1717 – przeprowadzka do Köthen, gdzie kompozytor zostaje mianowany kapelmistrzemKapelmistrzkapelmistrzem
1720 – śmierć żony kompozytora,
1721 – ślub z Anną Marią Wilcke,
1723 – przyjęcie stanowiska organisty a następnie kantoraKantorkantora w kościele św. Tomasza w Lipsku,
28 lipca 1750 – śmierć Bacha w Lipsku.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R1DxI5kBaWTFv
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna.
4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń:
1) świadomie słucha wybranych dzieł literatury muzycznej (fragmentów lub/i w całości): A) reprezentatywnych dla kolejnych epok (barok)
II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.
3. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje podziału:
3) aparatu wykonawczego (solista, zespół kameralny, chór, orkiestra).
4. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje charakterystyki:
1) muzyki ze względu na jej rodzaj (wokalna, instrumentalna, wokalno‑instrumentalna)
6. Wymienia nazwy epok w dziejach muzyki (barok) oraz potrafi wskazać kompozytorów reprezentatywnych dla nich.
III. Kultura muzyczna, narodowe i światowe dziedzictwo kulturowe. Uczeń:
1. zna repertuar kulturalnego człowieka, orientując się w sztandarowych utworach z dziejów historii muzyki i współczesnej kultury muzycznej oraz wartościowej muzyki popularnej;
Nauczysz się
wymieniać najważniejsze wydarzenia z życiorysu Jana Sebastiana Bacha;
rozpoznawać utwory: Aria na strunie G, Toccata i Fuga d‑moll, Wielka Msza h‑moll, Kyrie;
określać ramy czasowe, głównych kompozytorów i formy muzyczne baroku;
wymieniać formy muzyczne tworzone przez J.S. Bacha z uwzględnieniem podziału na dzieła instrumentalne i wokalno‑instrumentalne.
Barok - przypomnienie
BarokBarokBarok w muzyce to okres kultury muzycznej XVII i pierwszej połowy XVIII wieku. W sztuce oddziela okres renesansu od klasycyzmu. Charakteryzuje się przeniesieniem zdobyczy renesansu na teren muzyki dworskiej i mieszczańskiej. W okresie baroku nastąpił znaczny rozwój muzyki instrumentalnejMuzyka instrumentalnamuzyki instrumentalnej (koncertKoncertkoncert, concerto grossoConcerto grossoconcerto grosso, sonataSonatasonata, suitaSuitasuita, fugaFugafuga) oraz wielkich form instrumentalno‑wokalnych (operaOperaopera, oratoriumOratoriumoratorium, kantataKantatakantata). W okresie baroku działali wielcy kompozytorzy: Jan Sebastian Bachmc8c71fe92fbe9a3f_0000000000021Jan Sebastian Bach, Antonio Vivaldimc8c71fe92fbe9a3f_0000000000022Antonio Vivaldi i Jerzy Fryderyk Haendelmc8c71fe92fbe9a3f_0000000000023Jerzy Fryderyk Haendel.
mc8c71fe92fbe9a3f_0000000000021
Jan Sebastian Bachmc8c71fe92fbe9a3f_0000000000021Jan Sebastian Bach Jan Sebastian Bach (1685‑1750)
Niemiecki kompozytor barokowy, wirtuoz klawesynu i organów. Tworzył następujące formy muzyczne: suity, fugi, toccaty, koncerty, msze, kantaty i pasje. Utwory: Msza h‑moll, Pasja według Świętego Mateusza, Toccata i fuga d‑moll i inne.
mc8c71fe92fbe9a3f_0000000000022
Antonio Vivaldimc8c71fe92fbe9a3f_0000000000022Antonio Vivaldi Antonio Vivaldi (1678‑1741)
Włoski kompozytor barokowy, wirtuoz skrzypiec. Pisał takie formy muzyczne jak: koncert instrumentalny, utwory kameralne i opery. Utwory: Gloria D‑dur, Cztery pory roku, opery.
mc8c71fe92fbe9a3f_0000000000023
Jerzy Fryderyk Haendelmc8c71fe92fbe9a3f_0000000000023Jerzy Fryderyk Haendel Jerzy Fryderyk Händel (1685‑1759)
Niemiecki kompozytor okresu baroku pisał takie formy muzyczne jak: opery, oratoria, koncerty. Utwory: Oratorium Mesjasz, Muzyka na wodzie.
R1OazTVywxhhw1
RLGdHNZhgb2yD1
RMYCSuntgHbvM1
Polecenie 1
Zapoznaj się z opisem alternatywnym utworu Jana Sebastiana Bacha pt. Aria na strunie G i odpowiedz na pytania: 1. Jaka jest obsada wykonawcza tego utworu? 2. Jaki jest jego charakter?
Zapoznaj się z opisem alternatywnym utworu Jana Sebastiana Bacha pt. Aria na strunie G i odpowiedz na pytania: 1. Jaka jest obsada wykonawcza tego utworu? 2. Jaki jest jego charakter?
Zapoznaj się z opisem alternatywnym utworu Jana Sebastiana Bacha pt. Aria na strunie G i odpowiedz na pytania: 1. Jaka jest obsada wykonawcza tego utworu? 2. Jaki jest jego charakter?
Wysłuchaj utworu Jana Sebastiana Bacha pt. Aria na strunie G i zwróć uwagę na instrumenty wykonujące ten utwór. Wymień te instrumenty.
R1WIrc1WKEqTz1
Miejsca w których żył i komponował Bach
Polecenie 2
Zapoznaj się z mapą przedstawiającą miasta, w których żył i pracował Bach, a następnie spróbuj chronologicznie wymienić miasta, w których rezydował.
R14o4mOBgJFRk
Film Spotkanie z Janem Sebastianem Bachem
Polecenie 3
Zapoznaj się z filmem, zwróć uwagę na to, co mówi Bach, wypisz wszystkie dzieła wymienione w tym materiale.
R1DMfL6Qp2d7C
R1A4cjqXFJSCB
mc8c71fe92fbe9a3f_0000000000024
mc8c71fe92fbe9a3f_0000000000024
Narrator: W kościele św. Tomasza w Lipsku trwa nabożeństwo. Oprawę muzyczną przygotował jak zwykle, od przeszło 20 lat niezmiennie, genialny organista, kantor i kompozytor – Jan Sebastian Bach… Wiele lat trwająca wytężona praca, sprawiała coraz większy trud… Niezrozumienie i niedocenienie połączone z ciągłymi nowymi wyzwaniami pogłębiały poczucie bezsilności i zniechęcenia. Pracy było wciąż bardzo dużo. Powstawały coraz to nowe diamenty muzyczne: preludia, fugi, kantaty, sonaty, suity, a także pasje, oratoria i wreszcie Wielka Msza h‑moll. Po zakończeniu nabożeństwa, kiedy ucichły dźwięki muzyki i szum wychodzących osób, Bach siedząc cały czas przy organach zastygł w bezruchu i w zadumie… Chłopiec: Kantorze… Bach: Coś się stało? Długo tu siedzę? Pewnie chcą zamknąć kościół? Chłopiec: Nie… Nie wiem… Byłem na nabożeństwie i pomyślałem, że przyjdę zapytać… Bach: O co chcesz zapytać? Chłopiec: Przyszedłem zapytać, czy zgodziłby się Pan udzielać mi indywidualnych lekcji gry na organach? Pan tak pięknie gra… Bardzo chciałbym być organistą! Tak jak Pan! Narrator: W tej chwili kompozytor przypomniał sobie czas, kiedy to on marzył o tym, by zostać muzykiem. Nie było łatwo… Bardzo dużo ćwiczył, słuchał utworów znanych mistrzów… Bach: Kiedy miałem tyle lat co Ty, też chciałem grać. Bardzo pomogli mi wtedy moi bliscy: ojciec, stryj, starszy brat. Uczyli mnie grać, opowiadali o kompozytorach i muzyce. Ten czas nie trwał jednak długo… Kiedy miałem 10 lat zmarli moi rodzice. Szybko musiałem radzić sobie sam. Wciąż jednak interesowało mnie wszystko, co związane było z muzyką. Pewnego razu, będąc bardzo młodym organistą, dowiedziałem się, że w sąsiednim mieście, koncertować będzie znany wirtuoz organów. Poprosiłem o urlop i pospiesznie udałem się na spotkanie. Przemierzyłem wiele kilometrów pieszo, ale warto było. Wszystko, czego dowiedziałem się od mistrza, bardzo przydało mi się w mojej dalszej pracy. Nie było mnie jednak długo w pracy, aż 4 miesiące! Chłopiec: I co było dalej? Bach: O mało nie pozbyłem się pracy! No cóż…, pasja jest w życiu bardzo ważna… Wszystko, co robię, sprawia mi wielką radość i przynosi satysfakcję. Bach: Mam dużą rodzinę. Bardzo ich wszystkich kocham. Całe moje życie to muzyka i rodzina. Wszystko, co robię, robię dla muzyki i rodziny. Moja żona i dzieci podobnie jak ja, bardzo kochają muzykę. Zależy mi na tym, aby w przyszłości mogły zajmować się muzyką i czerpać z tego radość. Tobie też tego życzę, bo widzę w Twoich oczach wielką miłość do muzyki. A jeśli chodzi o lekcje, to zrobię, co w mojej mocy, aby Ci pomóc. Chłopiec: Bardzo Panu dziękuję. Właśnie spełnia Pan moje wielkie marzenie. Bach: Posłuchaj przez chwilę mojego utworu: „Toccata i fuga” d‑moll, zagram go specjalnie dla Ciebie, a jutro zapraszam na lekcję.
Zadania
R18HVQG0tn5ej
Ćwiczenie 1
R1cvOzWmg5HyK1
Ćwiczenie 2
R1E3nu9XtPiKG1
Ćwiczenie 3
Ćwiczenie 4
RMEvIv9CNlDCe
R13dcH9joBy85
RumeE9NaREXXx
RXVe92cGajUOr
Przyporządkuj tytuł dzieła do odpowiedniego zespołu wykonawczego. Toccata i fuga d-moll: Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Wielka Msza h-moll, Kyrie Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Aria na strunie G Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy.
Przyporządkuj tytuł dzieła do odpowiedniego zespołu wykonawczego. Toccata i fuga d-moll: Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Wielka Msza h-moll, Kyrie Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Aria na strunie G Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy.
Wysłuchaj powyższych utworów, a następnie przporządkuj tytuł dzieła do odpowiedniego zespołu wykonawczego.
chór i orkiestra, kwartet smyczkowy, organy
Toccata i fuga d-moll
Wielka Msza h-moll, Kyrie
Aria na strunie g
R1Lm4ydHS6YrB
Ćwiczenie 5
RpRqmg3IknBtH
Ćwiczenie 6
Podaj, gdzie na pięciolinii zapisuje się dźwięki, z których można utworzyć nazwisko Jana Sebastiana (nazwami literowymi nut z uwzględnieniem znaków chromatycznych).
Podaj, gdzie na pięciolinii zapisuje się dźwięki, z których można utworzyć nazwisko Jana Sebastiana (nazwami literowymi nut z uwzględnieniem znaków chromatycznych).
Spośród podanych na pięciolinii nut wybierz te, z których można utworzyć nazwisko Jana Sebastiana (nazwami literowymi nut z uwzględnieniem znaków chromatycznych). Podaj numery tych nut przy ich nazwach.
B
A
C
H
R1dJq28NGWzdP1
Ćwiczenie 7
RqBja3irEhnwQ1
Ćwiczenie 8
Rp6tlnXev2Opt
Ćwiczenie 9
Odpowiedz na pytania: 1. Jaką funkcję pełnił Bach w kościele św. Tomasza w Lipsku?
2. Jak nazywało się miasto w którym urodził się Bach?
3. Jak nazywało się miasto, w którym zmarł Bach?
Odpowiedz na pytania: 1. Jaką funkcję pełnił Bach w kościele św. Tomasza w Lipsku?
2. Jak nazywało się miasto w którym urodził się Bach?
3. Jak nazywało się miasto, w którym zmarł Bach?
Rozwiąż krzyżówkę.
Drugie imię pierwszej żony J. S. Bacha
Tytuł dzieła J. S. Bacha ................. i fuga d-moll
Funkcja J. S. Bacha w kościele
Inaczej wielogłosowość.
Miasto, w którym pracował i zmarł J. S. Bach
1
2
3
4
5
Słownik pojęć
Barok
Barok
okres kultury muzycznej XVII i pierwszej poł. XVIII wieku […], cechuje powstaniem wielkich form instrumentalno‑wokalnych (opera, oratorium, kantata) oraz instrumentalnych (sonata, koncert, sonata) źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 23.
Concerto grosso
Concerto grosso
(wielki koncert) kilkuczęściowa forma wykształcona w XVII wieku, w której dialogują ze sobą dwie grupy instrumentalne: orkiestra oraz grupa kilku instrumentów koncertujących źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 39.
Fuga
Fuga
forma muzyki polifonicznej […], temat pojawiający się w jednym z głosów, powtarzany jest przez drugi, a następnie przez pozostałe głosy źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 67.
Kantata
Kantata
początkowo każda forma wokalna w odróżnieniu od sonaty […], w XVII wieku jedna z głównych form wokalnych […] wykonywana na estradzie bez kostiumów i dekoracji (cantata da camera), w XVII wieku rozwinęła się także kantata kościelna (cantata da chiesa) źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 87.
Kantor
Kantor
pierwszy śpiewak, a zarazem nauczyciel i kierownik chóru kościelnego lub klasztornego, połączonego często ze szkołą śpiewaków duchownych źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 87.
Kapelmistrz
Kapelmistrz
dyrygent orkiestry źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 87.
Koncert
Koncert
1. publiczne wykonanie utworów muzycznych, 2. instrumentalna forma muzyczna przeznaczona zwykle na instrument solowy i orkiestrę.
Koncertmistrz
Koncertmistrz
najlepszy, tzw. pierwszy instrumentalista w orkiestrze źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 94.
Kwartet
Kwartet
zespół wokalny lub instrumentalny złożony z 4 wykonawców.
Msza
Msza
liturgiczna forma wokalno‑instrumentalna, składająca się z 6 podstawowych części stałych: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Benedictus, Agnus Dei źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 121.
Muzyka instrumentalna
Muzyka instrumentalna
twórczość muzyczna przeznaczona do wykonania na instrumentach.
Muzyka wokalna
Muzyka wokalna
twórczość muzyczna przeznaczona do śpiewania.
Muzyka wokalno‑instrumentalna
Muzyka wokalno‑instrumentalna
muzyka przeznaczona do grania i śpiewania, np. oratorium, msza.
Opera
Opera
sceniczny utwór wokalno‑instrumentalny, łączący grę aktorską ze śpiewem oraz z muzyką i tańcem.
Oratorium
Oratorium
monumentalny utwór wokalno‑instrumentalny, o tematyce przeważnie religijnej źródło: https://sjp.pwn.pl/szukaj/oratorium%20.html z dn. 11.08.2017.
Sonata
Sonata
ogólna nazwa wszelkich utworów instrumentalnych w okresie XVI‑XVIII wieku […]; w XVII wieku – utwór cykliczny złożony z szeregu kontrastujących tańców, […] przeznaczony do wykonania przez kameralny zespół instrumentów źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny , Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 180.
Suita
Suita
utwór instrumentalny złożony z kilku samodzielnych tańców, kontrastujących z sobą pod względem charakteru, tempa i rytmu źródło: Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny , Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 188‑189.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny , Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988, s. 188‑189
sjp.pwn.pl
mc8c71fe92fbe9a3f_0000000000276
Biblioteka muzyczna
Galeria dzieł sztuki
R1OazTVywxhhw1
RLGdHNZhgb2yD1
RMYCSuntgHbvM1
R1HDdoqQJdNmg1
mc8c71fe92fbe9a3f_0000000000290
Bibliografia
Bach, opac. Władysław Dulęba, Bohdan Pociej, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1973.
Jerzy Habela, Słowniczek muzyczny , Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1988.
Maria Kurecka, Dzieje Jana Sebastiana Bacha, Czytelnik, Kraków 1952.
Tim Dowley, Bach, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2000.