Paweł Borecki Znamiona państwa wyznaniowego. Uwagi na kanwie dorobku współczesnego konstytucjonalizmu

Konstytucje licznych państw muzułmańskich zawierają, głównie w preambułach, odwołania do Allaha (Boga) oraz jego przymiotów (imion). W Arabii Saudyjskiej widomą, przewidzianą przez ustrojodawcę, oznaką konfesyjnego charakteru tego państwa jest jego zielony sztandar z umieszczonym na nim muzułmańskim wyznaniem wiary. W obszernej preambule konstytucji egipskiej z 2014 r. ma miejsce odwołanie do związanych z tym krajem prawd wiary trzech religii monoteistycznych. (…) [M]otto Kambodży brzmi: „Naród, Religia, Król”. W ten sposób zapewne ustrojodawca wskazuje na najważniejsze wartości, które państwo winno chronić. Niekiedy odwołanie się twórców konstytucji do założeń światopoglądu religijnego jest o wiele bardziej ewidentne – świadczy o interpretacji rzeczywistości politycznej przez pryzmat doktryny religijnej.

1 Źródło: Paweł Borecki, Znamiona państwa wyznaniowego. Uwagi na kanwie dorobku współczesnego konstytucjonalizmu, „Studia Prawa Publicznego” 2017 r., dostępny w internecie: researchgate.net [dostęp 29.06.2021 r.].

Piotr Burgoński Modele relacji między religią i polityką

Zniuansowanie postaci państwa wyznaniowego widać tym bardziej wyraźnie, jeśli uwzględni się stopień intensywności związków łączących państwo z religią (związkami religijnymi). To kryterium pozwala wyodrębnić model klasycznego państwa wyznaniowego oraz model zmodernizowanego państwa wyznaniowego. W pierwszym modelu (…) państwo dokonuje afirmacji określonej doktryny religijnej jako jedynie prawdziwej. Jest to jakby akt wiary ze strony organów władzy państwowej. Religia ta jako jedyna zostaje formalnie ustanowiona religią oficjalną, a jedna wspólnota religijna (np. kościół) wspólnotą państwową (np. kościołem państwowym). Zwykle ten status gwarantują zapisy konstytucyjne czy ustawowe. Religia oficjalna ma za zadanie legitymizować formę ustrojową państwa oraz jego władzę. Obywatelom ma zaś wpajać zespół wartości niezbędnych państwu do prawidłowego funkcjonowania. (…) Wprowadza się też formalny zakaz wyznawania innych religii poza oficjalną albo tylko tolerowanie ich przez państwo. Na ogół istnieją prawne gwarancje powierzania określonych stanowisk w państwie osobom wyznającym religię oficjalną.

2 Źródło: Piotr Burgoński, Modele relacji między religią i polityką, 2014 r., dostępny w internecie: researchgate.net [dostęp 29.06.2021 r.].

Konstytucja Republiki Islandii

Artykuł 62

Kościół Ewangelicko‑Augsburski w Islandii jest Kościołem państwowym i jako taki jest wspierany i chroniony przez państwo. Przepis ten może zostać zmieniony w drodze ustawy.

3 Źródło: Konstytucja Republiki Islandii, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 29.06.2021 r.].