1830‑1837 – przeprowadzka do Paryża; sukcesy pianistyczne; przyjaźń z Chopinem, Berliozem, Paganinim
1837‑1847 – podróże koncertowe (Włochy)
od 1848 – objęcie kierownictwa orkiestrą dworską w Weimarze
1851 – poemat symfoniczny Mazepa
1853 – Sonata fortepianowa h‑moll
1856 – Symfonia Dantejska
1857 – Symfonia Faustowska
1861 – przeprowadzka do Rzymu, niższe święcenia kapłańskie
1886 – śmierć na skutek choroby (zapalenie płuc)
1
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RDT2xBFHFlEt91
m9f7fb624d7408dd3_0000000000026
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
7. Romantyzm. Uczeń:
1) charakteryzuje muzykę romantyczną w kontekście estetyki epoki:
c) wymienia charakterystyczne cechy romantyzmu (uczuciowość, elementy narodowe i ludowe, wirtuozeria (wirtuozi, np. Niccolo Paganini, Fryderyk Chopin, Ferenc Liszt, Henryk Wieniawski i in.),
2) omawia cechy wybranych form muzycznych:
a) wielkie (sonata, symfonia, opera, dramat muzyczny, poemat symfonicznyPoemat symfonicznypoemat symfoniczny, koncert),
3) wymienia i klasyfikuje instrumenty muzyczne charakterystyczne dla epoki romantyzmu: fortepian, pianino, gitara, harfa; instrumenty smyczkowe (skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas), instrumenty dęte: róg (waltornia), obój, flet, klarnet, saksofon; wymienia kompozytorów romantyzmu i charakteryzuje ich twórczość: Franz Schubert, Hector Berlioz, Felix Mendelssohn‑Bartholdy, Robert Schumann, Ferenc Liszt, Gioacchino Rossini, Giuseppe Verdi, Richard Wagner, Giacomo Puccini i późny romantyzm: Johann Brahms, Piotr Czajkowski, Gustav Mahler;
6) zna pojęcia: kantylena, tempo rubato, transkrypcja fortepianowa, wirtuoz, uwertura koncertowa, muzyka programowa, leitmotiv, szkoła narodowa, instrumentacja.
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
3. interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne.
Nauczysz się
wskazywać, na czym polegał fenomen Franciszka Liszta jako wirtuoza fortepianu;
wymieniać i charakteryzować podstawowe nurty w twórczości Franciszka Liszta , a także przyporządkować do nich właściwe kompozycje;
wymieniać i krótko opisywać najważniejsze dzieła Franciszka Liszta;
rozumieć na czym polegało nowatorstwo twórczości Franciszka Liszta.
Film pt. Franciszek Liszt - demoniczny talent
R1NghnsBrDBL5
Polecenie 1
Wysłuchaj fragmentu Etiudy wg Paganiniego,La Campanella, będącej parafrazą 24 kaprysu a‑moll wspomnianego kompozytora. Zastanów się co może być kluczem jej sukcesu.
R19B4g91gxAyC1
Inna wersja zadania
Zastanów się, co może być kluczem sukcesu Etiudy wg Paganiniego, La Campanella.
Polecenie 2
Wysłuchaj teraz dwóch fragmentów kompozycji Franciszka Liszta na fortepian solo: II Rapsodii węgierskiej cis‑moll oraz Sonaty fortepianowej h‑moll. Po zakończeniu odtwarzania wymień swoje spostrzeżenia z kolegą
R1LpJjEiKYZt91
R13CO2mKms37w1
Inna wersja zadania
Omów, dlaczego Franciszka Liszta określano mianem cudownego dziecka.
Polecenie 3
Wysłuchaj fragment Symfonii Dantejskiej Franciszka Liszta. Jakie emocje w Tobie wzbudza?
Rq9IgCoXsvAvr1
Inna wersja zadania
Jak rozumiesz znaczenie pojęcia lisztomania?
Dom Franciszka Liszta w Weimarze
RrWweWjUYdUPS1
R1GZMholrGSvO
Ćwiczenie 1
R1YcqAiUEgmCD
Ćwiczenie 2
R1753u7fdwiO2
Ćwiczenie 3
Do uprawianych przez Franciszka Liszta gatunków muzycznych dopasuj odpowiednie definicje.
1. Poemat symfoniczny
2. Rapsodia
3. Czardasz
Możliwe odpowiedzi:
1. rodzaj pieśni w starożytnej Grecji lub utwór instrumentalny o swobodnej formie, oparty na szeregu kontrastujących ze sobą tematów.
2. ludowy taniec węgierski w takcie parzystym, składający się z dwóch części - powolnej (lassan) i bardzo szybkiej (friska).
3. programowy utwór instrumentalny, o nieustalonej, swobodnej formie, wyrażający wskazane w tytule treści (inspirowane literaturą, dziełami plastycznymi, naturą, wydarzeniami historycznymi czy osobistymi przeżyciami twórcy).
Do uprawianych przez Franciszka Liszta gatunków muzycznych dopasuj odpowiednie definicje.
1. Poemat symfoniczny
2. Rapsodia
3. Czardasz
Możliwe odpowiedzi:
1. rodzaj pieśni w starożytnej Grecji lub utwór instrumentalny o swobodnej formie, oparty na szeregu kontrastujących ze sobą tematów.
2. ludowy taniec węgierski w takcie parzystym, składający się z dwóch części - powolnej (lassan) i bardzo szybkiej (friska).
3. programowy utwór instrumentalny, o nieustalonej, swobodnej formie, wyrażający wskazane w tytule treści (inspirowane literaturą, dziełami plastycznymi, naturą, wydarzeniami historycznymi czy osobistymi przeżyciami twórcy).
Do uprawianych przez Franciszka Liszta gatunków muzycznych dopasuj odpowiednie definicje.
rodzaj pieśni w starożytnej Grecji lub utwór instrumentalny o swobodnej formie, oparty na szeregu kontrastujących ze sobą tematów., programowy utwór instrumentalny, o nieustalonej, swobodnej formie, wyrażający wskazane w tytule treści (inspirowane literaturą, dziełami plastycznymi, naturą, wydarzeniami historycznymi czy osobistymi przeżyciami twórcy)., ludowy taniec węgierski w takcie parzystym, składający się z dwóch części - powolnej (lassan) i bardzo szybkiej (friska).
Poemat symfoniczny
Rapsodia
Czardasz
R1EjKXo1zbvpz
Ćwiczenie 4
R9MQkGklkS1dT
Ćwiczenie 5
R186affG5kaTx
Ćwiczenie 6
R1d5VbOZVsEn9
Ćwiczenie 7
Słownik pojęć
Atonalność
Atonalność
przeciwieństwo tonalności; zasada komponowania, polegająca na braku zależności poszczególnych dźwięków i akordów utworu od centrum tonalnego - toniki.
Brillant
Brillant
określenie wykonawcze - błyskotliwie. Styl muzyczny I poł. XX w., który cechuje wirtuozeria, preferencja jasnego, miękkiego brzmienia i zestawianie obok siebie odcinków kantylenowych i figuracyjnych.
Czardasz
Czardasz
ludowy taniec węgierski w takcie parzystym, składający się z dwóch części - powolnej, o melancholijnym, patetycznym charakterze, zwykle w tonacji molowej i metrum 4/4 (lassan) oraz bardzo szybkiej, gwałtownej, w takcie 2/4 (friska).
Poemat symfoniczny
Poemat symfoniczny
programowy utwór instrumentalny, o nieustalonej, swobodnej formie, wyrażający wskazane w tytule treści (inspirowane literaturą, dziełami plastycznymi, naturą, wydarzeniami historycznymi czy osobistymi przeżyciami twórcy).
Programowa muzyka
Programowa muzyka
muzyka, która za pomocą odpowiednich środków (melodycznych, harmonicznych, kolorystycznych) sugeruje skojarzenia z określonymi w tytule treściami; przeciwieństwo muzyki absolutnej.
Rapsodia
Rapsodia
rodzaj pieśni w starożytnej Grecji. Utwór instrumentalny o swobodnej formie, oparty na szeregu kontrastujących ze sobą tematów.
m8408b7e6bde00969_0000000000226
Galeria dzieł sztuki
R75CU0YIe1CEs1
R1g7CZek0bkuE1
R1IoPyyaB0gOZ1
RS62mf0YNt3aT1
m8408b7e6bde00969_0000000000239
Biblioteka muzyczna
R19B4g91gxAyC1
Franciszek Liszt, „Etiuda wg Paganiniego nr 3” („La Campanella”). Miniatura na fortepian solo. Utwór napisany jest w tempie allegretto. Kompozycja charakteryzuje się fakturą homofoniczną - melodia tematu słyszalna jest na pierwszym planie. La Campanella to utwór o lekkim, żywym, radosnym charakterze.
R1LpJjEiKYZt91
Franciszek Liszt, „II Rapsodia węgierska cis-moll”. Utwór na fortepian solo. Składa się z dwóch części - wolnej (Lento a capriccio, Andante mesto) i szybkiej (Vivace, Prestissimo). Rapsodia posiada fakturę homofoniczną - melodia tematu słyszalna jest na pierwszym planie. Jest utworem o ciężkim,, smutnym charakterze.
R13CO2mKms37w1
Franciszek Liszt, „Sonata fortepianowa h-moll”. Trzyczęściowe dzieło cykliczne na fortepian. Tempo wzrasta wraz z przebiegiem utworu (od lento assai do presto) Posiada fakturę homofoniczną. Przyjmuje zróżnicowany charakter, w zależności od części, od majestatycznego, ciężkiego w pierwszej części, przez kontemplujący, spokojny w drugiej, aż do żwawego w trzeciej.
Rq9IgCoXsvAvr1
Franciszek Liszt, „Symfonia Dantejska”. Utwór przeznaczony na orkiestrę. Posiada dwie części: Inferno (Lento), Purgatorio (Andante con moto). Dzieło posiada instrumentalną fakturę homofoniczną. Jest utworem o ciężkim, groźnym, majestatycznym charakterze.