E-materiały do kształcenia zawodowego

Obwody główne pojazdów trakcyjnych

Montaż i eksploatacja środków transportu szynowego — Technik elektroenergetyk transportu szynowego

bg‑green

Praca obwodu głównego pojazdu trakcyjnego

SYMULATOR

1
1
Instrukcja użytkowania

Na ekranach startowych zapoznaj się z prezentowanymi informacjami, a później kliknij przycisk START.

RXs1mVZ6p1j6Y
Pierwszy ekran startowy symulatora
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1eQTXGA5i9LS
Drugi ekran startowy symulatora
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na ekranie wyboru postaci wybierz obwód, z którym chcesz się zapoznać w pierwszej kolejności. Kliknij przycisk wybranego obwodu, wtedy zostanie przeniesiony na ekran symulatora tego obwodu.

RTVchgxT9o4Yx
Przykładowy ekran symulatora po kliknięciu przycisku START
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na ekranie obwodu kliknij przycisk Załączanie WS.

RjoJ7KDywz0ie
Przykładowy ekran symulatora po wyborze schematu
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na następnym ekranie wybierz kierunek jazdy. Najpierw zapoznaj się z działaniem obwodu podczas jazdy w jednym kierunku, a potem w drugim.

R1DZrj1qyesBK
Przykładowy ekran symulatora po kliknięciu przycisku Załączanie WS
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na kolejnych ekranach zobaczysz, które podzespoły są zaangażowane na danym etapie działania obwodu. W oknie w prawym górnym ekranu widzisz litery w zielonych kwadratach. Kwadrat otoczony czerwoną linią wskazuje etap, na którym jesteś obecnie. Kiedy zapoznasz się z działaniem obwodu na tym etapie, kliknij kolejny kwadrat, by zobaczyć następny etap. Na kolejnych ekranach kwadratów do wyboru będzie przybywać. W każdej chwili możesz wrócić do wcześniejszego etapu, klikając kwadrat z literą.

Rd0631878czW6
Przykładowy ekran symulatora po wyborze kierunku jazdy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na każdym etapie obserwuj, co się dzieje z poszczególnymi elementami obwodu: zamykają się lub otwierają, podświetlają, zmieniają kolor itd. Kiedy najedziesz na wybrany element obwodu, w dymku zobaczysz nazwę tego elementu.

R1SfShkkMlbwc
Przykładowy ekran symulatora po najechaniu na wybrany element obwodu
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W prawym górnym rogu ekranu widzisz dwie ikony: || – pauza oraz i – informacje. Klikając pauzę, możesz zatrzymać symulator w dowolnej chwili. Klikając i, uzyskasz dostęp do PDF z wykazem elementów, które na danym etapie są wykorzystywane.

RIEs3x6LLaRRB
Przykładowy widok pliku PDF dostępnego po kliknięciu przycisku i
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Kiedy zapoznasz się z działaniem pierwszego obwodu, wróć na ekran startowy symulatora, klikając kółko w pasku zadań przeglądarki, a następnie wybierz kolejny obwód, z którego działaniem się zapoznasz i dalej postępuj analogicznie.

Obwód główny EU07

Po wybraniu schematu obwodu EU07, na ekranie pojawi się widok z wyborem kierunku jazdy. Najpierw zapoznaj się z działaniem obwodu podczas jazdy w jednym kierunku, a potem w drugim.

RTvE9IWQaWbeT
Wybór kierunku jazdy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Na kolejnych ekranach zobaczysz, które podzespoły są zaangażowane na danym etapie działania obwodu. U góry symulatora widzisz białe litery w zielonym kwadratach. Kwadrat otoczony czerwoną linią wskazuje etap, na którym jesteś obecnie. Kiedy zapoznasz się z działaniem obwodu na tym etapie, kliknij kolejny kwadrat, by zobaczyć następny etap. W każdej chwili możesz wrócić do wcześniejszego etapu, klikając kwadrat z literą.

RQMfYVw0zSrcI
Schemat obwodu głównego EU07
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY-SA 3.0.

Na każdym etapie obserwuj, co się dzieje z poszczególnymi elementami obwodu: zamykają się lub otwierają, podświetlają, zmieniają kolor itd. Kiedy najedziesz na wybrany element obwodu, w dymku zobaczysz nazwę tego elementu.

R6oZoZUZgv9KH
Przykładowy ekran symulatora po najechaniu na wybrany element obwodu
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY-SA 3.0.

W prawym górnym rogu ekranu widzisz dwie ikony: || – pauza oraz i – informacje. Klikając pauzę, możesz zatrzymać symulator w dowolnej chwili. Klikając i, uzyskasz dostęp do PDF z wykazem elementów, które na danym etapie są wykorzystywane.

Kiedy zapoznasz się z działaniem pierwszego obwodu, wróć na ekran startowy symulatora, klikając kółko w pasku zadań przeglądarki, a następnie wybierz kolejny obwód, z którego działaniem się zapoznasz i dalej postępuj analogicznie.

RhZIXT4hr4IHK
Obwody główne pojazdów trakcyjnych - symulator
Obwody główne pojazdów trakcyjnych - symulator
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o, licencja: CC BY-SA 3.0.

Symulator obrazuje schemat ideowy obwodu głównego E Zet Te typu E en pięćdziesiąt siedem oraz schemat obwodu głównego E U zero siedem otwarty nawias trzysta trzy e zamknięty nawias. Działają one w analogiczny sposób.

Dowiesz się jakie elementy pracują w danym położeniu podczas przyspieszania pojazdem trakcyjnym. Omówione zostaną kolejne kroki oraz wytłumaczone będzie które elementy się załączają, a które rozłączają.

Aby w być gotowym do obsługi symulatora, musisz zapoznać się wcześniej z zasobem w postaci m.in. atlasu interaktywnego. Omawia on szczegółowo budowę i działanie podzespołów wchodzących w skład obwodu głównego. Mam nadzieję, że materiał jest już w Twojej głowie, zaczynajmy!

W celu uruchomienia pojazdu należy załączyć wyłącznik szybki wu es. Po załączeniu wu es załączają się styczniki wu es cztery, wu es trzy, wu es dwa, wu es jeden. Jest to zespół styczników zabezpieczających. Dzięki załączeniu wyłącznika szybkiego, zamknął się obwód z pantografami oznaczonymi na schemacie jako Pe jeden  i Pe dwa . Pojazd trakcyjny ma w tym momencie podniesiony tylko jeden pantograf, co oznacza, że tylko z niego pobierany jest prąd do obwodu, służący do zasilania innych podzespołów pojazdu.

Następnie konieczne jest wybranie kierunku jazdy. Bez wyboru kierunku, pojazd pozostaje w stanie neutralnym. Wybieramy jazdę naprzód. Na ekranie możesz zauważyć się litery O i pe. Litera O oznacza pozycję zerową, kiedy stwierdza się brak zasilania silników. Pozycja Pe oznacza jazdę przetokową, jej użycie będzie wystarczające do prowadzenia manewrów.

Po naciśnięciu przycisku pe, załączają się styczniki liniowe es el jeden. Przeznaczone są do załączania i wyłączania prądów roboczych, a także przeciążeń i zwarć w obwodzie głównym; są zabezpieczeniem układu głównego. Załączają się również styki en jeden, en trzy, en pięć, en siedem myślnik nawrotnika w kierunku naprzód. Pamiętasz, że głównym zadaniem nawrotnika jest zmiana kierunku prądu przepływającego przez uzwojenie i tym samym zmiana kierunku jazdy? W obwodzie załączają się również styki stycznika mostkującego es em jeden i es em dwa. Obwód jest zamknięty, koła zaczęły się obracać, a pociąg ruszył.

Pojawia się przycisk z literą es myślnik  oznacza on jazdę szeregową. Pozycja ta wykorzystywana jest do wstępnego rozruchu i powinna być załączana na możliwie krótki czas, gdyż w obwód główny włączone są na stałe oporniki rozruchowe, które podczas długiej pracy mogą się przegrzać.

Po kliknięciu litery es przekaźnika pe es er   otwarty nawias samoczynnego rozruchu zamknięty nawias, przekaźnik zaczyna sterować wałem kułakowym. Przekaźnik pe es er jest elementem podwykonawczym ustawień nastawnika jazdy. Zaczynają się zamykać odpowiednie styczniki od es k jeden do es ka dziesięc, a wał zmienia kolejne pozycje, przez co zmieniają się opory wpływające między innymi. na prędkość jazdy pociągu. Jazda szeregowa obejmuje położenia wału od jeden do dziewięć.

Po przestawieniu się wału w pozycję numer dziewięć wyświetla się pozycja jazdy równoległej er . Po naciśnięciu litery er, następuje załączenie stycznika es er jeden i rozłączenie styczników mostkujących es em jeden i es em dwa. Następnie zaczynają się załączać styczniki od es ka jeden do es ka dziesięć myślnik  styczniki wału kułakowego, załączające poszczególne opory w jeździe szeregowej. Wał kułakowy przestawia się do pozycji nr piętnaście. Jest to tak zwana jazda bezoporowa.

Wyświetla się przycisk be jeden myślnik możliwość jazdy pociągu na boczniku pierwszym. Jego naciśnięcie powoduje przejście wału na pozycję szesnastą i zamknięcie styków es ka jedenaście i es ka dwanaście myślnik styczników wału kułakowego.

Czym jest bocznikowanie, co stało się z obwodem e ze te w tym momencie? Bocznikowanie jest to osłabianie wzbudzania uzwojeń stojanów silników poprzez włączenie w ich obwód oporników i bocznika indukcyjnego, co powoduje rozkład prądów i spadek prądów w obwodzie elektrycznym stojana. Bocznikowanie zwiększa prędkość obrotową silników trakcyjnych przez co pojazd trakcyjny, taki jak e zet te lub lokomotywa przyspiesza. Podczas bocznikowania zwiększamy prędkość przy małym momencie rozruchowym, bocznikowanie jest więc skuteczne, gdy pojazd jest już rozpędzony do pewnej prędkości.

W e zet te e en pięćdziesiąt siedem  bocznikowanie znajduje się w tej samej dźwigni co jazda przetokowa pe, szeregowa es i równoległa er. Bocznikowanie jest oznakowane na nastawniku symbolami be jeden, be dwa, be trzy.

Pojawia się kolejna opcja przyspieszenia pociągu: załączenie pozycji bocznika be dwa. Po jej naciśnięciu zamykają się styki  es ka trzynaście i eska czternaście.

Na ekranie wyświetla się pozycja be trzy. Jest to więc możliwość dalszego bocznikowania. Po naciśnięciu przycisku be trzy, załącza się stycznik es ka piętnaście i es ka szesnaście i rozłącza es ka jedenaście  i es ka dwanaście. Wał dochodzi do osiemnastej pozycji, pojazd jedzie najszybciej, jak umożliwia mu to konstrukcja napędu. Pozycja numer osiemnaście, jest więc to ostatnia pozycja wału kułakowego, który nie może obrócić się dalej. Możliwe jest jedynie cofanie pozycji wału do niższych numerów.

W celu obniżenia pozycji wciskamy kolejno be dwa, be jeden i tak dalej. Powoduje to, że wał schodzi do niższej pozycji i przełączają się obwody. W celu zejścia z jazdy szeregowej na pozycję zerową należy nacisnąć przycisk O myślnik jazda bez zasilania obwodu.

Wracamy do miejsca wyboru kierunku jazdy, teraz spróbujemy jechać do tyłu. Pamiętaj, że wyłącznik szybki musi być już załączony. Po wybraniu jazdy w tył zmienią się położenia styków nawrotnika i załączą styki nawrotnika en dwa, en cztery, en sześć i en osiem. W przypadku jazdy w przód, styki nawrotnika były zakończone numerami nieparzystymi, typu: en jeden , en trzy, en pięć, en siedem. Dalsza jazda pociągu i zmiany pozycji styczników nie różnią się od jazdy w przód. Pojazd trakcyjny zasilany prądem elektrycznym może poruszać się z takimi samymi parametrami, jadąc zarówno do przodu jak i do tyłu.

Symulator posiada również schemat obwodu głównego e u zero siedem.

W celu uruchomienia pojazdu należy wybrać kierunek jazdy myślnik wybieramy kierunek na przód. Po wybraniu kierunku jazdy pantografy zaczynają pobierać prąd z sieci trakcyjnej. Pojazd trakcyjny ma w tym momencie podniesiony tylko jeden pantograf, co oznacza, że tylko z niego pobierany jest prąd do obwodu, służący do zasilania innych podzespołów pojazdu.

Po wciśnięciu pozycji zero widzimy animację połączenie układu przez odłączniki pantografów. Dzięki temu prąd zasila odłączniki główne. Po przejściu na pozycję jeden wyłącznik szybki się załącza, zapewniając zasilanie na następne elementy, takie jak przekaźnik różnicowy, przekaźniki nadmiarowe silników trakcyjnych, opory rozruchowe.

Po przejściu na pozycję drugą, oraz trzecią zamyka się obwód styczników odłączających rezystory. Z przejściem na kolejne pozycje zamykają się kolejne obwody styczników odłączających rezystory. W pozycji dwudziestej ósmej be zero prąd zasila silniki trakcyjne, w następnych krokach załączane są styczniki osłabienia pola wzbudzenia. Po załączeniu wszystkich oporów otwarty nawias pozycja be sześć zamknięty nawias, należy zmniejszyć opory, do pozycji be zero myślnik w celu przejścia na pozycję dwudziestą dziewiątą która załącza opory rozruchowe, po czym do czterdziestego drugiego punktu załączane są styczniki odłączające rezystory. W punkcie czterdziestym trzecim załączane są styczniki osłabienia pola wzbudzenia.

Tabela załączeń styczników obwodu EN57:

R1TZKGOxjDDWd

Plik PDF o rozmiarze 210.56 KB w języku polskim

W tabeli przedstawiono wyłącznik szybki oraz złączenia styczników wału SK. Dane przedstawione w tabeli prezentują 18 połączeń w różnej konfiguracji od WS1 do WS4, od SK1 do SK16 oraz SR1 myślnik 2, SM1 myślnik 2, SL1 myślnik dwa. Wymienimy tylko połączenia działające. Połączenia szeregowe, połączenia P, połączenia równoległe oraz połączenia boczne. Połączenia  te znajdują we wszystkich konfiguracjach.

Tabela załączeń styczników obwodu EU07:

RfHkOSA673WLt

Plik PDF o rozmiarze 680.19 KB w języku polskim

W tabeli przedstawiono pełne wzbudzenie dla połączeń szeregowych od 0 do 28, przejścia przy pełnym wzbudzeniu połączeń równoległych dla P oraz od 29 do 43 i osłabienie wzbudzenia połączeń równoległych od 1 do sześciu. Znajduję się także 54 konfiguracje takie jak od LS1 do LS4 od JR1 do JR2, od J1 do J2, dla P oraz G od R1 do R30 i dla F1 do F14. Połączenia znajdują się we wszystkich konfiguracjach.

Powiązane ćwiczenia