich gleby brunatne, płowe, rędziny, mady piaszczyste i torfowe.
średnio dobre (IIIb) – gleby brunatne, płowe, czarne i torfowe ziemie. Stosunkowo łatwo rosną na nich niewymagające zboża i niektóre gatunki drzew owocowych.
lepsze średniej jakości (IVa) – gleby, w których ilość składników odżywczych uzależniona jest od skały macierzystej. Konieczne jest stosowanie zabiegów agrotechnicznych.
gorsze średniej jakości (IVb) – należą do nich gorsze gleby brunatne, płowe, bielice. Mogą być uprawiane na nich rośliny pastewne, żyto, ziemniaki, owies.
słabe (V) – gleby ubogie w próchnicę i składniki odżywcze. Spotyka się w nich duże okruchy skalne, są nadmiernie uwilgocone lub przesuszone. Uprawy roślin niewymagających na glebach słabych są możliwe dzięki stosowanym zabiegom agrotechnicznym.
najsłabsze (VI) – gleby górskie, bielice, rdzawe, podmokłe mady położone w miejscach silnie nachylonych. To gleby bardzo płytkie, mocno wilgotne lub bardzo suche.
pod zalesienia (VI RZ) – to gleby o minimalnym poziomie próchnicznym. Są mocno wyniszczone, uprawa na nich nie jest możliwa. Przeznacza się je głównie pod zalesienia.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
6. Podział gruntów budowlanych wg normy PN‑86/B‑02480
Grunt budowlany (w świetle normy PN‑86/B‑02480) to warstwa skorupy ziemskiej, która może współdziałać z obiektem budowlanym. Może stanowić jego element lub tworzywo do wykonywania z niego budowli ziemnych. Nazwa ta odnosi się także do fazy stałej gruntu.
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści
Wykaz przykładowych norm
Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści