1789 – wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej – początek romantyzmu w Europie
1808‑1812 – namalowanie przez Francisco Goyę Kolosa
1818 – namalowanie przez Caspar Davida Friedricha Wędrowca nad morzem mgły
1819 – namalowanie przez Théodore’a Géricaulta Tratwy Meduzy
1822 – początek romantyzmu w Polsce, wydanie przez Adama Mickiewicza Ballad i romansów
1830 – ukończenie przez Eugèn Delacroix’a obrazu Wolność wiodąca lud na barykady
1837 – namalowanie przez Piotra Michałowskiego Szarża w wąwozie Somosierra
1844 – namalowanie przez Williama Turnera Szybkość, para i deszcz
1848 – Wiosna Ludów w Europie, koniec romantyzmu w Europie
1863 – powstanie styczniowe, koniec romantyzmu na ziemiach polskich
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
Rkco3CpXlJtJb1
m3787b20f2c2a6752_0000000000042
1
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:
6) stosuje różnorodne techniki plastyczne (proste techniki graficzne, rzeźbiarskie, malarskie, elementy obrazowania cyfrowego fotograficznego i z wykorzystaniem wybranych graficznych programów komputerowych);
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
1) zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia, wymienia zabytki i dzieła architektury (historycznej i współczesnej);
4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.
m3787b20f2c2a6752_0000000000048
Nauczysz się
identyfikować prace malarzy działających w epoce romantyzmu;
wskazywać motywy występujące w malarstwie romantycznym;
wymieniać najważniejsze prace, które powstały w epoce romantyzmu;
tworzyć opisy do wybranych dzieł malarskich uwzględniając właściwą kompozycję pracy, język i styl.
m3787b20f2c2a6752_0000000000055
Romantyzm
Epoka ta trwała od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm był nie tylko ruchem artystycznym, ale także ideowym Rozwinął się początkowo w Europie i wyrażał w poezji, malarstwie i muzyce.
Powstał jako reakcja na zmiany społeczne i polityczne wywołane rewolucją przemysłową i Wielką Rewolucją Francuską z 1789 roku. Stanowił także formę buntu przeciwko ustalonym regułom społecznym, które rządziły społeczeństwami epoki Oświecenia. Artyści wyrażali sprzeciw wobec sztywnych zasad życia arystokracji i mieszczaństwa, odrzucali ustalone reguły życia politycznego oraz naukowe podejście do natury i człowieka.
RtpwogBEvNN5a1
Dzieła z tego okresu nie należą do jednolitych. Na każdym widoczny jest indywidualizm danego artysty romantycznego. Jednak można dostrzec kilka wspólnych cech, które pozwalają opisać malarstwo romantyczne. Na obrazach z tego okresu najczęściej pojawiała się natura. Artyści inspirowali się jej tajemniczością i potęgą wobec świata ludzi. Żywiołowość zmusiła malarzy do zmiany dotychczasowej kolorystki oraz kompozycji. Dzieła nabrały bardziej dynamicznego wydźwięku o dużym kontraście. Wśród prac romantycznych nie brakuje obrazów ze zjawiskami fantastycznymi, gdzie dużą rolę odgrywał symbol. Tym samym można stwierdzić, że wiele cech malarstwa romantycznego zaprzeczało osiemnastowiecznym kanonom sztuki. Artyści tworzyli w oparciu o własny, unikalny styl. Do tematyki romantycznej zaliczyć można także człowieka, ludzkie przeżycia oraz patriotyzm i wydarzenia historyczne.
m3787b20f2c2a6752_0000000000070
Malarstwo romantyczne
Szybko rozprzestrzeniające się ideały przełomu XVIII i XIX wieku, wywarły ogromny wpływ na kulturę i sztukę europejską. Hasła równości i braterstwa oraz dążenie do wolności zostały szczególnie ochoczo przyjęte wśród Polaków, którzy ówcześnie pozbawieni byli swojego Państwa. Nastrój rewolucjiWielka Rewolucja Francuskarewolucji i buntu inspirował malarzy do tworzenia emocjonalnych, uduchowionych i dynamicznych dzieł.
Artyści chcieli rozwijać swoje malarstwo opierając się na wyobraźni, fantazji, własnych emocjach i przeżyciach. Niechętnie inspirowali się antykiem (w przeciwieństwie do poprzedniej epoki), odrzucili klasyczną harmonię, ład i równowagę. W ich pracach główną rolę gra tajemniczość, niepokój, twórcza swoboda, dynamika, uczuciowość, ekspresja, metafizykaMetafizykametafizyka.
Malarze używając w obrazach bogatych kolorów, mocnych kontrastów oraz nastrojowego światła, tworzyli mroczne, jakby wyrwane ze snu baśniowe scenerie. Fascynowano się duchowością, OrientemOrientOrientem (czyli krajami Wschodu), średniowieczem. Obraz często łączy w sobie wiele wątków tematycznych, np. sceny bitewne przedstawione są z fragmentem krajobrazu albo namalowany portret może ukazywać postać historyczną.
Malowano ważne wydarzenia z przeszłości oraz życie codzienne, postacie z literatury, historii, bohaterów z baśni i legend, marzycieli, wędrowców, wojowników, patriotów i zakochanych.
Malarstwo pod względem tematyki można podzielić na:
historyczne, przedstawiające sceny i postacie z historii,
malarstwo postaci (np. portret),
pejzaż – fragmenty krajobrazu, malarstwo batalistyczneMalarstwo batalistycznemalarstwo batalistyczne
malarstwo batalistyczne, które obrazuje sceny bitewne,
malarstwo rodzajowe, tzw. sceny rodzajowe, nawiązujące do życia codziennego.
Bardzo często zdarza się tak, że obraz łączy w sobie wiele wątków tematycznych, np. sceny bitewne przedstawione są z fragmentem krajobrazu albo namalowany portret może przedstawiać postać historyczną.
W malarstwie romantycznym ważną rolę grały kontrasty barwne, wśród których możemy rozróżnić kontrasty temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe. Walor to natężenie tonu barwy. Największym kontrastem walorowym jest umieszczenie obok siebie czerni i bieli. Kontrasty temperaturowe tworzone są przez zestawienie w sąsiedztwie barw ciepłych i chłodnych. Kontrasty dopełnieniowe to kontrasty barw leżących po przeciwnej stronie koła barw (np. czerwień - zieleń, błękit - pomarańcz, fiolet - żółcień). Ulokowanie tych barw w sąsiedztwie pogłębia je i wzmacnia ich oddziaływanie, nadając obrazowi intensywności.
m3787b20f2c2a6752_0000000000086
Przykłady malarstwa romantycznego
RJ6AA6x1ezkLp1
RYXfgU4P7KWJx1
REgRraUPSOwhv1
RYdogr8MtSIBk1
RY6rVIdgbnsLS1
m3787b20f2c2a6752_0000000000089
Malarstwo romantyczne - animacja
R6vkfmhqd4hq31
classicmobile
Ćwiczenie 1
RP2AoJAoldpEP1
static
Ćwiczenie 1
W którym wieku pojawił się romantyzm w sztuce?
A - W XIX wieku B - W XVIII wieku C - W XVII wieku
Odpowiedzi: A - scena rodzajowa B - pejzaż C - portret D - malarstwo historyczne E - pejzaż nocny
Rozwiązanie: 1‑E 2‑C 3‑A 4‑D 5‑B
Polecenie 1
Zapoznaj się z reprodukcjami malarskimi autorstwa Jana Nepomucena Głowackiego i Caspara Davida Friedricha. Dwie prace przedstawiają nastrojowy pejzaż. Jakie odczucia towarzyszą Ci, kiedy przyglądasz się pracom?
Rd1piUQsLyntu1
R14CxJA0i9UcP1
Zapisz w postaci przymiotników słowa, które wyrażają Twoje emocje.
R1RX6PZxG6whh
classicmobile
Ćwiczenie 4
RkTesU4dlJREK1
static
Ćwiczenie 4
W malarstwie romantycznym ważną rolę grały kontrasty barwne. Barwy leżące po przeciwnej stronie koła barw nazywamy kolorami dopełniającymi. Umieszczenie tych barw w sąsiedztwie pogłębia je i poprawia ich oddziaływanie, nadając obrazowi intensywności. Połącz w pary kolory dopełniające się.
RlJua9NoxVcgH1
A - pomarańcz B - czerwień C - fiolet
1 - błękit 2 - zieleń 3 - żółcień
A‑1,B‑2,C‑3
Zobacz także
Inna wersja zadania
R121XKo4sTzB8m3787b20f2c2a6752_00000000000211
classicmobile
Ćwiczenie 5
RkxHzBbRSh49A1
static
Ćwiczenie 5
Środek artystyczny, polegający na przedstawianiu idei, zjawiska, pojęcia jako postaci ludzkiej to: Eugène'a Delacroix, Wolność wiodąca lud na barykady
R74yAdAyDrBm91
A - ekspresja B - personifikacja C - kontrast
B
classicmobile
Ćwiczenie 6
RiA5Jm2xoupZb1
static
Ćwiczenie 6
Jakie barwy dominują na poniższym obrazie? Piotr Michałowski, Studium głowy końskiej
R173pNEBXjZVZ1
A - Barwy chłodne B - Barwy ciepłe C - Barwy monochromatyczne
B
classicmobile
Ćwiczenie 7
RR6RLlIAE81i31
static
Ćwiczenie 7
Połącz w pary dzieła z artystami, którzy je stworzyli.
RF0eOv2P0OyA61
1 - Caspar David Friedrich 2 - William Turner 3 - Théodore Géricault
B‑1,A‑2,C‑3
Zobacz także
Inna wersja zadania
ROcTXOjBMdeIrm3787b20f2c2a6752_00000000000221
Polecenie 2
Malarze romantyczni często inspirowali się naturą, przedstawiali dynamiczne, nastrojowe fragmenty krajobrazów. Zrób w swojej okolicy zdjęcie lub kilka zdjęć, które Twoim zdaniem będą nawiązywać do romantycznej estetyki. Praca może przedstawiać pejzaż, zjawiska przyrody, postaci.
m3787b20f2c2a6752_0000000000021
m3787b20f2c2a6752_0000000000021
W malarstwie romantycznym ważną rolę grały kontrasty barwne. Barwy leżące po przeciwnej stronie koła barw nazywamy kolorami dopełniającymi. Umieszczenie tych barw w sąsiedztwie pogłębia je i poprawia ich oddziaływanie, nadając obrazowi intensywności. Połącz w pary kolory dopełniające się.
Odpowiedzi: A - Caspar David Friedrich B - William Turner C - Théodore Géricault
Rozwiązanie: 1‑A 2‑B 3‑C
m3787b20f2c2a6752_0000000000291
Słownik pojęć
Bohater romantyczny
Bohater romantyczny
postać charakterystyczna dla epoki romantyzmu: uczuciowy indywidualista, idealista i buntownik.
Ekspresja
Ekspresja
wyraz dzieła sztuki; wrażenie, które wywołuje.
Kompozycja dynamiczna
Kompozycja dynamiczna
kompozycja, w której występuje przewaga elementów ukośnych, ponieważ takie ułożenie elementów daje wrażenie ruchu.
Kontrast dopełnieniowy
Kontrast dopełnieniowy
różnica pomiędzy kolorami leżącymi po przeciwnej stronie koła barw.
Kontrast temperaturowy
Kontrast temperaturowy
różnica pomiędzy barwami ciepłymi i zimnymi.
Kontrast walorowy
Kontrast walorowy
różnica w jasności barw.
Malarstwo batalistyczne
Malarstwo batalistyczne
malarstwo przedstawiające sceny bitew, walki.
Malarstwo historyczne
Malarstwo historyczne
malarstwo przedstawiające sceny i postacie z historii.
Malarstwo rodzajowe
Malarstwo rodzajowe
malarstwo przedstawiające życie codzienne.
Metafizyka
Metafizyka
rozważania o tym, co niepoznawalne, tajemnicze, niedostępne zmysłom i doświadczeniu.
Orient
Orient
kraje wschodnie, Wschód (od łac. oriens), obecnie w kulturze europejskiej pojęcie odnoszące się głównie do obszarów Azji.
Pejzaż
Pejzaż
obraz, fotografia itp. przedstawiające krajobraz.
Personifikacja
Personifikacja
uosobienie; przedstawienie abstrakcyjnych pojęć, idei jako osoby ludzkiej.
Realizm
Realizm
wierne, zgodne z obserwacją odtwarzanie rzeczywistości w utworze literackim, w dziele sztuki; też: kierunek w literaturze i w sztuce posługujący się takim opisem.
Romantyzm
Romantyzm
ruch ideowy, literacki i artystyczny trwający od końca XVIII wieku do lat 40. XIX wieku.
Rugia
Rugia
najwieksza wyspa Niemiec, położona w południowo‑zachodniej części Bałtyku.
Wielka Rewolucja Francuska
Wielka Rewolucja Francuska
okres w historii Francji w latach 1789–1799, w którym doszło do głębokich zmian polityczno‑społecznych
Złudzenie optyczne
Złudzenie optyczne
błędna interpretacja obrazu przez mózg pod wpływem kontrastu, cieni, użycia kolorów
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
sjp.pwn.pl
wikipedia.pl
m3787b20f2c2a6752_0000000000324
Galeria dzieł sztuki
Rk7bG0MbLEPtO1
R4vZ0G1nfsCri1
R1a6ZPv0S4tMP1
R6II2GSrTF3fQ1
RtQA6xB2rj8Xu1
R51frMAm7kIj91
R1Ca8BUe5oNkC1
R7J055Aq9P3J21
R14KSCW1DOCg71
R9TwDh4CGNZai1
Rd1piUQsLyntu1
R14CxJA0i9UcP1
R1B1wJJp77T2w1
R1Hub9FekNjYt1
RszMmRkbs9qKT1
m3787b20f2c2a6752_0000000000329
Bibliografia
Gerard Legrand, Sztuka Romantyzmu, Rzeczpospolita HPS, Warszawa 2007.
Illaria Ciseri, Romantyzm: 1780‑1860 narodziny nowej wrażliwości, Arkady, Warszawa 2010.