Temat: Oświecenie - nowe prądy w nauce, literaturze, architekturze i sztuce

Adresat

Uczniowie klasy VI szkoły podstawowej

Podstawa programowa

Klasa VI szkoły podstawowej.

XII. Europa w XVII i XVIII wieku. Uczeń:

2) opisuje idee Oświecenia, podaje przykłady ich zastosowania w nauce, literaturze, architekturze i sztuce.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie poznają idee oświecenia oraz przykłady ich zastosowania w nauce, literaturze, architekturze i sztuce

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• charakteryzować najważniejsze idee oświecenia: empiryzm i racjonalizm;

• opisywać uwarunkowania rozwoju nauki i oświaty w XVIII w;

• dostrzegać przykłady zastosowania idei oświeceniowych w nauce, literaturze, architekturze i sztuce.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Nauczyciel prosi o wysłuchanie utworu Antonia Lucia Vivaldiego „Cztery pory roku – Wiosna”. Zapoznają się także z życiorystem artysty zamieszczonych w e‑podręczniku.

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje uczniom temat, cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel pyta uczniów o refleksje związane z przeczytanym w domu życiorysem. Prosi uczniów o wykonanie Ćwiczenia 1.

3. Nauczyciel pyta o poglądy Immanuela Kanta. Wyjaśnia uczniom, w jaki sposób w Oświeceniu – w reakcji na wcześniejsze potępienie Galileusza przez inkwizycję w 1633 roku - doszło do stopniowej ewolucji od krytyki papiestwa, wielu instytucji kościelnych, zakonów kontemplacyjnych czy nauczających (np. jezuitów) do krytyki całego systemu społecznego i politycznego: stanowości, absolutyzmu, braku równości społecznej, braku demokracji .

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów o odszukanie w Internecie definicji pojęć: racjonalizm i empiryzm. Następnie opowiada im o poglądach filozofów, którzy przyczynili się do ich upowszechnienia w XVIII wieku: Kanta, Kartezjusza i Locke’a. Akcentuje słynne powiedzenia i tezy: „Cogito ergo sum”, „Umysł jest miarą wszechrzeczy”, a także, że każda racjonalna teoria powinna być poprzedzona przez eksperyment .

2. Nauczyciel wyjaśnia, jaki był skutek próby uniezależnienia nauki od kościołów i prowadzonych przez nie instytucji - mianowicie bujny rozwój akademii i towarzystw naukowych. Odwołując się wstępnie do potocznych wyobrażeń uczniów, opowiada im o roli masonerii i salonów literackich w upowszechnianiu nauki i mody na nią. Podaje przykład podróży służących kształceniu (grande tour).

3. Nauczyciel zwraca następnie uwagę uczniów na fakt, że wielkim osiągnięciem epoki Oświecenia było dostrzeżenie dziecka jako osobowości, którą można, a nawet trzeba ukształtować. Prosi uczniów o wykonanie Polecenia 1. Uczniowie dowiadują się, w jaki sposób ludzie XVIII wieku próbowali wprowadzać w życie idee Jana Jakuba Rousseau. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta uczniów o ich doświadczenia edukacyjne. Czy szkoła uczy życia? Prosi o uzasadnienie zajętego stanowiska, ewentualne sformułowanie dezyderat.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Przekazuje uczniom informację zwrotną dotyczącą ich pracy.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza), którym jest wykonanie Ćwiczenia 2. Ponadto: Opracujcie krótki przewodnik po 10‑15 najważniejszych dziełach sztuki, muzyki i architektury XVIII wieku na potrzeby podróżnika z epoki odbywającego grande tour.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

The Enlightenment - new movements in science, literature, architecture and art.

In the 18th century, Europe experienced a rapid growth of science and technology. Therefore, the period is referred to as the century of science and the era is called the Enlightenment. A number of scientific discoveries took place, e.g. the law of universal gravitation was established and a scientific classification of animals and plants created. The fundamental aim of the intellectual society was to form a “modern man”. A great achievement was to perceive a child as a personality, which can or even has to be formed. The most prominent work indicating such needs was a novel by Jean Jacques Rousseau entitled „Emile; or On Education”. Real grammar schools began to appear, where contemporary languages, mathematics, history and literature of the home country were taught, as well as the basics of science eventually. The so‑called Academies of Chivalry were very popular, dedicated to noble young people, which were to prepare them for the functions they were to perform in society. Collegium Nobilium or the Corps of Cadets were known in Poland. The theatre, and especially the opera, played a significant role in the Enlightenment. This was the first era when music was of a prominent importance. Italian composers dominated: Antonio Vivaldi, Alessandro Scarlatti and others. However, they were relatively quickly replaced by artists from Germany: Georg Friedrich Händel, Johann Sebastian Bach and finally Wolfgang Amadeus Mozart.