Ścigaliśmy z niezłomnym uporem pomstę jakiejś zniewagi i osiągnąwszy zwycięstwo, odczuliśmy szczególne zadowolenie; płaczemy wszelako równocześnie. To nie nad tym płaczemy; nic się nie odmieniło; ale dusza nasza patrzy na rzeczy innym okiem i wyobraża je sobie z innego oblicza: każda rzecz ma więcej niż jedną powierzchnię i mnogo świateł i cieniów.

Pokrewieństwo, dawna zażyłość, przyjaźń, zagarniają naszą wyobraźnię i rozgrzewają ją na chwilę; ale mgnienie ich jest tak nagłe, że uchodzi naszej świadomości,
Bowiem nic tak szybkiego ruchu nie posiada
Jak myśl ludzka, gdy pomknie sama, samolotnie:
Duch prędzej leci niż rzecz, której ta przyroda,
Że oku da się widzieć; lecz duch niewidzialny.
(Lucretius, De rerum natura, III, 183; tłum. E. Cięglewicz).

Dlatego popełniamy omyłkę, gdy chcemy całą tę kolejność następstw zmienić w jednolite ciało.

Kiedy Tymoleon opłakuje mord, który popełnił po dojrzałym i szczytnym namyśle, nie płacze nad przywróconą wolnością ojczyzny, nie płacze zguby tyrana: płacze po swoim bracie. Jedną część swego obowiązku wypełnił; pozwólmyż mu spełnić drugą.

Jest to wnioskowanie zawodne, indukcyjne (indukcja niezupełna). Wnioskowanie to ma charakter podsumowania i rekapitulacji całego wywodu. Ma jednak postać dowiedzenia zaprzeczenia przesłanki 4. pierwszego wnioskowania tekstu. Cały tekst ma więc prostą strukturę. Najpierw głosi się w nim tezę (pierwszy wniosek), która jest nieprawdziwa, ale która jest podobna do prawdy. Potem głosi się w nim tezę prawdziwą, która inaczej tłumaczy przytoczone w pierwszym wnioskowaniu fakty. Wreszcie na końcu dowodzi się, dlaczego pierwsza teza była nieprawdziwa – dlatego mianowicie, że opierała się na fałszywym założeniu. Dzięki takiemu układowi esej zyskuje dynamikę, a wywód przykuwa uwagę.

Zauważ, że esej francuskiego filozofa zawiera różne strategie wnioskowania, w tym umieszczanie tezy danego wniosku w różnych etapach wnioskowania. Powinno się więc wyciągnąć wniosek, że wniosek nie musi występować na końcu wnioskowania. Przypatrz się też esejowi pod kątem sposobów, w jaki autor zaznacza, że dane stwierdzenie jest wnioskiem, a także na miejsca, w których tego w ogóle nie zaznacza, wobec czego trzeba się samemu domyśleć, które stwierdzenie jest wnioskiem.

Zauważ też, że poszczególne elementy argumentacji w tego typu eseistycznej formie przekazywania przekonań filozoficznych można rozmaicie interpretować, jako na przykład uzasadnienie bezpośrednie introspekcyjne, albo, przy odpowiedniej interpretacji, jako odwołanie się do analogicznych doświadczeń innych ludzi.