Audiobook + Sprawdź się
Zapoznaj się z audiobookiem i wykonaj kolejne polecenia.
Informacja o autorze:
Giles Fletcher zwany Starszym otrzymał wykształcenie w elitarnej szkole w Eton i na uniwersytecie w Cambridge. W 1585 r. został członkiem angielskiego parlamentu. Z polecenia Elżbiety I uczestniczył w misjach dyplomatycznych do Rzeszy i Holandii. W 1588 r. Fletcher został wysłany na moskiewski dwór cara Fiodora, syna Iwana Groźnego. Trzy lata później opublikował relację ze swej podróży do Rosji, dedykując ją królowej. Zaraz po ukazaniu się książka została jednak skonfiskowana w wyniku interwencji angielskich kupców z Kompanii Moskiewskiej, którzy obawiali się, że przez swą krytyczną wymowę ściągnie ona nieprzyjemności na Kompanię.
Na podstawie nagrania audio podaj, kogo obawiali się kupcy rosyjscy zachwalający swe towary. Spróbuj zrekonstruować panującą w Rosji „hierarchię strachu”.
Na podstawie nagrania audio wskaż, co przemawia za tym, że Giles Fletcher dostrzegł jakieś charakterystyczne cechy rosyjskiej kultury politycznej, jakie zaś argumenty mogą świadczyć, że padł on ofiarą swych własnych uprzedzeń. O czym świadczy protest kupców angielskich przeciw książce Fletchera?
Zapoznaj się z mapą i wymień narodowości, które znalazły się pod panowaniem Wielkiego Księstwa Moskiewskiego.
Przeanalizuj poniższą mapę oraz fragment tekstu, a następnie rozstrzygnij, czy na mapie przedstawiono zasięg terytorialny państwa moskiewskiego w czasach panowania władcy opisanego we fragmencie. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Mapa rozwoju terytorialnego Moskwy
Fragment biografii
Historia RosjiW bezmyślnym krótkowidztwie poitycznym, spodziewając się widocznie, że rządy ich będą trwały niezmiennie, sprawujący władzę bojarzy nie tylko lekceważyli [następcę tronu], lecz nawet obrażali go i lekceważyli. Jest raczej powszechna opinią w historiografii, iż te właśnie czynniki ukształtowały psychikę i charakter młodego księcia, który tyle strasznych rzeczy zobaczył i przeżył w okresie swego dziecięctwa i tylu upokorzeń doznał od bojarów. Miała to być co najmniej jedna z głównych przyczyn, dla której sam stał się największym w dziejach Rosji okrutnikiem. [...] Okres panowania oligarchii książęco‑bojarskiej utrwalił [...] niepożądany stan; administracja, sądownictwo, wojsko wymagały gruntownej i śpiesznej reorganizacji, która musiała oczywiście iść w kierunku scentralizowania systemu władzy i aparatu państwowego. Pociągnąć to z kolei musiało za sobą wzmocnienie władzy monarszej i osłabienie pozycji bojarskich [...]. Nie inaczej też wyobrażał je sobie bardzo młody jeszcze car, dla którego przez cały okres panowania bojarstwo miało być solą w oku[...].
Źródło: L. Bazylow, Historia Rosji, Wrocław 1969, s. 90–91.
Zapoznaj się z przytoczonymi poniżej fragmentami opisującymi różne wydarzenia dotyczące państwa moskiewskiego i jego rozwoju terytorialnego. Następnie wykonaj polecenia.
Fragment 1
Historia powszechna: średniowiecze[...] Tatarzy przeżywali wewnętrzny kryzys, zagrażający rozkładem ich potędze. Ale na początku lat siedemdziesiątych sytuacja w Złotej Ordzie uległa normalizacji, władza zaś nad najważniejszymi obszarami znalazła się w rękach Mamaja. Wzmocniona Orda zagroziła na południo‑wschodzie kresowym ziemiom ruskim. [...] Do tej wyprawy przygotowywali się Tatarzy przez czas dłuższy, zapewniając sobie poparcie zarówno ze strony księcia litewskiego, jak również dzielnicowych książąt riazańskich. [...] Nad górnym Donem doszło do starcia armii Mamaja z wojskami Dymitra. Bitwa zakończyła się całkowitym pogromem najeźdźców i przyniosła zwycięstwo księciu moskiewskiemu.
Źródło: T. Manteuffel, Historia powszechna: średniowiecze, Warszawa 1974, s. 435.
Fragment 2
Historia Polski do 1572Dwór polski zdawał sobie sprawę z powagi sytuacji. Poza ofensywą dyplomatyczną najistotniejsze były rozstrzygnięcia militarne. W sierpniu pod Wilnem nastąpiła koncentracja dobrze wyposażonej i liczącej ok. 35 tys. żołnierzy armii polsko‑litewskiej pod dowództwem hetmana Konstantego Ostrogskiego, z zadaniem odbicia strategicznego miasta. Strona moskiewska dysponowała ponaddwukrotnie liczniejszą armią, na czele której stał kniaź Iwan Czeladin. 8 września [...] doszło do bitwy [...], która skończyła się rozniesieniem wojsk moskiewskich, a do niewoli dostał się m.in. sam Czeladin. [...] Militarnie nie udało się jednak dostatecznie skonsumować efektów zwycięstwa, o ile w polu górą byli Litwini, wspierani przez Polaków, o tyle piechota moskiewska zdobyła twierdze i skutecznie ich broniła.
Źródło: T. Jurek, E. Kizik, Historia Polski do 1572, Warszawa 2019, s. 578.
Fragment 3
Polityka Jagiellonów[...] Wiosną ruszył Achmat [chan Złotej Ordy - przyp. red]. [...] Gdy w lipcu dotarł nad Okę, zastał jej brzegi osadzone przez oddziały Iwana III, wobec tego dokonał marszu flankowego na zachód i przez terytorium litewskie dostał się nad Ugrę, rzekę graniczną, dzielącą Wielkie Księstwo Litewskie od Moskwy, ale i tam trzymały straż wojska moskiewskie, nie dopuszczając do sforsowania rzeki. [...] Stali tam w oczekiwaniu na zamarznięte rzeki, by drogi na Ruś stanęły otworem. Ale, gdy przyszły mrozy, Iwan III skoncentrował swe siły pod Borowskiem okazując gotowość do przyjęcia bitwy w otwartym polu. Achmat nie odważył się uderzyć na przeciwnika i 11 listopada rozpoczął odwrót przez terytorium litewskie [...]. Nad Wołgą spotkała chana klęska [...], Achmat został zamordowany.
Źródło: H. Łowmiański, Polityka Jagiellonów, Poznań 1999, s. 242.