Źródła światła i oprawy oświetleniowe
ELE.02 Montaż, uruchamianie i konserwacja instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych – Elektryk 741103, Technik elektryk 311303
Słownik pojęć dla e‑materiału
urządzenie, które służy do sprawdzania zaburzeń generowanych przez źródło światła

Etapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowychEtapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowych
zestawienie ujmujące po stronie przychodu sumę energii doprowadzonej do badanego układu (np. całej elektrowni, sieci elektroenergetycznej kraju) i energii uzyskanej w toku przebiegu procesu (np. ciepła tworzenia kryształów), a po stronie rozchodu – sumę energii użytecznej i straconej
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
półprzewodnik, przyrząd elektronowy o dwóch elektrodach (anoda i katoda) odznaczający się nieliniową i niesymetryczną charakterystyką prądowo‑napięciową, emituje promieniowanie w zakresie światła widzialnego, podczerwieni i ultrafioletu; jedno z najnowocześniejszych i najszybciej rozwijających się źródeł światła

Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
najmniejsza odległość między dwoma punktami o takiej samej fazie zaburzenia (drgań), czyli między dwoma powtarzającymi się fragmentami fali; oznaczana grecką literą lambda (lambda)
Etapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowychEtapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowych
elementy montażu powierzchniowego; drobne elementy z płaską obudową oraz końcówkami lutowniczymi umiejscowionymi z boku obudowy lub okalającymi ją jak kołnierz. W przeciwieństwie do większych rezystorów i układów scalonych, na ich obudowach nie podaje się oznaczeń wartości ani nie umieszcza kodu barwnego. Elementy SMD są wrażliwe na wyładowania elektrostatyczne lub występowanie przepięć, dlatego praca z nimi powinna odbywać się w środowisku ochrony ESD (Electro‑Static Discarge), która zabezpiecza półprzewodniki przed zniszczeniem. Do elementów SMD należą: tranzystory, oporniki, układy scalone, kondensatory i inne komponenty przeznaczone do montażu powierzchniowego
Etapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowychEtapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowych
urządzenie do precyzyjnego pomiaru spektrum światła, kula z otworkiem, wewnątrz której umieszcza się kolejno źródło światła wzorcowe i badane
Etapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowychEtapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowych
lampa o mocy od 18 do 180 W, niskoprężne lampy sodowe osiągają skuteczność świetlną do 206 lm/W, emitują żółto‑pomarańczowe światło o temperaturze barwowej 1800 K, ich trwałość wynosi do 16 tys. godzin, bardzo słabo oddają barwy, stosowane do oświetlenia autostrad, dróg szybkiego ruchu i tuneli

Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
źródło światła o wyładowaniu łukowym, przeznaczone do stosowania na zewnątrz lub w pomieszczeniach wyższych niż 4 m. Łuk elektryczny pomiędzy elektrodami pali się w oparach rtęci, emitując światło widzialne. Lampy rtęciowe mają bardzo duży strumień świetlny (skuteczność świetlna wynosi ok. 60 lm/W) przy ograniczonym współczynniku oddawania barw (emitują światło niebiesko‑zielone). Zaletą lamp rtęciowych jest duża trwałość sięgająca 12 000 godzin. Podstawowe wady to skomplikowany zapłon i duża wrażliwość na zanik napięcia zasilającego

Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
źródło światła przeznaczone do stosowania na zewnątrz (np. przy oświetlaniu ulic). Zawiera jarznik wypełniony parami sodu i rtęci, dzięki czemu całe emitowane światło skupione jest na długości ok. 590 nm, co z kolei odpowiada żółtej barwie światła. Zalety lamp sodowych to bardzo duża skuteczność świetlna (do 120 lm/W), wysoka trwałość (do 20 000 godzin) i zapewnienie dużego kontrastu widzenia
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
lampa o mocy od 50 do 1000 W, o skuteczności świetlnej od 68 do 150 lm/W, emitują światło o barwie 2000 K, żółto‑złocistej lub pomarańczowej, stosowane zwykle do oświetlania otwratych terenów i arterii komunikacyjnych. Trwałość lamp wysokoprężnych wynosi od 10 do 24 tys. godzin

Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
urządzenie do pomiaru natężenia światła (w luksach, lx)

Etapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowychEtapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowych
wielkość świetlna charakteryzująca źródło światła; określa ilość światła wypromieniowanego przez daną powierzchnię źródła (jeżeli ta sama ilość światła wypromieniowana jest przez świetlówkę i żarówkę halogenową, większą luminancję posiada żarówka halogenowa ze względu na małą powierzchnię). Duża luminancja jest zjawiskiem niepożądanym, gdyż prowadzi zwykle do powstania olśnienia. Jednostką luminancji jest kandela na metr kwadratowy (cd/m²)
Etapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowychEtapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowych
światłoczuły pigment obecny w fotoreceptorach, dodatkowy barwnik wzrokowy w ludzkim oku, bardzo czuły na światło niebieskie; odgrywa ważną rolę w ustalaniu rytmu dobowego u ssaków
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
ilość energii elektrycznej zużywanej przez źródło oraz ilość emitowanego przez nie światła, wartość wyrażana w lumenach (dawniej w watach); im więcej lumenów, tym więcej światła emitowanego przez źródło
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
określa ilość strumienia świetlnego padającego na daną powierzchnię; natężenie oświetlenia wynosi 1 luks (lx), jeżeli na powierzchnię 1 metra kwadratowego pada strumień świetlny o wartości 1 lumena
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
urządzenie służące do rozsyłania i przekształcania światła wypromieniowanego z umieszczonego w oprawie oświetleniowej źródła
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
Etapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowychEtapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowych
oświetlenie montowane w budynkach użyteczności publicznej i w ciągach komunikacyjnych w celu zapewnienia ich użytkownikom bezpieczeństwa w warunkach braku zasilania głównych obwodów oświetleniowych. Dzieli się na oświetlenie z oprawami z własnym zasilaniem (akumulatory) i zasilane ze źródła zewnętrznego (bateria centralna). Parametry oświetlenia awaryjnego określa norma PN‑EN 1838
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
rozpraszacz ciepła, element zwiększający skuteczność (intensywność) odprowadzania do otoczenia i rozpraszania w nim ciepła wydzielanego (w wyniku przepływu prądu elektrycznego) podczas pracy przyrządu elektronicznego, np.: tranzystora, diody, układu scalonego, lampy elektronowej
Etapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowychEtapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowych
dodatkowy parametr źródła światła, określający ilość światła, jaką można uzyskać z mocy elektrycznej tego źródła; im wyższa skuteczność świetlna, tym źródło bardziej wydajne, jednostka: lumen/wat (lm/W)
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
urządzenie do pomiaru składu widmowego promieniowania
Etapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowychEtapy produkcji i eksploatacji źródeł światła i opraw oświetleniowych
obraz uzyskany w wyniku rozszczepienia widzialnego światła niemonochromatycznego na składowe o różnych długościach fal (różnych barwach), np. przy użyciu pryzmatu

wielkość świetlna charakteryzująca źródło światła; określa ilość światła wypromieniowaną przez źródło; oznaczany literą phi (phi), jego jednostką jest lumen (lm)
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
wielkość świetlna charakteryzująca źródło światła; określa ilość światła wypromieniowaną w określonym kierunku lub w określonej przestrzeni (kącie bryłowym), mierzona w kandelach
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
źródło światła, w którym światło emitowane jest przez luminofor pokrywający wewnętrzną stronę bańki, świecący pod wpływem promieniowania ultrafioletowego. Światło emitowane przez świetlówki ma długość 400‑700 nm. Główne zalety świetlówki to duża skuteczność, mała luminancja i wysoka trwałość, którą obniża częste włączanie i wyłączanie świetlówki. Wady lamp fluorescencyjnych to tętnienie strumienia świetlnego, słabe oddawanie barw i skomplikowany układ zasilający
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
obiektywna miara wrażenia barwy danego źródła światła, wartość mierzona w kelwinach (K); im wyższa liczba kelwinów, tym światło jest zimniejsze (białe); im niższa liczba kelwinów, tym światło jest cieplejsze (żółte): barwa zimna – 4600–6500 K, barwa neutralna – 3300–4500 K, barwa ciepła – 2200–3200 K
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
czas świecenia do momentu wygaśnięcia lub chwili, gdy źródło światła przestaje spełniać wymagania dotyczące wartości emitowanego strumienia wskazane przez normy; trwałość podaje się w godzinach
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
CRI (ang. colour rendering index) – dodatkowy parametr źródła światła, określający wierność oddawania barw przedmiotów oświetlanych tym źródłem w odniesieniu do światła słonecznego, jego maksymalna wartość to 100. Informuje o tym, w jakim stopniu dane źródło światła umożliwia obserwację kolorów
Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
źródło światła, w którym elementem emitującym światło jest żarnik (najczęściej z domieszkowanego wolframu) rozgrzany pod wpływem przepływu prądu elektrycznego. Żarówki produkowane są na napięcie 230 V, ale także 2,5 V, 3 V, 3,5 V, 6 V, 12 V, 24 V. Moc żarówek waha się od 15 do 1500 W. Typowe mocowanie żarówek w oprawach dokonywane jest za pomocą gwintu lub bagnetu w przypadku żarówek narażonych na wstrząsy. Zaletą żarówek jest bardzo dobre oddawanie barw. Wady to duża wrażliwość na wahania napięcia i niewielka trwałość

Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe
lampa żarowa o wysokiej trwałości ze względu na regeneracyjny cykl halogenowy, zachodzący dzięki wypełnieniu bańki żarówki halogenkami i wytworzeniu temperatury powyżej 2500°C. Tak wysoką temperaturę uzyskuje się przez zmniejszenie wymiarów bańki i wykonanie jej z kwarcu

Źródła światła i oprawy oświetlenioweŹródła światła i oprawy oświetleniowe