Sięgaj, gdzie wzrok nie sięga...

Polskie tańce narodowe w twórczości Henryka Wieniawskiego

Wieniawski komponował polonezy, mazury, mazurki, oberki i kujawiaki. Powszechnie panuje przekonanie, że Wieniawski podniósł mazurki do apoteozy. Wśród najważniejszych znajduje się Souvenir de Posen op. 3 [czytaj: suwenir de pozen], czyli Pamiątka z Poznania. Kompozycja powstała w Poznaniu w 1854 r. Jest to tzw. mazurek charakterystyczny, czyli mazurek stylizowany, będący dźwiękową kroniką podróży. Utwór ma prostą budowę, wyróżnia się żywiołową narracją, flażoletamiflażoletflażoletami oraz wysokimi rejestrami wybranych strun. Zaznaczają się w nim indywidualne cechy stylu kompozytorskiego.

R1OVuKWYBkT1M

Ilustracja przedstawia pocztówkę w kolorach biało-czarnych. W centrum jest przedstawiony Henryk Wieniawski ze skrzypcami, po lewej pianista przy fortepianie a po prawej grupa słuchaczy. Są to kobiety i mężczyźni w strojach z końca XIX wieku.

Ilustracja przedstawia pocztówkę w kolorach biało-czarnych. W centrum jest przedstawiony Henryk Wieniawski ze skrzypcami, po lewej pianista przy fortepianie a po prawej grupa słuchaczy. Są to kobiety i mężczyźni w strojach z końca XIX wieku.

1

1. Kompozytor bardzo często wykorzystywał w swoich utworach elementy folkloru. Kolejnym przykładem mazurka charakterystycznego może być Obertas – utwór powstały w czasie pobytu w Petersburgu. Został wydany wraz z mazurkiem Dudziarz pod wspólnym tytułem Deux mazourkas caractéristiques op. 19. W Obertasie kompozytor wyraźnie podkreślił typowo ludowe kwinty w partii akompaniamentu.

Oprócz mazurków, Wieniawski skomponował także cztery polonezy. Jest pierwszym kompozytorem, który wprowadził ten taniec do literatury skrzypcowej. Za chwilę wysłuchacie Poloneza D‑dur op. 4 – najtrudniejszy utwór lat młodzieńczych. Dedykowany jest Karolowi Lipińskiemu, którego artysta poznał w 1848 r. Kompozycja była poprawiana kilkakrotnie, co z pewnością związane było z brakiem znajomości zasad kontrapunktu i harmonii. Ostatecznie powstała w dwóch wersjach – na skrzypce z towarzyszeniem fortepianu oraz na skrzypce z towarzyszeniem orkiestry. Ma budowę repryzowąrepryzarepryzową i obfituje w kontrasty wyrazowe, agogiczne. Środkowa część jest liryczna z elementami wirtuozowskimi, będąc tym samym odwrotnością części skrajnych.

Wkład muzyki polskiej w muzykę europejską

Artyści od zarania dziejów sięgali po inspiracje, korzystali ze zdobyczy kultury, odwoływali się do powstałych wcześniej dzieł. Kompozytorzy nawiązywali do obcych wzorów, czerpali pomysły z innych kultur, odwoływali się do tradycji i melodii. Muzyka polska, mimo rodzimych tradycji, wywarła znaczącą rolę w dziełach słynnych twórców europejskich. Szczególne zasługi w tym zakresie należy przypisać Fryderykowi Chopinowi, którego dorobek wpłynął na kompozytorów rosyjskich. Aleksander Skriabin inspirował się dziełami polskiego kompozytora we wczesnych preludiach, etiudach oraz mazurkach. Michaił Glinka, artysta polskiego pochodzenia, pod wpływem Chopina napisał wiele mazurków. Przenikanie i mieszanie się polskiej i rosyjskiej kultury muzycznej było spowodowane zaborami.

Mazurek i polonez, czyli polskie formy muzyczne

Tańce narodowe i ich elementy wykorzystywane były we wcześniejszych epokach – już w baroku wykształciła się suitasuitasuita. Polonez i mazur należą do jednych z najstarszych polskich tańców, na ich stylizowanej bazie powstały formy muzyczne, które zyskały popularność wśród kompozytorów zagranicznych. Polonez obecny jest nawet w twórczości Jana Sebastiana Bacha, czy Ludwiga van Beethovena. Szczyt popularności obydwu przypada jednak na okres romantyzmu. Tańce polskie pojawiają się w twórczości Fryderyka Chopina, a jego kompozycje powstałe na ich elementach cenione były wśród publiczności europejskiej. Mazury pisali: Claude Debussy, Piotr Czajkowski, Antonín Dvořák.

Polska księżniczka w Jeziorze Łabędzim Piotra Czajkowskiego

Jezioro Łabędzie Piotra Czajkowskiego jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych baletówbaletbaletów. Historia miłosna księcia Zygfryda, który przysięga zaklętej w łabędzia Odetcie wieczną miłość, jest odgrywana do dziś w najważniejszych teatrach operowych i scenach baletowych świata. W dziele został wykorzystany pierwiastek polski – w trzecim akcie księżna wydaje bal, na którym jej syn Zygfryd ma wybrać żonę spośród księżniczek przybyłych na dwór z różnych stron Europy: Węgier, Neapolu, Hiszpanii, Rosji i Polski. Czajkowski zaplanował dla każdej z nich spektakularne wejście, na tle muzyki wykorzystującej tańce narodowe: księżniczce węgierskiej towarzyszy czardasz, włoskiej – taniec neapolitański, hiszpańskiej – bolero, a polskiej – mazurek.