Od piktogramu do litery – tworzymy kompozycję literniczą

Ludzie używali pisma już 3000 lat p.n.e. Początkowo nie stosowali jednak liter, lecz symbole – piktogramyPiktogrampiktogramy. Tak powstało pismo obrazkowe, czyli piktograficzne, którego przykładem są np. egipskie hieroglifyHieroglifhieroglify czy sumeryjskie pismo klinowePismo klinowepismo klinowe.

R349kY7eWLCcM1

Ilustracja interaktywna przedstawia czarną tablicę zapisaną egipskimi hieroglifami. Piktogramy ułożone są w pasach. Na ilustracji umieszczony jest niebieski kwadrat z literą "i". Po odwróceniu ilustracji ukazana jest szara tablica zawierająca tekst zapisany pismem klinowym. Napisy również umieszczone są w układzie pasowym.

Ilustracja interaktywna przedstawia czarną tablicę zapisaną egipskimi hieroglifami. Piktogramy ułożone są w pasach. Na ilustracji umieszczony jest niebieski kwadrat z literą "i". Po odwróceniu ilustracji ukazana jest szara tablica zawierająca tekst zapisany pismem klinowym. Napisy również umieszczone są w układzie pasowym.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DxVP6WfIC

classicmobile

Ćwiczenie 1

Rgkc28ZSOdMml1

Odpowiedz na pytanie. Skąd wywodzą się hieroglify? Możliwe odpowiedzi: 1. Persja, 2. Egipt, 3. Sumer.

Odpowiedz na pytanie. Skąd wywodzą się hieroglify? Możliwe odpowiedzi: 1. Persja, 2. Egipt, 3. Sumer.

static

Ćwiczenie 1

Przyjrzyj się niżej zamieszczonym hieroglifom i odczytaj ich znaczenie. Poniżej polecenia znajdują się ilustracje oraz szare pola, w których należy umieścić elementy z poprawnymi odpowiedziami. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.

R1HaOGnFc6tCd1

Ilustracja do zadania

Pytania:
1 - ................
2 - ................
3 - ................
4 - ................
5 - ................
6 - ................
7 - ................

Odpowiedzi:
A - serce
B - ptak
C - tkanina
D - na górze
E - byk
F - na dole
G - zboże

Pokaż rozwiązanie

1‑E 2‑G 3‑C 4‑A 5‑B 6‑D 7‑F

Piktogramy stosowane są także w czasach nam współczesnych. Stanowią element języka wizualnego – zastępując słowo pisane elementem graficznym. Piktogramy zwiększają czytelność przekazu oraz omijają barierę językową.

classicmobile

Ćwiczenie 2

RnimV8BqY5civ1

Odpowiedz na pytanie. Czym jest piktogram? Możliwe odpowiedzi: 1. Znakiem językowym, 2. Rebusem, 3. Znakiem ikonicznym.

Odpowiedz na pytanie. Czym jest piktogram? Możliwe odpowiedzi: 1. Znakiem językowym, 2. Rebusem, 3. Znakiem ikonicznym.

static

Ćwiczenie 2

W którym kierunku się udasz, wybierając trasę bez schodów?

RYkGi1NyBYiGb1

Ilustracja do zadania

A - w prawo
B - w lewo

Pokaż rozwiązanie

B

Pismo alfabetyczne, w którym poszczególne głoski oznaczano literami, wymyślili Fenicjanie ok 1050 r. p.n.e. Alfabet fenicki dał początek wszystkim alfabetom stosowanym obecnie w Europie. Natomiast alfabet polski oparty jest na alfabecie łacińskim – stosowanym przez Rzymian od VII wieku p.n.e.

Dawniej litery pisano ręcznie drewnianym patykiem, gęsim piórem, później stalówką. Kaligrafia to sztuka starannego, pięknego pisania ręcznego, która dawniej była podstawowym przedmiotem w szkole.

W średniowieczu osoba, która trudniła się ręcznym kopiowaniem ksiąg lub dokumentów nazywana była skrybą. W późniejszym okresie nazywano tak również urzędowych pisarzy (sekretarzy). W średniowieczu pismo często zdobione było rozbudowanymi kompozycjami dekoracyjnymi. Tak powstawały księgi ozdobione iluminacjamiIluminacjailuminacjami, np. inicjałem. Obejrzyj zamieszczoną poniżej ilustrację.

Polecenie 1

Aby dowiedzieć się co oznacza inicjał kliknij w punkt umieszczony na ilustracji.

R18wv3yNMPcrE1

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu króla Jana III Sobieskiego z 1678 roku. Tekst rozpoczyna się inicjałem M. Litera dekorowana jest motywami roślinnymi o symetrycznym układzie, które wpisane są w kwadrat. Pozostały tekst napisany jest ozdobną, ukośną czcionką. Punkt 1: W książce inicjał to litera rozpoczynająca rozdział lub akapit, wyróżniająca się wielkością, kolorem, kształtem i ozdobnością.

Ilustracja przedstawia fragment dokumentu króla Jana III Sobieskiego z 1678 roku. Tekst rozpoczyna się inicjałem M. Litera dekorowana jest motywami roślinnymi o symetrycznym układzie, które wpisane są w kwadrat. Pozostały tekst napisany jest ozdobną, ukośną czcionką. Punkt 1: W książce inicjał to litera rozpoczynająca rozdział lub akapit, wyróżniająca się wielkością, kolorem, kształtem i ozdobnością.

1

1.

W książce inicjał to litera rozpoczynająca rozdział lub akapit, wyróżniająca się wielkością, kolorem, kształtem i ozdobnością.

classicmobile

Ćwiczenie 3

R1cEnIvILnUEK1

Odpowiedz na pytanie. Czym jest inicjał? Możliwe odpowiedzi: 1. ozdobną literą rozpoczynającą tekst, 2. ilustracją dołączoną do tekstu, 3. pochyłą czcionką, którą zapisany jest tekst.

Odpowiedz na pytanie. Czym jest inicjał? Możliwe odpowiedzi: 1. ozdobną literą rozpoczynającą tekst, 2. ilustracją dołączoną do tekstu, 3. pochyłą czcionką, którą zapisany jest tekst.

static

Ćwiczenie 3

Przyjrzyj się zamieszczonym niżej ozdobnym inicjałom i rozpoznaj, jaką literę ilustrują.

R4c2gOjFoFkQn1

Ilustracja do zadania

Pytania:
1 - ................
2 - ................
3 - ................

Odpowiedzi:
A - litera W
B - litera U
C - litera N

Pokaż rozwiązanie

1‑B 2‑C 3‑A

W XV w. drukarz Johannes Gutenberg wynalazł urządzenie do odlewania czcionekCzcionkaczcionek i zastosował tekst drukowany. Od tego czasu zaczęła się rozwijać typografia, która zajmuje się graficzną reprezentacją znaków pisarskichZnaki pisarskieznaków pisarskich i układaniem z nich całych tekstów. Dział grafiki użytkowej, który zajmuje się projektowaniem liter – tworzeniem ich krojów, często o unikalnym wyglądzie, to liternictwo.

Uwzględniając podział kroju liter pod kątem ich stylu, wyodrębnić można litery bezszeryfowe, szeryfowe i akcydensowe.

me09cb74f071cf194_0000000000016

me09cb74f071cf194_0000000000016

Przyjrzyj się niżej zamieszczonym hieroglifom i odczytaj ich znaczenie. Poniżej polecenia znajdują się ilustracje oraz szare pola, w których należy umieścić elementy z poprawnymi odpowiedziami. W prawym dolnym rogu zadania umieszczony jest klawisz „Sprawdź” służący sprawdzeniu poprawności jego wykonania.

RuA9PVFjqc2Q51

Ilustracja do zadania

Pytania:
1 - ................
2 - ................
3 - ................
4 - ................
5 - ................
6 - ................
7 - ................

Odpowiedzi:
A - ptak
B - na górze
C - tkanina
D - byk
E - serce
F - na dole
G - zboże

Rozwiązanie:
1‑D 2‑G 3‑C 4‑E 5‑A 6‑B 7‑F

me09cb74f071cf194_0000000000017

me09cb74f071cf194_0000000000017

Przyjrzyj się zamieszczonym niżej ozdobnym inicjałom i rozpoznaj, jaką literę ilustrują.

R1TZBV6BUFbxb1

Ilustracja do zadania

Pytania:
1 - ................
2 - ................
3 - ................

Odpowiedzi:
A - litera N
B - litera W
C - litera U

Rozwiązanie:
1‑C 2‑A 3‑B

Szeryfy

SzeryfySzeryf (zacios)Szeryfy, zwane też zaciosami, to elementy dekoracyjne stanowiące poprzeczne lub ukośne zakończenia kresek głównych liter. Pismo bezszeryfowe pozbawione jest ozdobnych szeryfów, a jego końcówki znaków są proste. Przykładem takiego pisma są m.in. Arial, Verdana, Trebuchet MS, Helvetica, Futura.

Przyjrzyj się zamieszczonym poniżej ilustracjom, zwracając szczególną uwagę na krój pisma (szeryfowego lub bezszeryfowego). Klikając w ilustracje otrzymasz informację jaki krój pisma został w niej wykorzystany.

R10CRiiblQA741

Ilustracja interaktywna przedstawia plakat teatralny Piotra Florianowicza "Lekcja". Ukazuje nawierzchnię asfaltu, na którym znajduje się plama. Asfalt jest zniszczony, zawiera spękania i ubytki. Na plakacie umieszczony pod skosem jest czerwony prostokąt z informacjami: nazwiskiem autora (Eugene Ionesco), zapisanym białą czcionką oraz tytułem (Lekcja) w kolorze czarnym. Na ilustracji umieszczony jest niebieski kwadrat z literą "i". Po odwróceniu ilustracji ukazany jest ten sam plakat z informacją: W plakacie został wykorzystany bezszeryfowy krój pisma.

Ilustracja interaktywna przedstawia plakat teatralny Piotra Florianowicza "Lekcja". Ukazuje nawierzchnię asfaltu, na którym znajduje się plama. Asfalt jest zniszczony, zawiera spękania i ubytki. Na plakacie umieszczony pod skosem jest czerwony prostokąt z informacjami: nazwiskiem autora (Eugene Ionesco), zapisanym białą czcionką oraz tytułem (Lekcja) w kolorze czarnym. Na ilustracji umieszczony jest niebieski kwadrat z literą "i". Po odwróceniu ilustracji ukazany jest ten sam plakat z informacją: W plakacie został wykorzystany bezszeryfowy krój pisma.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DxVP6WfIC

Rl6EEwFfIvzB71

Ilustracja przedstawia plakat teatralny Floriana Piotrowicza "Bóg". Ukazuje abstrakcyjnie położone kolory o intensywnym natężeniu, spod których ujawniają się fragmenty postaci przypominającej wizerunek Chrystusa. Dominuje w nich róż i jasne zielenie. W prawym dolnym rogu znajduje się informacja o autorze (Woody Alen) i tytule.

Ilustracja przedstawia plakat teatralny Floriana Piotrowicza "Bóg". Ukazuje abstrakcyjnie położone kolory o intensywnym natężeniu, spod których ujawniają się fragmenty postaci przypominającej wizerunek Chrystusa. Dominuje w nich róż i jasne zielenie. W prawym dolnym rogu znajduje się informacja o autorze (Woody Alen) i tytule.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DxVP6WfIC

classicmobile

Ćwiczenie 4

RInu1ocV5jPhc1

Wyjaśnij, czym są szeryfy w literach.

Wyjaśnij, czym są szeryfy w literach.

static

Ćwiczenie 4

Przyjrzyj się przedstawionym niżej literom i zaznacz te z nich, które posiadają szeryfy.

RgJx41SaNWf0W1

Ilustracja do zadania

Pokaż rozwiązanie

B

C

E

G

J

L

Litery akcydensowe to litery ozdobne lub o nietypowym kroju, które szczególnie zwracają uwagę.
Wybierane są do składania nagłówków, tytułów, mogą również służyć do stworzenia inicjału.

Polecenie 2

Przyjrzyj się winietomWinietawinietom XIX‑wiecznych czasopism, w których użyto pisma akcydensowego.

R13tb0ENIe31i1

Ilustracja przedstawia fragment "Tygodnika Ilustrowanego". Ukazuje widok na stare miasto i plac, oddzielony od zabudowy rzeką. Na placu przechadzają się ludzie oraz przejeżdża zaprzężony w konie wóz z załadunkiem. Nad widokiem znajduje się zaokrąglony napis TYGODNIK ILUSTROWANY sporządzony czcionką z dekoracyjnymi szeryfami i półcieniem.

RiKndZ5QPPvMD1

Ilustracja przedstawia fragment "Tygodnika Powszechnego". Ukazuje grupę ludzi zajmujących się różnymi czynnościami związanymi z nauką i sztuką. Wśród nich są dzieci i jedna kobieta. Dziecko po lewej gra na harfie, nad nim chłopiec trzyma maskę, dwoje pisze w dużej księdze trzymanej przez kobietę. Chłopiec po prawej siedzi przy sztaludze i maluje. Wokół nich znajdują się porozrzucane przedmioty, między innymi luneta, zwój papieru, młot, globus. Po prawej stronie stoją wazy i dzbany, oraz rośnie palma. W tle na rzece pływają łodzie, a w oddali rozciąga się panorama miasta. Nad sceną, ozdobną czcionką został zapisany tytuł TYGODNIK POWSZECHNY.

Polecenie 3

Pismo o nietypowym kroju często używają graficy komputerowi. W poniższej galerii przedstawiono ilustracje, na których użyto pismo akcydensowe. Przyjrzyj się uważnie zdjęciom, a następnie rozwiąż zadanie nr 5.

R3oKcL3RKXlMi1

Ilustracja przedstawia plakat Krzysztofa Białkowicza promujący 23. Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek w Toruniu. Na niebieskim tle umieszczony jest motyw graficzny przedstawiający czarną głowę nosorożca, który ma założoną różowo-fioletową czapeczkę z gumką pod brodą. Powyżej, pod skosem naniesione są pomarańczowe napisy informujące o rodzaju wydarzenia, dacie i stronie internetowej. Pod głową nosorożca znajduje się informacja o miejscu festiwalu. Tekst wykonany jest prostą, blokową czcionką o kwadratowym kształcie.

RSX5yMX2hcL5q1

Ilustracja przedstawia plakat promujący wydarzenie International Film Festival of The Art of Cinematography w Łodzi. Na jasnym tle umieszczone zostały czarne punkty otoczone szarą, urywaną linią, wewnątrz wypełnione białą plamą. Przypominają gałki oczne. Na granatowym pasku u góry znajduje się napisy: logo wydarzenia zapisane zieloną czcionką, informacja o rodzaju wydarzenia niebieską, a czerwoną informacja o miejscu. Na dole na granatowym tle umieszczono zapisano białymi cyframi datę wydarzenia. Czcionka jest postarzana przez zastosowanie pęknięć.

classicmobile

Ćwiczenie 5

RNorgJN6Jj2lL1

Odpowiedz na pytanie. Czym charakteryzuje się pismo akcydensowe?

Odpowiedz na pytanie. Czym charakteryzuje się pismo akcydensowe?

static

Ćwiczenie 5

Przyjrzyj się okładkom książek, zwracając szczególną uwagę na graficzny zapis tytułu. Zaznacz tę okładkę, na której tytuł napisano pismem akcydensowym.

RBUgN0eaysoNG1

Ilustracja do zadania

Pokaż rozwiązanie

C

Fonty

Zestaw czcionek danego kroju, o określonych, wspólnych cechach graficznych, takich jak: styl, proporcja czy układ, nazywamy fontemFontfontem. Pojedynczy znak fontu to glifGlifglif. Na zdjęciu niżej przedstawiono font, którego glify złożone zostały ze spinaczy biurowych.

R1WvkUoz9VWcQ1

Ilustracja przedstawia litery alfabetu utworzone z białych spinaczy biurowych na czarnym tle. Po prawej stronie, na całej wysokości znajduje się duży, biały spinacz.

Poniżej zaprezentowano dwa plakaty, na których tytuły zostały napisane przy użyciu różnych czcionek. Na pierwszym plakacie autorstwa Piotra Florianowicza wyraźnie wyróżniają się dwa różne kroje białej i czarnej czcionki tekstu. Na drugim plakacie dwie pierwsze linijki tekstu zostały napisane za pomocą czcionki złożonej z liter bezszeryfowych, natomiast w trzeciej i czwartej linijce użyto liter akcydensowych. Przyjrzyj się uważnie poniższym ilustracjom zwracając szczególną uwagę na różnice pomiędzy wykorzystanymi fontami.

R130u0dAi4aX31

Ilustracja przedstawia plakat Piotra Florianowicza do sztuki "Proces" Franza Kafki. Ukazuje wiele odręcznie zapisanych skrawków papieru. Podarte kartki rozrzucone są na całej powierzchni plakatu. Niektóre graficznie zostały rozciągnięte. Na tym tle grubą, czarną czcionką zostało zapisane nazwisko autora dzieła - F. Kafka, a na nim cienką, białą czcionką tytuł - proces.

RN6EFBjksJlxw1

Ilustracja przedstawia plakat "The Christening" wykonany techniką cyfrową przez Krzysztofa Białowicza. Ukazuje podzielone na dwie części tło, na którym znajdują się dwa czarne fragmenty twarzy. Dolna, na ciemniejszym błękicie, to dolna połowa głowy mężczyzny, zakończona u góry zębami. Górna część, znajdująca się na tle jaśniejszego błękitu, również ukazuje półprofil ale w pozycji leżącej - skierowany ku górze, zakończony w dolnej części zębami. Profile stykają się po lewej stronie. Górny z prawej strony jest lekko uniesiony. Razem wyglądają jak otwarta paszcza z zębami. W górnej części plakatu zamieszczony jest napisany czerwoną, bezszeryfową czcionką tekst z informacjami : Odeon Film Studio. Marcin Wrona, No Problem - Krzysztof Krawczyk, Andrzej Wajda master school of film Directing, Polish Film Institute; PRESENT a film by MARCIN WRONA; THE CHRiSTENiNG; TOMASZ SCHUCHARDT; WOJCIECH ZIELIŃSKI, NATALIA RYBICHA.

Z liter o określonym stylu można napisać słowo powiązane znaczeniowo z wybranym krojem czcionki, tak jak na poniższych przykładach, gdzie słowo BOOKS (z ang. książki) zostało napisane przy zastosowaniu charakterystycznego dla tego wyrazu desenia – w postaci zdjęcia regału wypełnionego książkami natomiast słówko BREAK (z ang. rozbicie) liter utworzonych z potłuczonego szkła.

R1XttN8qxTbY71

Ilustracja przedstawia napis BOOKS, zapisany grubą, zaokrągloną czcionką, wypełnioną deseniem, którym jest fotografia regału z książkami. Litery obwiedzione są cienkim konturem.

R1WQJaEdTWZK21

Ilustracja przedstawia trójwymiarowy, leżący napis Break, tworzony z blokowych liter, które posiadają deseń potłuczonego szkła. Od napisu pada sień na białą płaszczyznę, na której został ułożony.

Litery mogą także oddawać charakter danego obiektu, kojarzyć się z różnymi uczuciami i stanami, np. z czymś miłym lub nieprzyjemnym, spokojnym lub energicznym, mogą sprawiać wrażenie zimnych lub gorących.

RLKa013b4Ktxm1

Ilustracja przedstawia zdjęcie graffiti, które ukazuje napis "X007". Literę X i cyfrę 7 wykonane są za pomocą szablonu, żółtą farbą. Cyfry 00 wykonano pomarańczowym sprayem. Ten sam spray nałożono na X oraz 7.Farba spływa, pozostawiając zacieki.

R1TneDOH0YwMN1

Ilustracja przedstawia logo firmy Ampere. Napis wykonany jest czarną czcionką z szeryfami oraz czerwonym półcieniem. Od góry zakończony jest prosto, a w dolnej części tworzy łuk. Pod łukiem umieszczony jest okrągły symbol i dwa symetryczne pioruny, również z czerwonym półcieniem. Pioruny dodane są jako poprzeczne ramiona w literach A oraz E, a także jako znak nad literą E.

R1eu2nfvX7qz51

Ilustracja przedstawia logo firmy "SweetLove". Ukazany na różowym tle napis wykonany został jako trójwymiarowy, pisaną i ozdobną, czerwoną czcionką z brązowym rantem. Krawędzie zostały zaakcentowane białym kolorem. Na tekście i tle zamieszczono białe kulki w fioletowe, zielone i niebieskie paski. Kulki wylatują z zamieszczonej w lewym górnym rogu zielonej rurki o przekroju serca.

Majuskuły i minuskuły

W liternictwie wielkie litery określa się mianem majuskułyMajuskułymajuskuły, natomiast małe – minuskułyMinuskułyminuskuły. Litery pochyłe nazywane są kursywąKursywakursywą. Przeanalizuj poniższe przykłady pochodzące z książki z 1934 roku dedykowanej liternikomLiternikliternikom, a następnie rozwiąż zadanie nr 7.

RbEQkp7aP9N1j1

Ilustracja przedstawia pisany majuskułą alfabet. Czcionka jest szeroka, dwuelementowa - jedna część wąska, druga szeroka. Litery ozdobione są ostrymi szeryfami.

RzUI3EIMlpUsl1

Ilustracja przedstawia pisany majuskułą alfabet. Czcionka jest ukośna, dwuelementowa - jedna część wąska, druga szeroka. Litery ozdobione są ostrymi szeryfami.

R1ClklOunKCxq1

Ilustracja przedstawia pisany minuskułą alfabet. Czcionka jest szeroka, dwuelementowa - jedna część wąska, druga szeroka. Litery ozdobione są ostrymi szeryfami.

RFEX4sUPCc8bM1

Ilustracja przedstawia pisany minuskułą alfabet. Czcionka jest okrągła, ukośna. Litery ozdobione są szeryfami oraz zawierają elementy wykreślne - pomocnicze linie, które posłużyły do ich sporządzenia.

Dla osiągnięcia lepszego efektu artystycznego lub wyeksponowania pewnych informacji artyści często używają naprzemiennie minuskuły jak i majuskuły. Zobacz przykłady w niżej zamieszczonej galerii.

RLLZC1TVylHU21

Ilustracja przedstawia plakat teatralny Piotra Florianowicza do spektaklu Antoniego Czechowa "Trzy Siostry" wykonany techniką cyfrową. Na ciemnym tle ukazane są trzy filiżanki kawy widziane od góry. Każda z nich ustawiona jest w innym kierunku i mają brązowy akcent - kawę pod ubitym mlekiem. Po prawej stronie znajduje się napis : „Czechow Trzy siostry” wykonany prostą czcionką w pionie, pod lekkim skosem.

Rt9xtHfqtyuuk1

Ilustracja przedstawia plakat wykonany techniką cyfrową przez Joannę Frydrychowicz-Janiak i Krzysztofa Skrzypczyka , reklamujący XIX Międzynarodowy Festiwal Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA,. Na ciemnym tle od góry autor przedstawił uchyloną kurtynę teatralną, poniżej na tle jezdni widoczny napis „FETA”, który określa międzynarodowy festiwal teatrów ulicznych i plenerowych, odbywających się cyklicznie. U dołu znajdują się białe napisy informujące o wydarzeniu, dacie i miejscu wydarzenia.

Pismo jako dzieła sztuki

R1RRvtUSwRLIr1

Ilustracja przedstawia pracę Joanny Bebarskiej „Sator…”. Ukazuje zdjęcie szerokiej ramy, wewnątrz której znajdują się litery połączone ze sobą i przytwierdzone do wnętrza ramy. Litery opierają się na kształcie koła, dzięki czemu są płynne. Niezależnie od kierunku czytania zawsze otrzymujemy te same zdania, które po łacinie brzmią: „Sator arepo tenet opera rotas” (tłum. „Siewca Arepo z trudem wstrzymuje koła”). Jest to tzw. kwadrat Sator-Rotas.

Joanna Bebarska, tworząc rzeźbę Sator... w stalową ramę wkomponowała litery o oryginalnym, ozdobnym kroju czcionki, składające się na słowa: Sator arepo tenet opera rotas, co oznacza: Siewca Arepo z trudem wstrzymuje koła. Jest to znany z historii magiczny kwadrat, w którym bez względu na kierunek czytania (od tyłu, od prawej do lewej, od lewej do prawej) zawsze otrzymujemy te same zdania. Przyjrzyj się zamieszczonej powyżej reprodukcji tego dzieła.

classicmobile

Ćwiczenie 10

R1RYKkRVv2ApR1

Wyjaśnij, czym jest "magiczny kwadrat".

Wyjaśnij, czym jest "magiczny kwadrat".

static

Ćwiczenie 10

Przyjrzyj się uważnie poniższej ilustracji, gdzie artystka w stalową ramę umieściła w trzech rzędach i trzech kolumnach cyfry od 1 do 9, tworząc w ten sposób matematyczny „magiczny kwadrat”. Spróbuj rozpoznać poszczególne cyfry w rzędach lub kolumnach i zaznacz prawidłową wartość sumy trzech liczb, uwzględniając fakt, iż suma w poszczególnych kolumnach lub rzędach lub po przekątnych jest taka sama.

RgqulQRzlRkeJ1

Ilustracja do zadania

A - 12
B - 15
C - 18

Pokaż rozwiązanie

B

Polecenie 7

W poniższej galerii umieszczono przykładowe ilustracje, w których litera bądź całe słowo jest tematem sztuki. Przyjrzyj się dokładnie.

R1P0DTMnSyNBg1

Ilustracja przedstawia pracę Katarzyny Adaszewskiej "niu, niu". Jest to przestrzenny projekt, który można zaliczyć do rzeźby. Ukazuje trójwymiarowy napis ustawiony na chodniku przed budynkiem. Niebieskie litery mają prostą formę i nawiązują kolorem do oszklonego budynku. Przed literami rosną drzewa.

Ru7wKLvQqRAbR1

Ilustracja przedstawia rzeźbę Roberta Indiany "LOVE". Dzieło składa się z czerwonych liter z zielonymi u niebieskimi bokami. Pionowe elementy liter mają bok zielony, a poziome niebieski. Litery L i O są zamieszczone nad literami V i E. Litera O jest pochylona. Napis ustawiony jest na podwyższeniu. W tle znajdują się mieszkalne bloki.

RudGX2HU7hJ7i1

Ilustracja przedstawia obraz Edwarda Ruscha "OOF". Ukazuje wyraz OOF wykonany żółtą majuskułą na ciemnoniebieskim tle. Litery mają jednakową grubość, wysokość i szerokość. Napis umieszczony jest w centrum kwadratu.

RLM51w5aCQWRG1

Ilustracja przedstawia obraz Edwarda Ruscha, „Hurting the Word Radio 2”. Ukazuje słowo "RADIO" wykonane żółtą majuskułą na ciemnoniebieskim tle. Czcionka posiada szeryfy i lewy, górny światłocień w kolorze ciemnoniebieskim. Litera O jest połączona z literą I za pomocą ścisku ślusarskiego i zdeformowana przez jej ciągnięcie w lewo.

Liternictwo pojawia się w grafikach, rysunkach i malarstwie. Poniżej przedstawiono przykłady dzieł, w których autor używa zarówno litery, cyfry, znaki, linie i symbole, które nakładają się wzajemnie, tworząc nietypową kompozycję plastyczną. W tego typu dziełach litera przestaje być znakiem pisarskim i staje się elementem plastycznym. Przyjrzyj się reprodukcjom dzieł w poniższej galerii.

R1dJFsNavUyE11

Ilustracja przedstawia obraz Marka Zajko „Rozkład Pana Staszka gwałtownie postępuje”. Ukazuje czarne plamy, znaki, symbole, różnokierunkowe linie, napisy i liczby na białym tle. Tworzą nieuporządkowaną kompozycje, w której tle zwracają uwagę przecinające się pionowe i poziome linie. Na tle zamieszczony jest napis "OK - 1" w lustrzanym odbiciu oraz strzałka w lewo, wskazująca kierunek odbicia tego napisu.

RBezzxRt1u32y1

Ilustracja przedstawia grafikę Marka Zajko, „Parafrenia ostateczna Pana Jerzego”. Na tle z wyrysowanymi cyframi i znakami graficznymi oraz liniami znajduje się wizerunek twarzy, obrysowany cienką linią, wypełniony różnokierunkowymi kreskami i czarną plamą.

R1IdnzAtdrnKD1

Ilustracja przedstawia grafikę Marka Zajki, „Człowiek pogryzł psa”. Na tle z wyrysowanymi cyframi i znakami graficznymi oraz liniami znajduje się wizerunek dwóch twarzy, obrysowanych cienką linią, wypełniony różnokierunkowymi kreskami i czarną plamą. Lewa twarz ukazuje profil mężczyzny z brodą, a prawa jest uproszczona, pozbawiona detali i przypomina czaszki.

Graffiti

Pismo wykorzystujące nietypowe, autorskie liternictwo jest bardzo charakterystyczne dla graffiti. Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się z e‑materiału Sztuka przestrzeni społecznej - graffiti jako sztuka ulicyme09cb74f071cf194_0000000000020Sztuka przestrzeni społecznej - graffiti jako sztuka ulicy.

Rrv7QgzFk67Xj1

Ilustracja interaktywna przedstawia graffiti wykonane na murze. Na czerwonym tle znajduje się szary napis "FONT" z fioletowym półcieniem. Litery są przechylone są w różnych kierunkach i naniesione są na nie zielone punkty. W tle widoczna jest podstawa mostu. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt zawierający informacje:

Ilustracja interaktywna przedstawia graffiti wykonane na murze. Na czerwonym tle znajduje się szary napis "FONT" z fioletowym półcieniem. Litery są przechylone są w różnych kierunkach i naniesione są na nie zielone punkty. W tle widoczna jest podstawa mostu. Na ilustracji umieszczony jest niebieski pulsujący punkt zawierający informacje:

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DxVP6WfIC

classicmobile

Ćwiczenie 11

R1ZgLOHFieK2E1

Odpowiedz na pytanie. Dlaczego, twoim zdaniem, graffiti nazywane jest sztuką ulicy?

Odpowiedz na pytanie. Dlaczego, twoim zdaniem, graffiti nazywane jest sztuką ulicy?

static

Ćwiczenie 11

Przyjrzyj się uważnie poniższej ilustracji i odczytaj słowo, które zostało namalowane.

R15NVpOY4bWhc1

Ilustracja do zadania

A - GLIF
B - SZERYF
C - FONT

Pokaż rozwiązanie

C

Słownik pojęć

Źródła:

sjp.pwn.pl

encyklopedia.pwn.pl

Galeria ilustracji

R1WvkUoz9VWcQ1

Ilustracja przedstawia litery alfabetu utworzone z białych spinaczy biurowych na czarnym tle. Po prawej stronie, na całej wysokości znajduje się duży, biały spinacz.

R130u0dAi4aX31

Ilustracja przedstawia plakat Piotra Florianowicza do sztuki "Proces" Franza Kafki. Ukazuje wiele odręcznie zapisanych skrawków papieru. Podarte kartki rozrzucone są na całej powierzchni plakatu. Niektóre graficznie zostały rozciągnięte. Na tym tle grubą, czarną czcionką zostało zapisane nazwisko autora dzieła - F. Kafka, a na nim cienką, białą czcionką tytuł - proces.

RN6EFBjksJlxw1

Ilustracja przedstawia plakat "The Christening" wykonany techniką cyfrową przez Krzysztofa Białowicza. Ukazuje podzielone na dwie części tło, na którym znajdują się dwa czarne fragmenty twarzy. Dolna, na ciemniejszym błękicie, to dolna połowa głowy mężczyzny, zakończona u góry zębami. Górna część, znajdująca się na tle jaśniejszego błękitu, również ukazuje półprofil ale w pozycji leżącej - skierowany ku górze, zakończony w dolnej części zębami. Profile stykają się po lewej stronie. Górny z prawej strony jest lekko uniesiony. Razem wyglądają jak otwarta paszcza z zębami. W górnej części plakatu zamieszczony jest napisany czerwoną, bezszeryfową czcionką tekst z informacjami : Odeon Film Studio. Marcin Wrona, No Problem - Krzysztof Krawczyk, Andrzej Wajda master school of film Directing, Polish Film Institute; PRESENT a film by MARCIN WRONA; THE CHRiSTENiNG; TOMASZ SCHUCHARDT; WOJCIECH ZIELIŃSKI, NATALIA RYBICHA.

R1XttN8qxTbY71

Ilustracja przedstawia napis BOOKS, zapisany grubą, zaokrągloną czcionką, wypełnioną deseniem, którym jest fotografia regału z książkami. Litery obwiedzione są cienkim konturem.

R1WQJaEdTWZK21

Ilustracja przedstawia trójwymiarowy, leżący napis Break, tworzony z blokowych liter, które posiadają deseń potłuczonego szkła. Od napisu pada sień na białą płaszczyznę, na której został ułożony.

RLKa013b4Ktxm1

Ilustracja przedstawia zdjęcie graffiti, które ukazuje napis "X007". Literę X i cyfrę 7 wykonane są za pomocą szablonu, żółtą farbą. Cyfry 00 wykonano pomarańczowym sprayem. Ten sam spray nałożono na X oraz 7.Farba spływa, pozostawiając zacieki.

R1TneDOH0YwMN1

Ilustracja przedstawia logo firmy Ampere. Napis wykonany jest czarną czcionką z szeryfami oraz czerwonym półcieniem. Od góry zakończony jest prosto, a w dolnej części tworzy łuk. Pod łukiem umieszczony jest okrągły symbol i dwa symetryczne pioruny, również z czerwonym półcieniem. Pioruny dodane są jako poprzeczne ramiona w literach A oraz E, a także jako znak nad literą E.

R1eu2nfvX7qz51

Ilustracja przedstawia logo firmy "SweetLove". Ukazany na różowym tle napis wykonany został jako trójwymiarowy, pisaną i ozdobną, czerwoną czcionką z brązowym rantem. Krawędzie zostały zaakcentowane białym kolorem. Na tekście i tle zamieszczono białe kulki w fioletowe, zielone i niebieskie paski. Kulki wylatują z zamieszczonej w lewym górnym rogu zielonej rurki o przekroju serca.

RbEQkp7aP9N1j1

Ilustracja przedstawia pisany majuskułą alfabet. Czcionka jest szeroka, dwuelementowa - jedna część wąska, druga szeroka. Litery ozdobione są ostrymi szeryfami.

RzUI3EIMlpUsl1

Ilustracja przedstawia pisany majuskułą alfabet. Czcionka jest ukośna, dwuelementowa - jedna część wąska, druga szeroka. Litery ozdobione są ostrymi szeryfami.

R1ClklOunKCxq1

Ilustracja przedstawia pisany minuskułą alfabet. Czcionka jest szeroka, dwuelementowa - jedna część wąska, druga szeroka. Litery ozdobione są ostrymi szeryfami.

RFEX4sUPCc8bM1

Ilustracja przedstawia pisany minuskułą alfabet. Czcionka jest okrągła, ukośna. Litery ozdobione są szeryfami oraz zawierają elementy wykreślne - pomocnicze linie, które posłużyły do ich sporządzenia.

RLLZC1TVylHU21

Ilustracja przedstawia plakat teatralny Piotra Florianowicza do spektaklu Antoniego Czechowa "Trzy Siostry" wykonany techniką cyfrową. Na ciemnym tle ukazane są trzy filiżanki kawy widziane od góry. Każda z nich ustawiona jest w innym kierunku i mają brązowy akcent - kawę pod ubitym mlekiem. Po prawej stronie znajduje się napis : „Czechow Trzy siostry” wykonany prostą czcionką w pionie, pod lekkim skosem.

Rt9xtHfqtyuuk1

Ilustracja przedstawia plakat wykonany techniką cyfrową przez Joannę Frydrychowicz-Janiak i Krzysztofa Skrzypczyka , reklamujący XIX Międzynarodowy Festiwal Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA,. Na ciemnym tle od góry autor przedstawił uchyloną kurtynę teatralną, poniżej na tle jezdni widoczny napis „FETA”, który określa międzynarodowy festiwal teatrów ulicznych i plenerowych, odbywających się cyklicznie. U dołu znajdują się białe napisy informujące o wydarzeniu, dacie i miejscu wydarzenia.