Lesson plan (Polish)
Temat: Jesień Narodów
Adresat
Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej
Podstawa programowa
XXXVI. Świat po II wojnie światowej. Uczeń:
11. charakteryzuje przemiany społeczno‑polityczne w Europie Środkowo‑Wschodniej w latach 1989–1991.
Ogólny cel kształcenia
Uczeń dowie się o Jesieni Narodów, przemianach społeczno‑politycznych w Europie Środkowo- Wschodniej w latach 1989- 1991.
Kompetencje kluczowe
porozumiewanie się w językach obcych;
kompetencje informatyczne;
umiejętność uczenia się.
Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:
jak przechodziły procesy obalania komunizmu w krajach Europy Środkowo‑Wschodniej;
jak doszło do zjednoczenia Niemiec;
co oznacza termin „jesień narodów”;
jakie były skutki przemian lat 1989‑1991 w Europie Środkowo‑Wschodniej.
Metody/techniki kształcenia
podające
pogadanka.
aktywizujące
dyskusja.
programowane
z użyciem komputera;
z użyciem e‑podręcznika.
praktyczne
ćwiczeń przedmiotowych.
Formy pracy
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne
e‑podręcznik;
zeszyt i kredki lub pisaki;
tablica interaktywna, tablety/komputery.
Przebieg zajęć
Faza wstępna
Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.
Faza realizacyjna
Lektura treści abstraktu. Nauczyciel wykorzystuje tekst do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.
Omówienie informacji przedstawionych na osi czasu. Następnie nauczyciel dzieli klasę na grupy - tyle, ile jest wydarzeń na osi. Każdy zespół opracowuje jedno przydzielone zagadnienie, pogłębiając informacje zawarte w abstrakcie. Następnie uczniowie prezentują swoje omówienia.
Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje dotychczasowy przebieg zajęć.
Uczniowie analizują ilustrację i wykonują Polecenie 2 i Polecenie 3. Aby odpowiedzieć na pytanie, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.
Uczniowie analizują galerię ilustracji i wykonują Polecenie 4. Aby odpowiedzieć na pytanie, mogą korzystać ze źródeł internetowych lub innych publikacji. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.
Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 1. Nauczyciel sprawdza, czy zadanie zostało prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca
Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.
Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.
Praca domowa
Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.
Wykonaj w domu notatkę z lekcji, np. metodą sketchnotingu.
W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania
Pojęcia
Rewolucja – gwałtowna zmiana przynosząca zasadniczą zmianę istniejącego stanu rzeczy. W potocznym rozumieniu szybkie i głębokie zmiany.
Radio Wolna Europa – rozgłośnia radiowa utworzona w 1949 r., z siedzibą w Monachium i finansowana przez Kongres Stanów Zjednoczonych. Jego misją było promowanie wartości demokratycznych oraz dostarczanie prawdziwych i rzetelnych informacji do krajów za żelazną kurtyną.
Demoludy – potoczne określenie krajów „demokracji ludowej” w bloku wschodnim. Były one podporządkowane ZSRR, a ich ustrój zmieniono na wzór radziecki. Określenie „demokracja ludowa” miało wskazywać na rzeczywistą władzę ludu.
Karta 77 – niezależna, czechosłowacka inicjatywa z lat 1977‑1992 łącząca środowiska wzywające do przestrzegania i obrony praw człowieka. Jej członkowie (np. Vaclav Havel) stali się aktywnymi uczestnikami przemian antykomunistycznych w 1989 r.
Trójkątny stół – obrady między opozycją i węgierskimi komunistami z 1989 r., które doprowadziły do demokratyzacji, zmiany konstytucji i wolnych wyborów.
Migracja – proces przemieszczania się ludności związany ze zmianą ich zamieszkania lub czasowego pobytu. Możemy podzielić ją na wewnętrzną – w granicach państwa/obszaru lub zewnętrzną.
Forum Obywatelskie – czeski ruch polityczny z lat 1989‑1991, skupiający osoby o antykomunistycznych poglądach dążące do demokratyzacji kraju. Jego nieformalnym przywódca był Vaclav Havel.
Aksamitna rewolucja – określenie na wydarzenia 1989 r. w Czechosłowacji, które doprowadziły do upadku systemu komunistycznego i transformacji ustrojowej. Głównym powodem aksamitnej rewolucji były wydarzenia w innych krajach bloku wschodniego, przede wszystkim w Polsce.
Transformacja ustrojowa – zmiany zachodzące wewnątrz systemu panującego w danym państwie. Wiążą się ze zmianami w sprawowaniu władzy i sposobie rządzenia, prowadzą często do zmiany ustroju państwa.
Teksty i nagrania
The Autumn of Nations
For almost half of a century, the countries of East‑Central Europe were under the control and influence of the Soviet Union. This state of affairs changed between the 80s and 90s of the 20th century owing to the democratic transformation that started in Poland. It was caused by the extremely poor economic situation of the Eastern Bloc, the United States’ policies, and the perestroika (reconstruction) of the Soviet Union initiated by Mikhail Gorbachev. The anti‑Communist transformations in the People’s Republics were almost universally bloodless and followed similar scenarios. Reformist groups gained traction, then worked out compromises with the Communist authorities (e.g. the Hungarian Round Table Talks). Such situations would be oftentimes accompanied by large‑scale social protests supporting the opposition. As a result of the agreements, the constitutions would be changed, with the passages on the leading role of the party and the dominant position of the workers removed, and the anti‑Communists would be let to exercise power. The names of the states would be changed as well. Such was the course of action in Hungary, Czechoslovakia (the Velvet Revolution) and in Bulgaria.
In East Germany, changes happened as a result of large‑scale manifestations and the reformers’ rise to power in the Communist Party. The process that began could not be stopped. Finally, it led to the fall of the Berlin Wall and Germany’s reunification on 3 October 1990. The costly and tedious process of uniting the two parts of the new state followed.
The only country that failed to conduct its system transformation peacefully was Romania. With the help of the security forces, its dictator, Nicolae Ceausescu, created a system of full control, making the opposition virtually nonexistent. The brutally quenched (with over 1000 victims) anti‑government protests of 1989 caused the military to turn its back on him. Ceausescu's party opponents founded the National Salvation Front and took control of the revolution. Soon after the bloody ruler was abolished, then subsequently executed after a brief trial.
The last Communist Republic to witness change was the multi‑national Yugoslavia. Due to conflicts between the nationalities, as well as the limitations to civil freedoms, the federation fell apart, which resulted in a long civil war (1991‑1995).
The process of the nations of Central‑East Europe leaving the Soviet sphere of influence ended in 1991, and was dubbed the “Autumn of Nations”. It begun with the Round Table Talks between the government and the opposition in Poland.