Tytuł: Romantyczny indywidualizm

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć

Romantyczny indywidualizm.

Grupa docelowa

Uczniowie klasy II liceum lub technikum.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;

13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

5) charakteryzuje główne prądy filozoficzne oraz określa ich wpływ na kulturę epoki.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają werteryzm i bajronizm; charakteryzują i oceniają postępowanie romantycznych bohaterów

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poddaje refleksji problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programem epoki romantyzmu, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi;

• wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty filozoficzne i estetyczne;

• rozpoznaje w utworze sposób kreowania świata przedstawionego oraz typ bohatera romantycznego;

• porównuje typ bohatera romantycznego z typami bohaterów poprzednich epok;

• charakteryzuje postawy: werteryzm i bajronizm.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • metoda tekstu przewodniego.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie czytają teksty literackie zamieszczone w abstrakcie.

Faza wstępna

1. Wybrani przez nauczyciela uczniowie referują treść lekcji, z którą zapoznali się w domu przed zajęciami.

2. Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest poznanie dwóch bohaterów romantycznych. Podaje uczniom kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli sobie, na czym polegały oświeceniowy racjonalizm i empiryzm. W tym celu uczniowie wykonują ćwiczenie 1 w abstrakcie.

2. Wykonanie ćwiczenia 2. Uczniowie wspólnie dopasowują definicje do podanych pojęć. Dyskutują nad różnicami znaczeniowymi. Warto poprosić uczniów o podanie znanych z literatury indywidualistów, buntowników, szaleńców.

3. Nauczyciel wyświetla na tablicy ćwiczenie 3. Mówi uczniom, że romantyzm stworzył nowy typ bohatera literackiego. Jest to bohater romantyczny, który stanowi przeciwieństwo oświeceniowego racjonalisty. Uczniowie wspólnie zastanawiają się nad cechami nowego typu bohatera. Z zestawu cech wykreślają te, które charakteryzują znanego im bohatera oświeceniowego.

4. Nauczyciel prosi, aby uczniowie zapoznali się z informacją zamieszczoną w e‑podręczniku dotyczącą romantycznego indywidualizmu.

5. Kolejna część lekcji poświecona jest dwóm postawom: werteryzmowi i bajronizmowi. Warto zastosować tu pracę w dwóch grupach. Grupa 1. zajmuje się werteryzmem, grupa 2. – bajronizmem. Uczniowie w swoich grupach na podstawie informacji zamieszczonych w e‑podręczniku przygotowują informacje na temat Goethego i jego dzieła, werteryzmu i Wertera oraz Byrona i jego dzieła, bajronizmu oraz Giaura. Następnie liderzy grup przedstawiają pozyskane informacje na temat werteryzmu i bajronizmu .

6. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Zatrzymuje je po jednym‑dwóch zdaniach, prosząc wybranego ucznia o opowiedzenie tego, co przed chwilą usłyszał, własnymi słowami.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta uczniów, czego się dziś nauczyli, czy lekcja była dla nich ciekawa. Prosi ich o ocenę pracy własnej na lekcji. Może w tym celu posłużyć się przygotowaną wcześniej ankietą lub drzewkiem decyzyjnym, albo przeprowadzić ewaluację ustnie.

2. Nauczyciel metodą losową wybiera jednego ucznia i prosi go, by swoimi słowami przedstawił znaczenie danego słowa lub pojęcia poznanego na lekcji.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Przyjrzyj się obrazowi Caspara Davida Friedricha „Skały kredowe na Rugii”. Stwórz na jego podstawie romantyczną historię. W tym celu każdemu z przedstawionych bohaterów przypisz treść wypowiedzi (np. w formie dialogu) lub niewypowiedzianych myśli.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Romantic individualism

Romantic individualism was a kind of a rebellion which arose in opposition to the tradition roles assigned to an individual in a society where human nature was associated with what is general, social, mass, publicly available, and common. A man's essence began to be seen in his own being.

The romantic philosophy of human existence implied that a man is anchored in the universe and one with nature, underlining the irrational power of the human subconsciousness and soul. This form of individualism promoted the constant conflict between the man and the reality around him, the attitude of rebellion and opposition to the established social norms. On the other hand, it also implied creative work.

The new literary trend began to be characterised by a constant antinomy of nature and culture. Nature was associated with something authentic, pure, untouched by civilisation, primordial and naive. Culture, on the other hand, was criticised as an artificial construct, lacking authenticity, and inhibiting the development of a free individual human being.

Literature began to raise the visibility of such terms as greatness, intuition and emotions, as well as the recognition of the artist that follows such ideas. An artist – a creator – an individualist, belonging to the highest circle of initiation, would explore the secrets not only of humanity, but also nature, history and art. His genius would understand the errors in the order of the world created by God: this is why he could rebel even against God himself. The fullest expression of individualism was Adam Mickiewicz's Great Improvisation delivered by Konrad in the third part of Dziady. In European literature, the theme of a hero - an individualist rebelling against the world could be found i.a. in the works of Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller or George Byron.

The name of the concept and approach to life is concerned with the epistolary novel by Johann Wolfgang von Goethe The Sorrows of Young Werther (1774). The main protagonist of the novel is a young person experiencing „Weltschmerz” – a pain of existence. His life is full of sorrow, loneliness, bitterness and, most of all, passivity. Werther is unhappily in love, and perfect love is the sense of life, but still, he cannot be together with his beloved Lotte. The situation results in the young man's rebellion against the established rules and conventions of the society. However, he is not able to deal with his existential perplexities and life situation. Werther commits suicide by shooting himself with a pistol.

The name of the concept and an approach to life characterised by rebellion against the commonly established norms and conventions is concerned with the person of an English Lord George Byron (1788–1824).

Byronism in the romantic culture meant an attitude of rebellion against conventional morality, as well as a rebellion against the fatalism of human existence. It was associated with the violence of human emotions, but also with the hero's ability to experience real feelings. The features of a Byronic hero are concerned with pessimism, pride, melancholy, sublimity and conceit, internal emotional emptiness and despair, contempt for the world and desire for revenge. A Byronic hero is Giaour – the main character in George Byron's verse novel.