Projektowanie i konstruowanie elementów wierzchu obuwia
MOD.10. Organizacja i prowadzenie procesów wytwarzania obuwia – technik obuwnik 311916
Elementy składowe wierzchu obuwia
PROGRAM ĆWICZENIOWY DO PROJEKTOWANIA PRZEZ DOBIERANIE

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DuI2rWUuh
Baza wiedzy
Kolejność elementów i wykaz czynności
Baza elementów podszewkowych, wzmacniających i usztywniających cholewkę obuwia damskiego i męskiego produkowanego systemem klejonym.
1. Elementy wierzchu i podszewki, które w zależności od konstrukcji cholewki mogą wystąpić w czółenku:
podszewka przyszwy z obłożyną zewnętrzną,
podszewka obłożyny przyśrodkowej,
zapiętek,
podnosek,
zakładka,
przyszwa z obłożyną zewnętrzną,
obłożyna przyśrodkowa.
Czynności montażu elementów cholewki czółenka w systemie klejonym:
ścienianie elementów wierzchnich, podszewkowych i podnosków,
opalanie brzegów,
farbowanie brzegów,
łączenie elementów podszewek,
nanoszenie kleju pod zawijanie,
zawijanie brzegów,
łączenie obłożyn w części pięty,
naszywanie przyszwy na obłożynę od strony przyśrodkowej lub na obydwie obłożyny,
wygładzanie szwu,
naszywanie bezpiecznika,
obszywanie cholewek,
nanoszenie kleju na podnoski i cholewki,
wklejanie podnosków,
kontrola cholewek.
2. Elementy wierzchu i podszewki, które w zależności od konstrukcji cholewki mogą wystąpić w półbucie przyszewkowym:
podszewka przyszwy,
podszewka obłożyny zewnętrznej,
podszewka obłożyny przyśrodkowej,
zapiętek,
zakładka,
podnosek,
nosek,
przyszwa,
język,
obłożyna zewnętrzna,
obłożyna przyśrodkowa,
podkrążek zewnętrzny,
tylnik.
Czynności montażu elementów cholewki półbuta przyszewkowego w systemie klejonym:
ścienianie brzegów wierzchów i podszewek,
farbowanie i opalanie brzegów wierzchów,
nanoszenie kleju na przyszwy i podszewki przyszew,
wklejanie podnosków,
nakładanie podszewek na przyszwy,
znaczenie do naszywania przyszwy,
łączenie obłożyn,
naszywanie tylnych pasków lub tylników,
nanoszenie kleju na brzegi obłożyn pod zawijanie,
zawijanie brzegów obłożyn,
łączenie pozostałych elementów podszewkowych,
nanoszenie kleju na brzegi wierzchu i podszewek,
sklejanie podszewek z wierzchem,
obszywanie brzegów obłożyn,
krążkowanie,
naszywanie przyszwy na złożone obłożyny i język,
sznurowanie cholewki,
kontrola.
3. Elementy wierzchu i podszewki, które w zależności od konstrukcji cholewki mogą wystąpić w trzewiku:
podszewka przyszwy,
podszewka obłożyny zewnętrznej,
podszewka obłożyny przyśrodkowej,
zapiętek,
ramka wewnętrzna,
podszewka języka,
zakładka,
podnosek,
przyszwa,
nosek,
obłożyna zewnętrzna,
obłożyna przyśrodkowa,
tylnik,
pasek tylny,
podkrążek zewnętrzny,
język,
nadstawka obłożyny.
Czynności montażu elementów cholewki trzewika w systemie klejonym w zależności od konstrukcji cholewki:
ścienianie brzegów wierzchów i podszewek,
farbowanie i opalanie brzegów wierzchów,
nanoszenie kleju na przyszwy i podszewki przyszew,
wklejanie podnosków,
nakładanie podszewek na przyszwy,
znakowanie do szycia derbów,
znakowanie do naszywania przyszwy na obłożyny,
naszywanie języka,
łączenie obłożyn,
naszywanie tylnych pasków,
nanoszenie kleju na brzegi obłożyn pod zawijanie,
zawijanie brzegów obłożyn,
łączenie pozostałych elementów podszewkowych,
nanoszenie kleju na brzegi wierzchu i podszewek,
sklejanie podszewek z wierzchem,
obszywanie brzegów obłożyn,
krążkowanie,
szycie derbów z rygielkiem,
naszywanie przyszwy na złożone obłożyny i język,
sznurowanie cholewki,
kontrola.
Elementy składowe wierzchu obuwia
Element | Funkcja | Materiał |
Bezpiecznik to element cholewki naszyty w górnej części zszytych obłożyn lub półtylników. | Bezpiecznik wzmacnia połączenie obłożyn lub półtylników w górnej części pięty. | Bezpiecznik jest wykonany ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobngo lub materiałów tekstylnych. |
Język to element okrywający podbicie stopy.rzymocowany jest do górnego brzegu przyszwy. Inny rodzaj języka, zwany miechowym, przymocowany jest do górnego brzegu przyszwy i przednich brzegów obłożyn. | Język chroni górną część stopy przed naciskiem krążków i sznurowadeł oraz uszczelnia obuwie w miejscu styku obłożyn. | Język jest wykonany ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lub materiałów tekstylnych. |
Lamówka to wąski pasek materiału wierzchniego otaczający brzegi części składowych cholewki. | Lamówka wzmacnia brzegi oraz pełni funkcję ozdobną. | Lamówka może być wykonana ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lubmateriałów tekstylnych. |
Mankiet zewnętrzny to element i przymocowany do górnych krawędzi cholewki. W obuwiu ocieplanym znajduje się powyżej kostki. | Mankiet zewnętrzny wzmacnia brzegi i pełni funkcję ozdobną. | Mankiet zewnętrzny jest wykonany ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego, materiałów futerkowych lub filcu. |
Nadstawka obłożyny to element stanowiący przedłużenie obłożyny. | Nadstawka wzmacnia górną lub przednią krawędź obłożyny. Może też pełnić funkcję ozdobną. | Nadstawka może być wykonana ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lub materiałów tekstylnych. |
Nosek to część cholewki okrywająca palce lub przedstopie. | Nosek chroni stopę przed urazami i wpływem czynników atmosferycznych. | Nosek może być wykonany ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lub materiałów tekstylnych. |
Obłożyna to część składowa cholewki, okrywająca bok stopy w pięcie lub śródstopiu, sięgająca poniżej lub powyżej kostki. | Obłożyna chroni stopę przed urazami i wpływem czynników atmosferycznych. | Obłożyna może być wykonana ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lubmateriałów tekstylnych. |
Pasek tylny to element naszyty od zewnątrz na połączeniu tylnych brzegów obłożyn. | Pasek tylny wzmacnia połączenie tylnych brzegów obłożyn. Może też pełnić funkcję ozdobną. | Pasek tylny może być wykonany ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lub materiałów tekstylnych. |
Pasek zapinkowy to element materiału wierzchniego przeznaczony do zapinania cholewki lub jej elementów. | Pasek zapinkowy podtrzymuje obuwie na stopie oraz pełni funkcję ozdobną. | Pasek zapinkowy wykonany jest ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lub materiałów tekstylnych. |
Podkrążek zewnętrzny to element cholewki naszyty na przednie brzegi obłożyn od strony zewnętrznej. | Podkrążek zewnętrzny stanowi wzmocnienie pod krążki. Może również pełnić funkcję ozdobną. | Podkrążek może być wykonany ze skóry naturalnej tworzywa skóropodobnego. |
Przyszwa to przednia część cholewki, okrywająca palce, przedstopie i śródstopie. Kiedy ma obłożynę zewnętrzną, sięga aż do pięty. | Przyszwa chroni stopę przed urazami i od wpływu czynników atmosferycznych. | Przyszwa może być wykonana ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lub materiałów tekstylnych. |
Ramka zewnętrzna to element naszyty na górne brzegi obłożyn od strony zewnętrznej. | Ramka wzmacnia górne brzegi obłożyn. Może również pełnić funkcję ozdobną. | Ramka może być wykonana ze skóry naturalnejlub tworzywa skóropodobnego. |
Tylnik to element cholewki okrywający tył i boki pięty. Może składać się z dwóch półtylników. | Tylnik chroni tył i bok pięty stopy przed urazami i wpływami czynników atmosferycznych. | Tylnik może być wykonany ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lub materiałów tekstylnych. |
Wzmacniacz to element cholewki naszyty w miejscu styku obłożyn przyszewkowych. | Wzmacniacz poprawia połączenie obłożyn z przyszwą w obuwiu przyszewkowym. | Wzmacniacz może być wykonany ze skóry naturalnej lub tworzywa skóropodobnego. |
Elementy podszewkowe, wzmacniające i usztywniające cholewkę
Element | Funkcja | Materiał |
Podszewka przyszwy to element cholewki bezpośrednio stykający się ze stopą w miejscu palców i przedstopia – w zależności od kształtu i wielkości przyszwy. W czółenku damskim może obejmować podszewkę obłożyny zewnętrznej. | Podszewka wchłania wydzielany pot oraz służy jako izolacja cieplna. | Podszewka może być wykonana ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lubmateriałów tekstylnych. |
Podszewka obłożyny to element podszewki bezpośrednio stykający się ze stopą w miejscu pięty, śródstopia, czasami przedstopia – w zależności od kształtu i wielkości obłożyny. | Podszewska obłożyny wchłania wydzielany pot a takżesłuży jako izolacja cieplna. | Podszewka może być wykonana ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego oraz materiałów tekstylnych. |
Podszewka języka to element bezpośrednio stykający się ze stopą w miejscu podbicia. | Podszewka języka wchłania wydzielany pot oraz służy jako izolacja cieplna. Usztywnia też język. | Podszewka języka może być wykonana ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego lub materiałów tekstylnych. |
Zapiętek to element podszewki bezpośrednio stykający się z częścią piętową stopy. Obejmuje tył i bok pięty. | Zapiętek zapobiega wyzuwaniu stopy z obuwia. | Zapiętek może być wykonany ze skóry naturalnej. |
Pasek wewnętrzny to element podszewki naszyty od wewnątrz na szwie łączącym podszewki obłożyn. | Pasek wewnętrzny wzmacnia szew łączący tylne brzegi podszewki obłożyn. | Pasek wewnętrzny może być wykonany ze skóry naturalnej. |
Podkrążek wewnętrzny to element naszyty od strony wewnętrznej na przednie brzegi obłożyn . | Podkrążek wewnętrzny wzmacnia przednie brzegi obłożyn pod krążkami. | Podkrążek może być wykonany ze skóry naturalnej lub tworzywa skóropodobnego. |
Podnosek to element umieszczony w obuwiu między wierzchem i podszewką. | Podnosek wzmacnia i usztywnia obuwie w miejscu czubka oraz chroni cholewkę przed przetarciem. | Podnosek może być wykonany z tektury, skóry naturalnej, skóry wtórnej, materiałów termoplastycznych lub żywic syntetycznych. |
Ramka wewnętrzna to element naszyty od strony wewnętrznej na górne brzegi podszewki obłożyn. | Ramka wewnętrzna wzmacnia brzegi podszewki obłożyn oraz pełni funkcję ozdobną. | Ramka może być wykonana ze skóry naturalnejtworzywa skóropodobnego. |
Zakładka to element umieszczony w obuwiu między wierzchem apodszewką. | Zakładka wzmacnia i usztywnia część piętową obuwia. | Zakładka może być wykonana ze skóry wtórnej oraz materiałów termoplastycznych. |
Międzypodszewka przyszwy to element umieszczony w obuwiu między wierzchem i podszewką. | Międzypodszewska wzmacnia cholewkę w miejscu przyszwy, gdy ta jest wykonana z materiałów luźnych, cienkich lub ciągliwych. | Międzypodszewka jest wykonana z tkaniny. |
Międzypodszewka obłożyny to element umieszczony w obuwiu między wierzchem i podszewką. | Międzypodszewka obłożyny Wwzmacnia cholewkę w miejscu obłożyn, gdy te są wykonane z materiałów luźnych, cienkich lub ciągliwych. | Międzypodszewka obłożyny jest zrobiona z tkaniny. |
Ozdoba to element o różnym kształcie przymocowany do cholewki. | Ozdoby podnoszą walory estetyczne obuwia. | Ozdorby mogą być wykonane ze skóry naturalnej, tworzywa skóropodobnego, materiałów tekstylnych, metalu lub tworzyw sztucznych. |




