Temat: Lud jedynego Boga – starożytny Izrael

Adresat

Uczniowie klasy V szkoły podstawowej

Podstawa programowa

I. Cywilizacje starożytne. Uczeń:

2. lokalizuje w czasie i przestrzeni cywilizacje starożytnego Wschodu (... Izraela);

3. charakteryzuje (…) religię starożytnego Izraela; wyjaśnia różnicę między politeizmem a monoteizmem;

4. charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej świata starożytnego w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, prawie, architekturze, sztuce, literaturze.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają historię starożytnego Izraela oraz różnice między politeizmem i monoteizmem.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• charakteryzować podstawowe symbole i główne zasady judaizmu;

• wyjaśniać różnicę pomiędzy politeizmem a monoteizmem;

• opisywać historię statożytnego Izraela.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie powinni wiedzieć, czym jest politeizm, i znać przykłady religii politeistycznych.

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel, nawiązując do wiedzy zdobytej przez uczniów na poprzednich lekcjach, prosi o przypomnienie wierzeń starożytnych ludów. Czym się one charakteryzowały? Uczniowie powinni wymienić wierzenia ludów Bliskiego Wschodu oraz Egiptu: ich wspólną cechą był politeizm – wielobóstwo. Pokazując inność Żydów od otaczających ich nacji, nauczyciel wprowadza pojęcie monoteizmu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi, by uczniowie przypomnieli sobie, gdzie znajdował się Żyzny Półksiężyc (wyświetla uczniom jego mapę). Prosi, by uczniowie drogą dedukcji wskazali krainę Kanaan (Palestynę). Uczniowie powinni z łatwością wskazać ją na mapie, eliminując tereny Mezopotamii i Egiptu.

2. Nauczyciel pyta uczniów, skąd możemy czerpać wiedzę o starożytnej historii tamtych ziem? Uczniowie powinni wskazać Biblię. Nauczyciel może pomóc uczniom w znalezieniu odpowiedzi, dając im podpowiedzi, np.: w najpopularniejszej książce na świecie; w świętej księdze jeden z religii. Następnie prosi, aby uczniowie wymienili swoje skojarzenia dotyczące czasów biblijnych. Uczniowie powinni wymienić proroków – Abrahama, Mojżesza, Salomona oraz wydarzenia, np. potop, niewolę egipską i babilońską, rozstąpienie się Morza Czerwonego itp.

3. Nawiązując do propozycji uczniów, nauczyciel krótko charakteryzuje najdawniejszą historię Izraelitów, podkreślając, że jej większość opiera się na legendach i domysłach ze względu na brak źródeł historycznych i wykopalisk. Opowiada o początkach Królestwa Izraela i jego władcach historycznych: Saulu, Dawidzie i Salomonie. Uczniowie układają w porządku chronologicznym wydarzenia z historii narodu żydowskiego (**Ćwiczenie 1**).

4. Szczególną uwagę nauczyciel powinien zwrócić na charakter Jerozolimy i znajdującej się w niej świątyni. Uczniowie zapoznają się z ilustracją interaktywną w **Poleceniu 1** i odpowiadają na zadane w nim pytania. W tym miejscu nauczyciel może nawiązać do współczesnego charakteru miasta i pokazać jego multikulturowość i znaczenie dla trzech wielkich religii monoteistycznych.

5. Symbolem końca obecności Żydów w Palestynie jest powtórne zburzenie świątyni i ich wygnanie z ziemi obiecanej. Nauczyciel tłumaczy wyjątkowość Izraelitów, którzy wierzyli w jednego Boga, mieli odrębne zasady i przepisy religijne odnoszące się do codziennego życia, ubioru, spożywania pokarmu itp. Wprowadza pojęcia koszerność, szabat.

6. Nauczyciel prosi, by uczniowie wyszukali w parach informacje o symbolach judaizmu i Żydów, a następnie zaprezentowali ich wygląd i symbolikę. Uczniowie powinni wymienić Torę, menorę, gwiazdę Dawida, mezuzę oraz dodatkowo tefilin i kipę (jarmułkę).

7. Nauczyciel dba o informację zwrotną przekazywaną uczniom podczas rozwiązywania ćwiczeń i wykonywania poleceń.

Faza podsumowująca

1. W ramach powtórzenia i utrwalenia wiadomości z lekcji uczniowie wykonują **Polecenie 2** (oś czasu) i **Ćwiczenie 2** (uzupełnienie tekstu).

2. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej i sprawdza poprawność wykonanych zadań..

3. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza): Jedną z najważniejszych zasada judaizmu jest przestrzeganie przez jej wyznawców zasady koszerności. Poszukaj, jakie produkty są koszerne i w jaki sposób przygotowuje się koszerne posiłki.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The people of the only God – ancient Israel

The first source to learn the history of the ancient Israelites is the first five books of the Old Testament, or Torah. In the most part, they consist of unsubstantiated stories of legendary patriarchs and prophets. According to the biblical tradition, Abraham, who left Mesopotamia and reached the land of Canaan, later called Palestine, is considered to be the forefather of the Jewish people. It was there where he made the covenant with God, in which he received the promise of numerous offspring and the state of his own, yet preceded by the period of enslavement of the Israelites in Egypt, which lasted for 400 years. According to tradition, Moses freed his people from slavery by leading them across the Red Sea due to its miraculous parting. After years of wandering, Moses led his people to God's promised land, making a covenant with him, under which the Israelites were to become the chosen people following the moral principles of the Ten Commandments written and offered by God on Stone Tablets.

As a result of the threat posed by neighbors, the 12 Jewish tribes living in dispersion decided to unite. The first king of Israel was Saul (around 1032 BC), however it was his successor, David, who finally conquered and consolidated the power of the Jews throughout Palestine. He established a new capital of the state in Jerusalem, which in time became the holiest city of judaism – the religion of the Jewish people. The successor of King David was Solomon. The ruler surrounded the capital with magnificent walls and built the first Temple in Jerusalem, in which the greatest relic, the Ark of the Covenant containing the Stone Tablets with the Ten Commandments, was placed.

In the 6th century BC Jerusalem was conquered by Babylonia, starting the so‑called period of Babylonian captivity. The next invaders were the Persians, the Greeks, and finally the Romans. Numerous uprisings against the occupiers ended in defeat and most often with destruction of Jerusalem. This was the case in the 1st and 2nd centuries, when the Israelites, defeated by the Romans, were forced to leave Palestine and live away from their homeland in diaspora. This continued until the middle of the 20th century, contributing to the strengthening of the sense of community among Jewish people, but also to their separation from others. They were distinguished not only by the monotheistic religion, but also by the rules of the kosher diet, their rituals, and celebration of the holy day – the Shabbat.

To this day, the symbols of Judaism and the state of Israel are considered to be the six‑armed star of David and the seven‑branched candle holder – menorah.