R1Z5IN74DRqSn1

Romantyczne widzenie świata w dziełach malarstwa

Źródło: online-skills.

Ważne daty

1789 – wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej – początek romantyzmu w Europie

1808‑1812 – namalowanie przez Francisco Goyę Kolosa

1818 – namalowanie przez Caspar Davida Friedricha Wędrowca nad morzem mgły

1819 – namalowanie przez Théodore’a Géricaulta Tratwy Meduzy

1822 – początek romantyzmu w Polsce, wydanie przez Adama Mickiewicza Ballad i romansów

1830 – ukończenie przez Eugèn Delacroix’a obrazu Wolność wiodąca lud na barykady

1837 – namalowanie przez Piotra Michałowskiego Szarża w wąwozie Somosierra

1844 – namalowanie przez Williama Turnera Szybkość, para i deszcz

1848 – Wiosna Ludów w Europie, koniec romantyzmu w Europie

1863 – powstanie styczniowe, koniec romantyzmu na ziemiach polskich

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

Rkco3CpXlJtJb1
scenariusz lekcji dla nauczyciela
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
m3787b20f2c2a6752_0000000000042
1

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:

6) stosuje różnorodne techniki plastyczne (proste techniki graficzne, rzeźbiarskie, malarskie, elementy obrazowania cyfrowego fotograficznego i z wykorzystaniem wybranych graficznych programów komputerowych);

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

1) zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia, wymienia zabytki i dzieła architektury (historycznej i współczesnej);

4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;

5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

m3787b20f2c2a6752_0000000000048
Nauczysz się

identyfikować prace malarzy działających w epoce romantyzmu;

wskazywać motywy występujące w malarstwie romantycznym;

wymieniać najważniejsze prace, które powstały w epoce romantyzmu;

tworzyć opisy do wybranych dzieł malarskich uwzględniając właściwą kompozycję pracy, język i styl.

m3787b20f2c2a6752_0000000000055

Romantyzm

Epoka ta trwała od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm był nie tylko ruchem artystycznym, ale także ideowym Rozwinął się początkowo w Europie i wyrażał w poezji, malarstwie i muzyce.

Powstał jako reakcja na zmiany społeczne i polityczne wywołane rewolucją przemysłową i Wielką Rewolucją Francuską z 1789 roku. Stanowił także formę buntu przeciwko ustalonym regułom społecznym, które rządziły społeczeństwami epoki Oświecenia. Artyści wyrażali sprzeciw wobec sztywnych zasad życia arystokracji i mieszczaństwa, odrzucali ustalone reguły życia politycznego oraz naukowe podejście do natury i człowieka.

RtpwogBEvNN5a1
Rewolucja francuska, online-skills, CC BY 3.0

Dzieła z tego okresu nie należą do jednolitych. Na każdym widoczny jest indywidualizm danego artysty romantycznego. Jednak można dostrzec kilka wspólnych cech, które pozwalają opisać malarstwo romantyczne. Na obrazach z tego okresu najczęściej pojawiała się natura. Artyści inspirowali się jej tajemniczością i potęgą wobec świata ludzi. Żywiołowość zmusiła malarzy do zmiany dotychczasowej kolorystki oraz kompozycji. Dzieła nabrały bardziej dynamicznego wydźwięku o dużym kontraście. Wśród prac romantycznych nie brakuje obrazów ze zjawiskami fantastycznymi, gdzie dużą rolę odgrywał symbol. Tym samym można stwierdzić, że wiele cech malarstwa romantycznego zaprzeczało osiemnastowiecznym kanonom sztuki. Artyści tworzyli w oparciu o własny, unikalny styl. Do tematyki romantycznej zaliczyć można także człowieka, ludzkie przeżycia oraz patriotyzm i wydarzenia historyczne.

m3787b20f2c2a6752_0000000000070

Malarstwo romantyczne

Szybko rozprzestrzeniające się ideały przełomu XVIII i XIX wieku, wywarły ogromny wpływ na kulturę i sztukę europejską. Hasła równości i braterstwa oraz dążenie do wolności zostały szczególnie ochoczo przyjęte wśród Polaków, którzy ówcześnie pozbawieni byli swojego Państwa. Nastrój rewolucjiWielka Rewolucja Francuskarewolucji i buntu inspirował malarzy do tworzenia emocjonalnych, uduchowionych i dynamicznych dzieł.

Artyści chcieli rozwijać swoje malarstwo opierając się na wyobraźni, fantazji, własnych emocjach i przeżyciach. Niechętnie inspirowali się antykiem (w przeciwieństwie do poprzedniej epoki), odrzucili klasyczną harmonię, ład i równowagę. W ich pracach główną rolę gra tajemniczość, niepokój, twórcza swoboda, dynamika, uczuciowość, ekspresja, metafizykaMetafizykametafizyka.

Malarze używając w obrazach bogatych kolorów, mocnych kontrastów oraz nastrojowego światła, tworzyli mroczne, jakby wyrwane ze snu baśniowe scenerie. Fascynowano się duchowością, OrientemOrientOrientem (czyli krajami Wschodu), średniowieczem. Obraz często łączy w sobie wiele wątków tematycznych, np. sceny bitewne przedstawione są z fragmentem krajobrazu albo namalowany portret może ukazywać postać historyczną.

Malowano ważne wydarzenia z przeszłości oraz życie codzienne, postacie z literatury, historii, bohaterów z baśni i legend, marzycieli, wędrowców, wojowników, patriotów i zakochanych.

Malarstwo pod względem tematyki można podzielić na:

  • historyczne, przedstawiające sceny i postacie z historii,

  • malarstwo postaci (np. portret),

  • pejzaż – fragmenty krajobrazu, malarstwo batalistyczneMalarstwo batalistycznemalarstwo batalistyczne

  • malarstwo batalistyczne, które obrazuje sceny bitewne,

  • malarstwo rodzajowe, tzw. sceny rodzajowe, nawiązujące do życia codziennego.

Bardzo często zdarza się tak, że obraz łączy w sobie wiele wątków tematycznych, np. sceny bitewne przedstawione są z fragmentem krajobrazu albo namalowany portret może przedstawiać postać historyczną.

W malarstwie romantycznym ważną rolę grały kontrasty barwne, wśród których możemy rozróżnić kontrasty temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe. Walor to natężenie tonu barwy. Największym kontrastem walorowym jest umieszczenie obok siebie czerni i bieli. Kontrasty temperaturowe tworzone są przez zestawienie w sąsiedztwie barw ciepłych i chłodnych. Kontrasty dopełnieniowe to kontrasty barw leżących po przeciwnej stronie koła barw (np. czerwień - zieleń, błękit - pomarańcz, fiolet - żółcień). Ulokowanie tych barw w sąsiedztwie pogłębia je i wzmacnia ich oddziaływanie, nadając obrazowi intensywności.

m3787b20f2c2a6752_0000000000086

Przykłady malarstwa romantycznego

RJ6AA6x1ezkLp1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Théodore’a Géricaulta „Tratwa Meduzy”. Ukazani są rozbitkowie ze statku Meduza. Ludzie znajdują się na drewnianej tratwie, która płynie po wzburzonym morzu. W oddali widoczny jest okręt, do którego rozbitkowie machają. Ocean jest wzburzony, a niebo pokrywają ciemne chmury. W dolnej części tratwy leżą zwłoki rozbitków. Zrezygnowany starszy mężczyzna, mimo braku nadziei, trzyma ciało młodzieńca. Na drugiej części tratwy dwie grupy ludzi skierowane są w przeciwną stronę ku horyzontowi, na którym znajduje się okręt. Mężczyzna po lewej wyciąga rękę w stronę horyzontu. Grupa po prawej ułożona jest w kształcie piramidy, na szczycie której znajduje się młodzieniec wymachujący czerwoną koszulą. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Dynamiczna, dramatyczna kompozycja, ukazuje rozpaczliwą sytuację rozbitków dryfujących po wzburzonym, nieprzyjaznym morzu, pokazując siłę i zwycięstwo żywiołów nad ludźmi.
Théodore Géricault, „Tratwa Meduzy”, 1818-1819, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
RYXfgU4P7KWJx1
Ilustracja przedstawia obraz Eugène’a Delacroixa „Wolność wiodąca lud na barykady”. Malarz ukazał symbolicznie wolność jako kobietę. W rozdartej sukni, z flagą francuską w jednej dłoni i bagnetem w drugiej prowadzi grupę ludzi. To żołnierze. Wspólnie wyruszają po zwycięstwo i wolność. U dołu obrazu namalowane martwe postaci. W oddali widoczne są budynki. Tło stanowi ciemne niebo i kłębiący się dookoła dym. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: To najsłynniejszy na świecie obraz uosabiający wolność, czyli nadający pojęciu wolności ludzką postać. Taki zabieg nazywamy też personifikacją. Baśniowy, podniosły klimat płótna przeplata się z hasłami rewolucji francuskiej: wolności, równości i braterstwa. Scena jest przykładem romantycznej fascynacji rewolucją, buntem przeciw oświeceniowym normom. Negowano XVIII wieczny porządek społeczny, w którym ważne miejsce zajmowała zamożna arystokracja, a klasa niższa żyła w skrajnej biedzie.
Eugène Delacroix, „Wolność wiodąca lud na barykady”, 1830, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
REgRraUPSOwhv1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Caspara Davida Friedricha „Wędrowiec ponad morzem mgły”. Ukazuje stojącego na skale mężczyznę z laską w prawym ręku, zwróconego tyłem do widza i wpatrującego się w daleki pejzaż. W tle widoczne są fragmenty szczytów gór, skąpane we mgle. Im dalej, tym pejzaż staje się bardziej rozmyty i łączy się z jasnym niebem. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Wędrowiec nad morzem mgły - Bohater romantyczny – wędrowiec-marzyciel, przedstawiony jest w scenerii skał Rugii. Obraz ukazuje piękno, tajemniczość górskiego krajobrazu. Pojawia się złudzenie optyczne – chmury i mgła nad przepaścią przypominają fale wzburzonego morza. Zagadkowa postać odwróconego plecami mężczyzny jest zilustrowaniem romantycznego indywidualizmu.
Caspar David Friedrich, „Wędrowiec nad morzem mgły”, ok. 1817, Kunsthalle, Hamburg, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna
RYdogr8MtSIBk1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Piotra Michałowskiego „Szarża w wąwozie Somosierra”. Ukazuje podążające konno przez przełęcz wojsko. Tłum zatacza łuk i zanika w głębi. Wokół szwadronu wznoszą się tumany rdzawobrunatnego kurzu. Kolorystyka dzieła jest ciepła, dominują w niej czerwienie, rdzawe brązy i żółcienie. Ciemniejsze tony znajdują się w dole dzieła. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Obraz przedstawia szarżę polskich wojsk w hiszpańskiej miejscowości Somosierra w 1808 roku. Przedstawia niezwykłą ekspresję, uchwycenie ruchu i grę światła. Płótno ukazuje odwagę, zaciekłość walki i poświęcenie oddziału Polaków.
Piotr Michałowski, „Szarża w wąwozie Somosierra”,1837, Muzeum Narodowe, Kraków, wikimedia.org, domena publiczna
RY6rVIdgbnsLS1
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Williama Turnera „Deszcz, para, szybkość”. Ukazuje mglisty pejzaż, przedstawiony w rozmytych kolorach z jadącym pociągiem. Na obrazie widoczny jest pociąg jadący po moście w złych warunkach atmosferycznych. Wyraźnie widoczny jest komin lokomotywy. Po lewej stronie, pod filarami mostu znajdują się dwie łodzie z pasażerami oraz ledwo widoczni rolnicy. W prawym dolnym rogu umieszczony został zarys niewielkiego zająca. Przestraszone zwierzę ucieka przed wielką, rozpędzoną lokomotywą. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Dynamiczna kompozycja, wrażliwość na zmieniające się w naturze światło i intensywność koloru, były dla malarza bardzo ważne. Dzięki temu artysta tworzył prace oddalone od realizmu, oparte na indywidualnej obserwacji i wrażeniu. Wyraźnie zarysowany jest komin lokomotywy, pozostała część obrazu rozmywa się w złocistej mgle.
William Turner, „Deszcz, para, szybkość”, 1844, National Gallery, Londyn, Wielka Brytania, wikimedia.org, domena publiczna
m3787b20f2c2a6752_0000000000089

Malarstwo romantyczne - animacja

R6vkfmhqd4hq31
Animacja przedstawia współczesne wnętrze wystawowe, na którego ścianach rozwieszone są w złoconych ramach obrazy z okresu romantyzmu. Na pierwszej ścianie znajduje się obraz Théodore'a Géricaulta "Oficer szaserów". Dzieło ukazuje oficera Gwardii napoleońskiej, Alexandra Dieudonné’a, który był przyjacielem artysty. Postać obraca się przyjmując dramatycznie skręcona pozę, w ręku trzymam miecz, wyrażając gotowość do walki. Portret został wyeksponowany poprzez obniżoną linię horyzontu. Koń stający dęba ma zwróconą w prawo głowę. W tle została przedstawiona scena bitwy, wzmocniona ciepłą kolorystyka, jednak nie jest to dzieło typowo batalistyczne – malarz zamieszcza jedynie jej fragment, a nie panoramiczne ujęcie tematu, jak to miało miejsce w typowych ujęciach tego typu. Géricault wzmacnia napięcie przez odważne wybory kolorów i różnorodne efekty świetlne oraz ciemne, zachmurzone niebo. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Théodore Géricault - Oficer szaserów – 1812. Francuski malarz i grafik okresu romantyzmu, zwany „malarzem koni i wariatów”. Tworzył portrety, sceny batalistyczne, liczne przedstawienia koni. Jego obrazy odzwierciedlają barwną, energiczną i ekstrawagancką osobowość artysty. Cechuje je wyjątkowy dynamizm, bogaty koloryt, duża siła wyrazu. Malarz tworzył w ekstatycznym napięciu, próbując oddać najbardziej gwałtowne emocje. Na zamówienie doktora Georgeta w l. 1822-23 wykonał serię portretów pacjentów szpitala psychiatrycznego. Wizerunki te miały przypuszczalnie posłużyć jako ilustracja jego teorii dotyczącej klasyfikacji szaleństwa. Są to obrazy zawierające ogromny ładunek emocji. Na kolejnej ścianie znajduje się obraz Caspara Davida Friedricha „Opactwo w dębowym lesie”. Dzieło ukazuje pejzaż z suchymi dębami, pośród których znajduje się gotycka brama, zakończona łukiem ostrym. Kolorystyka jest ponura i stonowana, ogranicza się do brunatnych odcieni brązów i żółcieni. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Caspar David Friedrich - Opactwo w dębowym lesie - 1809-1810. Malował widoki zimowej lub jesiennej przyrody o cechach religijnych i symbolicznych. Motywami obrazów artysty są realistycznie ukazane ruiny kościołów, postacie pogrążone w kontemplacji, odwrócone tyłem do widza, uschłe drzewa, cmentarze, blaski wieczoru lub świtu. Obok znajduje się obraz Wiliama Turnera „Statek niewolniczy”. Ukazuje statek płynący po wzburzonym morzu na tle wschodzącego lub zachodzącego słońca. Na pierwszym planie widoczne są fragmenty ludzkich postaci, które topią się w morzu. W dolnej części z wody wyłaniają się ręce afrykańskich niewolników skute kajdanami. W dziele widoczne są kontrasty kolorystyczne. Do obrazu dołączone są dodatkowe informacje: Joseph Mallord William Turner - Statek Niewolniczy – 1840. Angielski malarz, znany przede wszystkim z romantycznych pejzaży. Uważany za prekursora impresjonizmu. Tematem obrazu jest praktykowane w XIX w. pozbywanie się chorych i umierających niewolników poprzez wrzucanie ich w odmęty oceanu, by móc otrzymać należne kwoty od ubezpieczyciela po przybiciu do brzegów Ameryki. Ubezpieczyciel płacił za niewolników, którzy „zaginęli na morzu”. Na kolejnej ścianie znajduje się dzieło Eugène’a Delacroixa „Wolność wiodąca lud na barykady”. Ukazuje kobietę idącą z ludem po wolność. Kobieta ma rozdartą sukienkę i widoczne piersi. W jednej dłoni trzyma francuską flagę. Obok niej widoczni są strzelcy oraz leżące martwe postacie. W oddali widoczne są budynki. Tło stanowi ciemne niebo i kłębiący się dookoła dym. Do obrazu zostały dodane dodatkowe informacje: Ferdinand Victor Eugène Delacroix - Wolność wiodąca lud na barykady – 1830, Dodatkowe informacje: Delacroix, jako sztandarowy malarz francuskiego romantyzmu, był często porównywany do Ingresa, uważanego za głównego malarza klasycyzmu. W 1855, przy okazji wystawy światowej, stało się oczywiste, że Delacroix został odnowicielem malarstwa francuskiego, który nie tyle „pokonał” klasycyzm, co otworzył drogę nowemu spojrzeniu na sztukę – bez niego być może nie narodziłby się impresjonizm. Delacroix był przede wszystkim kolorystą, artystą malującym ze swobodą, co po okresie bardzo oszczędnej kolorystyki i sztywnej kompozycji czasu klasycyzmu wniosło element żywiołu już samą formą. Na ostatniej ścianie umieszczony jest obraz Francisco Goyi „Sabat Czarownic”. Ukazuje rytuał czarów odbywający się w świetle księżyca. Diabeł, pod postacią Wielkiego Kozła, przewodzi kręgowi czarownic. Niektóre z nich mają twarze z płaskim czołem i uśmiechem. Inne to młode, atrakcyjne kobiety oraz starsze kobiety. Kozioł jest czarny, o szarym pysku i czerwonych oczach, a jego rogi są wygięte i przypominają kształt liry. Wokół nich leżą ciała martwych dzieci i ludzkie płody. Młoda kobieta wpatrzona w diabła z ustami otwartymi z zachwytu podaje mu noworodka. Kozioł wyciąga w jego kierunku lewe kopyto. Starsza czarownica w ciemnoniebieskiej szacie podaje mu kolejne dziecko – wychudzone, przypominające szkielet. Kolejna wiedźma w żółtej spódnicy i białej chuście na głowie i ramionach również przyniosła dziecko w ofierze. Za plecami kozła inna wiedźma trzyma szare ciałka zabitych dzieci zawieszone na kiju. W tle widać grupę kobiet w białych szatach. Na ciemnym, niemal czarnym niebie znajduje się półksiężyc i latają nietoperze. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Francisco José de Goya y Lucientes - Sabat Czarownic - 1797–1798. Poruszana przez niego tematyka jest bardzo szeroka, zaliczają się do niej m.in.: tematy społeczno-polityczne i historyczne, wojna, krytyka arystokracji i kleru, krytyka nieszczerej religijności, gloryfikacja pracy, prostytucja, żebractwo oraz gusła. Sabat czarownic należy do serii sześciu obrazów o tematyce związanej z czarami, które zamówiła księżna Osuny, aby ozdobić sypialnię swojej rezydencji na wsi. W tle animacji znajduje się podkład muzyczny. Jest to zapętlona ścieżka dźwiękowa , zagrana na fortepianie. Utwór jest spokojny, delikatny, ma relaksacyjny charakter. Po uruchomieniu animacji widać pięć obrazów z dodatkowymi informacjami. Obraz 1 przedstawia: Ferdinand Victor Eugène Delacroix - Wolność wiodąca lud na barykady - 1830 Dodatkowe informacje: Delacroix, jako sztandarowy malarz francuskiego romantyzmu, był często porównywany do Ingresa, uważanego za głównego malarza klasycyzmu. W 1855, przy okazji wystawy światowej, stało się oczywiste, że Delacroix został odnowicielem malarstwa francuskiego, który nie tyle „pokonał” klasycyzm, co otworzył drogę nowemu spojrzeniu na sztukę – bez niego być może nie narodziłby się impresjonizm. Delacroix był przede wszystkim kolorystą, artystą malującym ze swobodą, co po okresie bardzo oszczędnej kolorystyki i sztywnej kompozycji czasu klasycyzmu wniosło element żywiołu już samą formą. Obraz 2 przedstawia: Francisco José de Goya y Lucientes - Sabat Czarownic - 1797–1798 Dodatkowe informacje: Poruszana przez niego tematyka jest bardzo szeroka, zaliczają się do niej m.in.: tematy społeczno-polityczne i historyczne, wojna, krytyka arystokracji i kleru, krytyka nieszczerej religijności, gloryfikacja pracy, prostytucja, żebractwo oraz gusła. Sabat czarownic należy do serii sześciu obrazów o tematyce związanej z czarami, które zamówiła księżna Osuny, aby ozdobić sypialnię swojej rezydencji na wsi. Obraz 3 przedstawia: Théodore Géricault - Oficer szaserów - 1812 Dodatkowe informacje: Francuski malarz i grafik okresu romantyzmu, zwany „malarzem koni i wariatów”. Tworzył portrety, sceny batalistyczne, liczne przedstawienia koni. Jego obrazy odzwierciedlają barwną, energiczną i ekstrawagancką osobowość artysty. Cechuje je wyjątkowy dynamizm, bogaty koloryt, duża siła wyrazu. Malarz tworzył w ekstatycznym napięciu, próbując oddać najbardziej gwałtowne emocje. Na zamówienie doktora Georgeta w l. 1822-23 wykonał serię portretów pacjentów szpitala psychiatrycznego. Wizerunki te miały przypuszczalnie posłużyć jako ilustracja jego teorii dotyczącej klasyfikacji szaleństwa. Są to obrazy zawierające ogromny ładunek emocji. Obraz 4 przedstawia: Caspar David Friedrich - Opactwo w dębowym lesie - 1809-1810 Dodatkowe informacje: Malował widoki zimowej lub jesiennej przyrody o cechach religijnych i symbolicznych. Motywami obrazów artysty są realistycznie ukazane ruiny kościołów, postacie pogrążone w kontemplacji, odwrócone tyłem do widza, uschłe drzewa, cmentarze, blaski wieczoru lub świtu. Obraz 5 przedstawia: Jospeph Mallord William Turner - Statek Niewolniczy - 1840 Dodatkowe informacje: Angielski malarz, znany przede wszystkim z romantycznych pejzaży. Uważany za prekursora impresjonizmu. Tematem obrazu jest praktykowane w XIX w. pozbywanie się chorych i umierających niewolników poprzez wrzucanie ich w odmęty oceanu, by móc otrzymać należne kwoty od ubezpieczyciela po przybiciu do brzegów Ameryki. Ubezpieczyciel płacił za niewolników, którzy „zaginęli na morzu”.
Źródło: online skills.
classicmobile
Ćwiczenie 1
RP2AoJAoldpEP1
Odpowiedz na pytanie. W którym wieku pojawił się romantyzm w sztuce? Możliwe odpowiedzi: 1. w siedemnastym wieku 2. w osiemnastym wieku, 3. w dziewiętnastym wieku.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 2
RPDibqYcOR5D51
Podaj cztery tematy podejmowane przez malarzy romantycznych. Do każdego z nich dołącz przykład.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

R18NyPjw0p70Em3787b20f2c2a6752_00000000000191
Polecenie do zadania brzmi: Przyporządkuj obrazy do wybranej tematyki. Poniżej polecenia są ilustracje, a pod nimi umieszczone do wyboru odpowiedzi w postaci list rozwijalnych. Należy wybrać prawidłową odpowiedź. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. Pierwsza ilustracja przedstawia obraz, gdzie w jego dolnej części widać mnichów zmierzających w orszaku pogrzebowym w kierunku zrujnowanego cmentarza. Niosą trumnę i krzyż. Kolorystyka obrazu dzieli go na dwie części jasną i jest to niebo i ciemną ziemię. W centralnej części widać ruiny kościoła. Jest to jedna ściana z ostrołukowym oknem. Po bokach widać wyschnięte, powykrzywiane drzewa. Kolejny rysunek z numerem dwa to portret młodego mężczyzny przedstawionego od pasa w górę. Na głowie ma zawiniętą chustę tworzącą turban z opadającą na lewe ramię końcówką. Widać jego lewy półprofil. Ma spokojny wyraz twarzy, pod nosem ma małego, cienkiego wąsika. Ubranie jest w kolorze pomarańczowo-czerwonym. Ręce są złożone i wystaje kawałek szabli na lewym przedramieniu. Tło jest ciemne. Kolejna ilustracja z numerem trzy przedstawia trzy siedzące kobiety w pomieszczeniu, w pięknych, bogatych strojach palące fajkę wodną. Kobieta z lewej strony o łagodnym wyrazie twarzy jest pełna znudzenia, środkowa postać wydaje się być rozmarzona, a trzecia kobieta ma twarz pełną smutku i nostalgii. Z prawej strony dzieła stoi murzyńska służąca. Dookoła widać wiele leżących przedmiotów. W tle zdobiona złotymi wzorami ściana, na której wisi lustro i jest wnęka z czerwonymi drzwiczkami. Nastepna ilustracja z numerem cztery to się pluton egzekucyjny, który przygotowuje się do kolejnej salwy. Są to żołnierze z uniesionymi do góry karabinami, które mają wycelowane na skazańców. Na głowach mają czarne wysokie czapki, na plecach ekwipunek, a u boku płaszcza przywiązane szable. Stoją bokiem z lekko ugiętymi lewymi nogami. Po lewej stronie jest grupa rozstrzeliwanych ludzi, a wśród nich wyróżnia się mężczyzna w białej koszuli z rozłożonymi szeroko ramionami. Światło padające z lampy stojącej na ziemi koncentruje się właśnie na tej postaci wyróżniając ją spośród pozostałych. Na środku jest grupa skazańców idąca do egzekucji z ukrytymi twarzami między dłońmi. U dołu ekranu leżą martwi ludzie. W tle zamek i czarne niebo. Kolejny rysunek z numerem pięć przedstawia pociąg mknący po moście przy niesprzyjającej pogodzie. Wyraźnie rozpoznawalny jest komin lokomotywy. Wszystko inne zlewa się i rozpuszcza w złotej mgiełce. Z lewej strony widoczne filary mostu oraz łódź z pasażerami.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
R1EdFTDjyJGWo1
Ćwiczenie 3
Podaj dwa tytuły obrazów Friedricha, w których ukazany jest bohater romantyczny.
m3787b20f2c2a6752_0000000000019
Polecenie 1

Zapoznaj się z reprodukcjami malarskimi autorstwa Jana Nepomucena Głowackiego i Caspara Davida Friedricha. Dwie prace przedstawiają nastrojowy pejzaż. Jakie odczucia towarzyszą Ci, kiedy przyglądasz się pracom?

Zapisz w postaci przymiotników słowa, które wyrażają Twoje emocje.

R1RX6PZxG6whh
Zastanów się, jaką rolę pełni natura w pejzażu romantycznym. Przedstaw swoją tezę i uzasadnij ją przykładami z malarstwa.
classicmobile
Ćwiczenie 4
RkTesU4dlJREK1
Powiedz, dlaczego romantycy w swoich dziełach przywiązywali wagę do kontrastów barwnych.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

R121XKo4sTzB8m3787b20f2c2a6752_00000000000211
Polecenie do zadania brzmi: Połącz w pary kolory dopełniające się. Poniżej polecenia jest ilustracja, a pod nią jedno pod drugim są wymienione nazwy kolorów i umieszczone do wyboru odpowiedzi w postaci list rozwijalnych. Należy dobrać prawidłową odpowiedź do koloru. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. Na ilustracji przedstawiono koło z paletą barw.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 5
RkxHzBbRSh49A1
Podaj tytuł obrazu, w którym pojawia się alegoria. Podaj jej znaczenie.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 6
RiA5Jm2xoupZb1
Wyjaśnij, na czym polega orientalizm.
Źródło: online-skills.
static
classicmobile
Ćwiczenie 7
RR6RLlIAE81i31
Do tytułów dzieł dobierz ich autorów. "Tratwa meduzy". Możliwe odpowiedzi: 1. Caspar David Friedrich, 2. William Turner, 3. Théodore Géricault. "Szybkość, para, deszcz". Możliwe odpowiedzi: 1. Caspar David Friedrich, 2. William Turner, 3. Théodore Géricault. "Wędrowiec nad morzem mgły". Możliwe odpowiedzi: 1. Caspar David Friedrich, 2. William Turner, 3. Théodore Géricault.
Źródło: online-skills.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

ROcTXOjBMdeIrm3787b20f2c2a6752_00000000000221
Polecenie do zadania brzmi: Połącz w pary dzieła z artystami, którzy je stworzyli. Poniżej polecenia są ilustracje, a pod nimi umieszczone do wyboru odpowiedzi w postaci list rozwijalnych. Należy wybrać prawidłową odpowiedź pasującą do ilustracji. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania. Pierwsza ilustracja przedstawia dzieło "Wędrowiec nad morzem mgły". Ilustracja przedstawia stojącego tyłem na skale mężczyznę wpatrującego się krajobraz przed sobą. Mężczyzna ubrany jest w czarną marynarkę i ciemno-zielone spodnie. Podpiera się prawą ręką na lasce. Ma jasne, bujne włosy. Przed nim rozciągają się skały, które pokrywa mgła. Widać tylko wystające wierzchołki skał. Niebo jest jasne pokryte białymi obłokami. W tle widać również pagórki. Druga ilustracja przedstawia obraz "Deszcz, para, szybkość". Obraz przedstawia pociąg mknący po moście przy niesprzyjającej pogodzie. Wyraźnie rozpoznawalny jest komin lokomotywy. Wszystko inne zlewa się i rozpuszcza w złotej mgiełce. Z lewej strony widoczne filary mostu oraz łódź z pasażerami. Trzecia ilustracja przedstawia dzieło „Tratwa Meduzy". W centralnej części obrazu jest tratwa unoszona przez wzburzone morze. Widać na niej wyczerpanych rozbitków. Część z nich leży bezwładnie, inni pomagają tym, którzy już nie mają sił i trzymają ich żeby nie spadli z tratwy. W prawym rogu ledwo trzymający się maszt i żagiel. Kilku z mężczyzn macha chustkami tak jakby w oddali widać było nadciągającą pomoc. Na niebie widać kłębiące chmury.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Malarze romantyczni często inspirowali się naturą, przedstawiali dynamiczne, nastrojowe fragmenty krajobrazów. Zrób w swojej okolicy zdjęcie lub kilka zdjęć, które Twoim zdaniem będą nawiązywać do romantycznej estetyki. Praca może przedstawiać pejzaż, zjawiska przyrody, postaci.

m3787b20f2c2a6752_0000000000021
m3787b20f2c2a6752_0000000000022
m3787b20f2c2a6752_0000000000291

Słownik pojęć

Bohater romantyczny
Bohater romantyczny

postać charakterystyczna dla epoki romantyzmu: uczuciowy indywidualista, idealista i buntownik.

Ekspresja
Ekspresja

wyraz dzieła sztuki; wrażenie, które wywołuje.

Kompozycja dynamiczna
Kompozycja dynamiczna

kompozycja, w której występuje przewaga elementów ukośnych, ponieważ takie ułożenie elementów daje wrażenie ruchu.

Kontrast dopełnieniowy
Kontrast dopełnieniowy

różnica pomiędzy kolorami leżącymi po przeciwnej stronie koła barw.

Kontrast temperaturowy
Kontrast temperaturowy

różnica pomiędzy barwami ciepłymi i zimnymi.

Kontrast walorowy
Kontrast walorowy

różnica w jasności barw.

Malarstwo batalistyczne
Malarstwo batalistyczne

malarstwo przedstawiające sceny bitew, walki.

Malarstwo historyczne
Malarstwo historyczne

malarstwo przedstawiające sceny i postacie z historii.

Malarstwo rodzajowe
Malarstwo rodzajowe

malarstwo przedstawiające życie codzienne.

Metafizyka
Metafizyka

rozważania o tym, co niepoznawalne, tajemnicze, niedostępne zmysłom i doświadczeniu.

Orient
Orient

kraje wschodnie, Wschód (od łac. oriens), obecnie w kulturze europejskiej pojęcie odnoszące się głównie do obszarów Azji.

Pejzaż
Pejzaż

obraz, fotografia itp. przedstawiające krajobraz.

Personifikacja
Personifikacja

uosobienie; przedstawienie abstrakcyjnych pojęć, idei jako osoby ludzkiej.

Realizm
Realizm

wierne, zgodne z obserwacją odtwarzanie rzeczywistości w utworze literackim, w dziele sztuki; też: kierunek w literaturze i w sztuce posługujący się takim opisem.

Romantyzm
Romantyzm

ruch ideowy, literacki i artystyczny trwający od końca XVIII wieku do lat 40. XIX wieku.

Rugia
Rugia

najwieksza wyspa Niemiec, położona w południowo‑zachodniej części Bałtyku.

Wielka Rewolucja Francuska
Wielka Rewolucja Francuska

okres w historii Francji w latach 1789–1799, w którym doszło do głębokich zmian polityczno‑społecznych

Złudzenie optyczne
Złudzenie optyczne

błędna interpretacja obrazu przez mózg pod wpływem kontrastu, cieni, użycia kolorów

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

sjp.pwn.pl

wikipedia.pl

m3787b20f2c2a6752_0000000000324

Galeria dzieł sztuki

m3787b20f2c2a6752_0000000000329

Bibliografia

Gerard Legrand, Sztuka Romantyzmu, Rzeczpospolita HPS, Warszawa 2007.

Illaria Ciseri, Romantyzm: 1780‑1860 narodziny nowej wrażliwości, Arkady, Warszawa 2010.