Przypomnij sobie treść sekcji „Przeczytaj”. Zwróć uwagę, na jakich postulatach skupiał się ruch robotniczy, ludowy, a na jakich narodowy.

Ruch robotniczy – ruch, którego głównym celem była obrona interesów robotników. Robotniczymi partiami politycznymi działającymi na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX i na początku XX w. były: Polska Partia Socjalistyczna, Polska Partia Socjalno‑Demokratyczna Galicji i Śląska Cieszyńskiego oraz Socjaldemokracja Królestwa Polskiego, która po rozszerzeniu działalności na Litwę przekształciła się w Socjaldemokrację Królestwa Polskiego i Litwy.

Ruch narodowy – ruch o ideologii nacjonalistycznej, którego głównym celem było jednoczenie narodu polskiego i w konsekwencji zbudowanie państwa narodowego. Narodowi demokraci odrzucali koncepcję Polski jako narodu wielokulturowego, nawołując głównie do walki z mniejszością żydowską. Narodowymi partiami politycznymi działającymi na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX i na początku XX w. były Stronnictwo Narodowo‑Demokratyczne i Towarzystwo Narodowo‑Demokratyczne.

Ruch ludowy – ruch, którego głównym celem było uzyskanie równych praw politycznych oraz ekonomicznych dla chłopów. Ludową partią polityczną działającą na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX i na początku XX w. było Polskie Stronnictwo Ludowe, które przed I wojną rozpadło się na PSL‑Lewicę i PSL‑Piast.

Przypomnij sobie nazwiska założycieli i osób, które odpowiadały za program danej partii.

Najważniejsi liderzy polityczni ruchu robotniczego:

• Józef Piłsudski

• Feliks Perl

• Stanisław Wojciechowski

• Róża Luksemburg

• Julian Marchlewski

• Feliks Dzierżyński

Najważniejszy lider polityczny ruchu ludowego:

• Wincenty Witos

Najważniejsi liderzy polityczni ruchu narodowego:

• Roman Dmowski

• Zygmunt Balicki

• Jan Ludwik Popławski

Przypomnij sobie, czy wizja państwa polskiego, którą głosiła Liga Narodowa, pokrywała się z wizją partii socjalistycznych.

Liga Narodowa miała negatywny stosunek do partii socjalistycznych, które oskarżała o działania na szkodę państwa polskiego i jego obywateli. Ruch socjalistyczny swoją siłę budował w oparciu o masy ludowe i walkę klas, narodowcy natomiast głosili solidaryzm klasowy, tzn. wspieranie się Polaków przeciw obcym.