Temat: Gleby

Adresat

Uczeń klasy IV szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa IV

VI. Środowisko przyrodnicze najbliższej okolicy. Uczeń:

1) rozpoznaje składniki przyrody ożywionej i nieożywionej w najbliższej okolicy szkoły.

Cel lekcji

Uczniowie wskazują składniki gleby i opisują znaczenie organizmów glebowych.

Kryteria sukcesu

• opiszesz, czym jest gleba;

• zbadasz żyzność gleb;

• wymienisz rolę dżdżownic jako organizmów glebowych;

• określisz skład gleby.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym; 

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne; 

• umiejętność uczenia się; 

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody/formy pracy

Pogadanka, praca z tekstem oraz metoda laboratoryjna.

Praca indywidualna oraz praca w grupach.

Środki dydaktyczne

• abstrakt;

• tablica interaktywna lub tradycyjna;

• tablety/komputery.

Fazy lekcji

Przed lekcją

Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. Każda grupa na lekcję przynosi: kilka próbek gleby zebranych z różnych miejsc i umieszczonych w opisanych, plastikowych pojemnikach z zakrętkami, 2 duże słoiki, sito o dość dużych oczkach, folię z kilkoma otworami do zakrycia butelek, 5 żywych dżdżownic w osobnym pojemniku, kilka liści drzew owocowych, po pół litra piasku i ziemi ogrodowej, ciemny papier, gumki recepturki.

Wstępna

Nauczyciel podaje temat i cele lekcji w języku zrozumiałym dla ucznia oraz kryteria sukcesu.

Realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z tekstem w abstrakcie i na podstawie tego wyjaśnili, czym jest gleba.

2. Nauczyciel rozdaje grupom uczniów przygotowane wcześniej przez siebie karty pracy dotyczące Obserwacji 1: Żyzność gleby. Dodatkowo uczniowie określają zapach, kolor oraz masę takiej samej ilości gleby odmierzonej za pomocą np. szklanki.

3. Po zakończonych badaniach nauczyciel prosi, aby każda grupa zaprezentowała wyniki swoich obserwacji na forum klasy.

4. Nauczyciel prosi uczniów, aby w grupach wykonali Obserwację 2: Znaczenie dżdżownic dla gleby. Na koniec obserwacji każda grupa owija słoiki ciemnym papierem umocowując go na słoiku gumką recepturką i odstawia w spokojne miejsce. Po upływie tygodnia uczniowie formułują spostrzeżenia.

5. Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie filmu wyjaśnili, od czego zależy rodzaj gleby.

6. Nauczyciel prosi uczniów, aby samodzielnie wykonali zadanie interaktywne 3.

Podsumowująca

1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie samodzielnie wykonali ćwiczenia interaktywne 1 i 2.

2. Nauczyciel prosi uczniów o dokończenie jednego, wybranego zdania:

Chcę wam powiedzieć, że…

Trudne było dla mnie…

Dowiedziałam/em się,

Nauczyłam/em się…

Nie podobało mi się…

Podobało mi się najbardziej...

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Soils

Soil is an approximately two‑metre‑thick layer consisting of rock particles, air, water, remains of dead organisms, as well as living plants, animals and fungi. It is hard to find a border between its components as they interpenetrate each other. Soil contains water and nutrients used by various soil organisms that live in it and at the same time co‑create it. Most plants use soil to anchor their roots and to extract water, air and other substances present in it. Many animals dig their burrows in soil. Soil is also used by people to grow plants for their own needs. Several layers may be distinguished in soil:

• On the surface there are non‑decomposed remains of plants and animals;

• below there is humus created as a result of decomposition of plant and animal remains;

• deeper than that there is the eluvial layer from which various substances are being washed away by permeating rainwater;

• on the bottom there is the bedrock, i.e. the rock from which soil was formed.

Soil fertility, i.e. the content of substances necessary for organisms to grow and develop, depends on many factors. The most important of those factors are: humus content, humidity, temperature and amount of air contained in the soil. Fertile soil has a lot of humus. Substances it contains are necessary for plants to develop. Between soil lumps there is space filled with air and water and used by plants and other soil organisms.

Why do you have to keep working on your garden (fertilise it, break up the soil), while in the forest or in a meadow everything happens without any intervention? There are thousands of organisms that inhabit and constantly co‑create soil.

Soil animals include, for example earthworms. I am sure you know them: they have narrow, long bodies divided up into segments. They do not have any legs - they move about by shrinking and extending their bodies. They live in soil and feed on plant remains. By drilling tunnels in the soil they break it up and enable water and air to penetrate even the deepest layers. This is how earthworms and other soil organisms co‑create soil.

• The soil consists of crumbs of rocks, air, water and plants, animals, fungi and their dead debris.

• Soil organisms, including earthworms, have a significant influence on the formation and development of soils.

• There are various types of soils in Poland, including podzolic, brown, loess, mady and chernozem.