Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów wiertacz i technik wiertnik3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów wiertacz i technik wiertnik

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodach technik górnictwa podziemnego, górnik eksploatacji podziemnej. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

Eksploatacja podziemna złóż wyodrębnionej w zawodach technik górnictwa podziemnego 311703, górnik eksploatacji podziemnej 811101

Podstawa programowa

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji:

GIW.02. Eksploatacja podziemna złóż:

• wykonywania robót związanych z drążeniem, utrzymaniem i likwidacją podziemnych wyrobisk górniczych,

• wykonywania robót związanych z wydobywaniem złóż.

Efekty kształcenia

$\text{GIW}.02.7.$ Wykonywanie robót związanych z wentylacją i klimatyzacją w podziemnych zakładach górniczych

Uczeń:

1) charakteryzuje zadania wentylacji i klimatyzacji w podziemnym zakładzie górniczym,

2) charakteryzuje gazy szkodliwe i niebezpieczne występujące w powietrzu kopalnianym,

3) pobiera próby powietrza kopalnianego do badań laboratoryjnych,

4) określa skład powietrza kopalnianego,

5) wykonuje pomiary wentylacyjne,

6) montuje urządzenia i elementy wentylacji i klimatyzacji,

7) obsługuje urządzenia wentylacyjne i klimatyzacyjne,

8) charakteryzuje szkodliwe zapylenie w atmosferze podziemnych wyrobisk górniczych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD13aW5XxUWprowadzenie
   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne
   Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.

• Zasób „Urządzenia służące do wentylacji podziemnych wyrobisk górniczych”DoB3DNHuI„Urządzenia służące do wentylacji podziemnych wyrobisk górniczych” – film edukacyjny przedstawiający urządzenia, jakie stosuje się do wentylacji podziemnych wyrobisk górniczych.

• Zasób „Mapa wyrobiska górniczego z prądami powietrza”D12b24Z49„Mapa wyrobiska górniczego z prądami powietrza” – to infografika prezentująca miejsce rozmieszczenia prądów powietrza oraz elementów instalacji przewietrzania.

• Zasób „Urządzenia do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych”DZn8Y7Nny„Urządzenia do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych” jest to galeria zdjęć prezentująca rzeczywiste zdjęcia urządzeń służących do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych.

Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD9jhoNFtvInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD16ogx16hSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDlpcaBSLxPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięD5PoHge4OPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDt6pUdVyENetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaDLHJ2F8aFInstrukcja użytkowania objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodów Technik górnictwa podziemnego 311703, Górnik eksploatacji podziemnej 811101

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z maszynami transportu i urabiania kopalin.

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów.

Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów zasobu w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Film edukacyjny „Urządzenia służące do wentylacji podziemnych wyrobisk górniczych”

Przed obejrzeniem filmu nauczyciel prezentuje uczniom na tablicy wirtualnej listę pytań do filmu. Mają one na celu zwrócenie uwagi na kluczowe zagadnienia i skupienie uwagi uczniów na prezentowanym materiale. W czasie trwania filmu uczniowie sporządzają notatki.

Pytania:

• Jakie urządzenia służą do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych?

• Na czym polegają ogólne zasady stosowania urządzeń do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych?

• Czym charakteryzują się  zasady i metody prowadzenia wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych?

Po odtworzeniu filmu uczniowie odpowiadają na zadane pytania.

Film zostaje odtworzony ponownie. Tym razem nauczyciel zatrzymuje film co jakiś czas i omawia poszczególne zagadnienia dotyczące urządzeń do wentylacji podziemnych wyrobisk górniczych. Zwraca uwagę na wszystkie elementy i wypisuje ich nazwy.

Uczniowie dzielą się na grupy. Każda z grup na podstawie wcześniejszych notatek i wykładu nauczyciela opisuje elementy i funkcje przenośników.

Infografika „Mapa wyrobiska górniczego z prądami powietrza”

• Podczas zajęć nauczyciel pokazuje uczniom na tablicy interaktywnej infografikę zawierającą mapę wyrobiska górniczego; klika w liczby, aby zaprezentować każdy punkt. Uczniowie mają możliwość zobaczenia  miejsc wyrobiska, w których przepływają prądy powietrza oraz w których znajdują się elementy instalacji przewietrzania.

Pytania:

• Jakie prądy powietrza przepływają w wyrobisku górniczym?

• Jakie elementy instalacji przewietrzania znajdują się w wyrobisku górniczym?

• Jakie znaczenie mają poszczególne symbole stosowane na mapach górniczych, związane z wentylacją i klimatyzacją?

Uczniowie dzielą się na grupy, każda z grup ma za zadanie przeanalizować infografikę i odpowiedzieć na pytania. Nauczyciel weryfikuje poprawność prezentowanych informacji oraz uzupełnia w razie potrzeby.

Galeria zdjęć „Urządzenia do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych”

• Nauczyciel prezentuje zdjęcia na tablicy wirtualnej. Podczas prezentacji omawia je, czyta opisy pod zdjęciami lub odtwarza głos lektora.

• Następnie nauczyciel zadaje konkretne pytania na temat zamieszczonych na zdjęciach elementów.

• Uczniowie odpowiadają na pytania, dzięki czemu można sprawdzić ich poziom zrozumienia i zapamiętania informacji zawartych w tym multimedium.

• Poszczególni uczniowie wybierają sobie jedno zdjęcie do opisu, nie informując innych o tym, które zdjęcie wybrali. Opisują je, a pozostali uczniowie muszą zgadnąć, o jakie urządzenie chodzi.

Interaktywne materiały sprawdzające

Materiały sprawdzające składają się z ćwiczeń różnych typów:

• testy jedno- i wielokrotnego wyboru,

• łączenie elementów,

• przeciąganie słów w odpowiednie miejsca grafiki,

• prawda/fałsz,

• uzupełnianie tekstu brakującymi słowami.

Uczniowie samodzielnie lub w parach (w zależności od typu i stopnia skomplikowania ćwiczenia) rozwiązują ćwiczenia. Mają przy tym możliwość poproszenia nauczyciela o pomoc w przypadku zaistnienia wątpliwości. Prawidłowe rozwiązanie może być zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia, na przykład na tablicy interaktywnej, po rozwiązaniu zadań przez wszystkich uczniów. Nauczyciel udziela komentarza do prezentowanego rozwiązania. W przypadku niewłaściwej odpowiedzi nauczyciel wyjaśnia, dlaczego jest ona nieprawidłowa, i udziela poprawnej odpowiedzi.

Praca uczniów poza zajęciami

Praca poza zajęciami ma charakter zarówno grupowy, jak i indywidualny. Zadaniem uczniów jest dokonanie ponownej analizy e‑materiałów oraz rozwiązanie zadań i przygotowanie notatek przy użyciu zaproponowanych poniżej form pracy.

Nowe technologie pozwalają na wykorzystanie różnych źródeł informacji, dają możliwość pracy w grupach i praktycznego dzielenia się wiedzą – konsultacje między uczniami oraz tutoring rówieśniczy, kształtowanie kompetencji interpersonalnych i społecznych.

Zapewniają one dostęp do repozytoriów zawierających interaktywne testy, które pozwalają uczniom sprawdzić poziom swojej wiedzy i uzyskać szybką
i precyzyjną informację zwrotną, co stanowi doskonałą formę nauki. Umożliwiają też ćwiczenie umiejętności niezbędnych do rozwiązywania zadań testowych
i praktycznych na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie.

Praca uczniów poza lekcją

Opierając się na e‑materiale, na wcześniejszych zajęciach nauczyciel zadaje uczniom zadania dotyczące dwóch materiałów multimedialnych z e‑materiału. Jedno zadanie wymaga samodzielnej pracy, drugie – pracy w utworzonych wcześniej zespołach.

Praca indywidualna

Zadaniem ucznia jest analiza wszystkich e‑materiałów.

• Uczeń pisemnie streszcza w punktach film edukacyjny.

• Uczeń ustnie opisuje infografiki.

• Uczeń, na podstawie zdjęć z galerii, ustnie opisuje przedstawione na nich elementy.

• Na koniec zadaniem ucznia jest wykonanie testu zawartego w interaktywnych materiałach sprawdzających. Dzięki temu samodzielnie pozna poziom przyswojenia wiedzy zawartej w e‑materiale.

Praca w grupach

• Uczniowie dzieleni są na grupy.

• Każda z grup losuje na lekcji urządzenie do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych. Zadaniem uczniów jest zapoznanie się z każdym zasobem (filmem edukacyjnym, infografiką i galerią zdjęć) oraz przygotowanie prezentacji wybranych urządzeń, narzędzi i maszyn pozostałym osobom z klasy podczas zajęć.

• Uczniowie mogą się podzielić wewnątrz grupy zadaniami, np. jedna osoba przygotowuje zrzuty ekranu, druga opisuje budowę urządzenia, trzecia jego zastosowanie i funkcje.

• Poszczególne grupy przygotowują prezentację w formacie .ppt, którą później będą mogli podzielić się z pozostałymi grupami.

Indywidualna praca z uczniem

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego.

Wszystkie multimedia (film edukacyjny, infografika, galeria zdjęć) przedstawiają informacje na temat urządzeń do wentylacji i klimatyzacji podziemnych wyrobisk górniczych.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość skontrolowania poziomu własnej wiedzy dzięki możliwości uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej.

E‑materiał ułatwia zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Ułatwia dostęp do informacji oraz likwiduje niektóre bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans.

E‑materiał może być wykorzystywany przez osoby z dysfunkcją wzroku lub słuchu, ponieważ jest dostosowany na poziomie $\text{WCAG} 2.1.$, poprzez zastosowanie opisów alternatywnych, ćwiczeń interaktywnych obsługiwanych przez czytniki ekranów
oraz audiodeskrypcję.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści