W szkole mówimy o szkole...
Warto wiedzieć!
Idealny nauczyciel to mistrz – niedościgniony wzór cnót i skarbnica mądrości, mentormentor i przewodnik, inspirator, wychowawca i przyjaciel. Dzięki niemu można odkryć, kim się jest, czego się pragnie i jak spełniać marzenia. Czy poeta może być dla nas takim przewodnikiem? Czego chcą nauczyć ludzi poeci w epoce potęgi cywilizacji zbudowanej na osiągnięciach nauki?
Dzięki rozwojowi matematyki i fizyki człowiek sięga w Kosmos odległy o miliardy lat świetlnych i z precyzją podzielił niewyobrażalnie małe wnętrze jądra atomu. Posiadł możliwości modyfikacji genetycznej organizmów żywych. Kto zamyśla się nad życiem wewnętrznym, duchowością? Czy poezja udziela odpowiedzi na pytania, czy raczej sama jest pytaniem? Może jest zarazem pytaniem i odpowiedzią? Czy uczy piękna, czy raczej pokory wobec zadziwiającej i niemożliwej do pełnego poznania złożoności fizycznego i ludzkiego świata?
Przeczytaj wiersz Zbigniewa Herberta Pan od przyrody.
Przypomnij sobie wiersze, których głównym tematem jest poezja.
Poezja uczy, jak żyć...
Przypomnij sobie utwory poetyckie przez ciebie przeczytane lub omawiane na lekcji. Wyjaśnij, jaką rolę może pełnić w życiu człowieka poezja. Porozmawiajcie o tym w klasie. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Poezja jako odpowiedź na zmieniającą się rzeczywistość...

Przeczytaj wiersz Juliana TuwimaJuliana Tuwima Poezja lub wysłuchaj jego nagrania, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DjYhksMfp
Nagranie dźwiękowe. Utwór Juliana Tuwima Poezja czyta Krzysztof Kulesza.
PoezjaPowstał w duszy mej wprost szaleńczy plan,
Plan, który można przyrównać herezjiherezji:
Niech się dzisiaj dowie wszelki stan,
Co ja właściwie sądzę… o poezji.Jakie w tej sprawie „przekonania” mam,
Jak brzmią zasady tej mojej „teorii”,
Niech słucha mędrzec i niech słucha cham
Teoretycznej mej fantasmagoriifantasmagorii!Będą te słowa jak taneczny krok!
[…]
Byłaś, Poezjo, teatralną grą,
Miałaś swe stałe, stare rekwizyty,
Lecz oto moce niesłychane prą,
I śpiew Powszechny bije pod błękity!
[…]
Chcę swoje tańce, żale i zachwyty,
Smutki, spojrzenia, szaleństwa i burze,
Tęcze, koszmary, jesienie, podróże,
Noce, księżyce, wichry i błękity,Pożary, gniewy, przemknienia i cienie,
Rozpusty, słońca, zwycięstwa i róże,
Przepaści, zbrodnie, niziny, przestrzenie –
Wszystko na moje wyprowadzić szczyty.
[…]
Znajduję echa, co dźwięczą wspaniale!
Że dusza moja znalazła Patronów
Śród lat minionych, śród ofiarnych dymów
Wielkich Kapłanów – nie pośród histrionówhistrionów.
[…]
Och, nie! Nie śmiejcie się, żem jest „prorokiem”!
To nie proroctwo! To wola! To pewność!
Poezja moja – to nie tylko śpiewność,
Zrodzona szczęściem lub żalem głębokim…
To Rewolucja Dusz! To śmiałe Rzuty!
(…Ale i rzewność, niezgłębiona rzewność…)
To są przeczucia człowieka, co, skuty
Słowem i myślą, i życia wyrokiem,
W czynie nie może wykazać swej buty!Dosłownie, dobitnie, wyraźnie,
Dla powszechnego zrozumienia.
Bo o czymż mówię?
O jednej wszechobecnej Sprawie,
O prawdzie wiadomej, o bezspornej oczywistości:
Sławię Bogo‑Ducha, przez tysiączne Rzeczy i Wcielenia.
Przez fale wieków i światów ogromy,
Sławię dzieje, pochwalam istnienie,
Tłumaczę śmierć.
[…]
Nie chcę wam być przodownikiem,
Chętnie w tłum się wcisnę,
[…]
Chodźcie, chodźcie,
O, rozmaici, oddzielni, wszyscy współcześni!
Muzyka gra marsza!
O, żywe, porywające, radosne akordy!
Co się dzieje! Co się dzieje!
Nauczyłem się cudownej pieśni,
Tryumfuję, szaleję z radości,
Upiłem się światem Bożym,
Pokochałem ostateczną miłością,
Za pan brat jestem z nieskończonością!
Chodźcie, chodźcie!
[…]Źródło: Julian Tuwim, Poezja, [w:] Julian Tuwim, Wybór poezji, Poznań 2013, s. 10–16.
Wyjaśnij, czym dla podmiotu lirycznego z wiersza Juliana Tuwima jest poezja.
Zastanów się i odpowiedz, kim, według ciebie, jest poeta i czego może nauczyć czytelników swoich wierszy. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Rozstrzygnij, czy poezja powinna być zrozumiała i dostępna dla wszystkich czy może tylko dla wybranych, elitarnych odbiorców. Uzasadnij swoje zdanie.
Rozważ, czy poezja może nam pomóc żyć. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Kim/czym jest nauczyciel‑poezja?


Film dostępny pod adresem /preview/resource/RAwoqjxupJGD9
Nagranie video. Na początku pojawia się plansza z napisem: Wisława Szymborska "Niektórzy lubią poezję". Następnie Elżbieta Golińska czyta wiersz w sali teatralnej z rzędami bordowych krzeseł. Na końcu filmu pojawia się plansza z napisami: wystąpiła Elżbieta Golińska, realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu „E‑podręczniki do kształcenia ogólnego”, wrzesień 2014.
Przeczytaj wiersz Wisławy SzymborskiejWisławy Szymborskiej Niektórzy lubią poezję, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Niektórzy lubią poezjęNiektórzy –
czyli nie wszyscy.
Nawet nie większość wszystkich ale mniejszość.
Nie licząc szkół, gdzie się musi,
i samych poetów,
będzie tych osób chyba dwie na tysiąc.Lubią –
ale lubi się także rosół z makaronem,
lubi się komplementy i kolor niebieski,
lubi się stary szalik,
lubi się stawiać na swoim,
lubi się głaskać psa.Poezję –
tylko co to takiego poezja.
Niejedna chwiejna odpowiedź
na to pytanie już padła.
A ja nie wiem i nie wiem i trzymam się tego
jak zbawiennej poręczy.Źródło: Wisława Szymborska, Niektórzy lubią poezję, [w:] tejże, Wiersze wybrane, Kraków 2004, s. 289.
Wyjaśnij, w jakim celu podmiot liryczny powtarza słowo „lubi”. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Przeprowadź wywiad z poetką na temat procesu powstawania poezji. Zapytaj ją o to, czy twórca czuje się nauczycielem życia dla swoich czytelników, czy pisze z takim zamiarem, czy może wiersz bywa czasem kwestią przypadku oraz czy proces pisania wiersza można porównać z inną pracą.
Sprawdź, czy umiesz!
Przygotuj się do dyskusji na temat: Czy można traktować poezję jako nauczycielkę życia?
Odpowiedz na pytanie, wykorzystując dowolne środki przekazu (np. literackie, plastyczne, muzyczne): Jaka jest rola poezji w trudnych czasach?
Spróbuj się wcielić w rolę Poezji i przygotuj jej przemówienie do nastolatka. Odpowiedz w nim na pytanie: Jaką rolę pełni poezja we współczesnym świecie?
Przeprowadź wywiad z upersonifikowaną Poezją. Możesz zadać jej na przykład poniższe pytania.
Czy rola nauczyciela jest trudna i odpowiedzialna?
Czy ludzie chętnie czytają poezję i podejmują próby zrozumienia jej przesłania?
Czy zna przykłady osób, którym poezja pomaga w życiu?
Czy twórczość poetycka może wpływać na ludzi, a tym samym czynić świat lepszym?
Odwołując się do przytoczonego powyżej utworu Wisławy Szymborskiej, wyjaśnij w formie kilkuzdaniowej notatki, czym dla ciebie jest poezja. Przywołaj przykład wiersza lub wierszy, których treść wywarła na tobie wrażenie.
Słownik
trener
przewodnik duchowy lub osoba będąca dla innych autorytetem
aktor w starożytnym Rzymie; w średniowieczu: zawodowy sztukmistrz, muzykant, śpiewak lub akrobata
doświadczony, mądry doradca, nauczyciel i wychowawca
osoba w szkole lub na uniwersytecie, która czuwa nad przebiegiem indywidualnego trybu nauki