Audiobook
Zapoznaj się z treścią przemówienia Nelsona Mandeli w dniu zaprzysiężenia na prezydenta Republiki Południowej Afryki. Określ temat i cele przemowy.
Nelson Mandela
Niech zapanuje wolność
Wasze Majestaty, Wasze Królewskie Wysokości, dostojni goście, towarzysze i przyjaciele, dzisiaj wszyscy dzięki naszej obecności tutaj i dzięki uroczystościom odbywającym się w innych częściach naszego kraju i świata obdarzamy nowo narodzoną wolność sławą i nadzieją.
Z doświadczenia nadzwyczajnego ludzkiego nieszczęścia, które trwało zbyt długo, musi się narodzić społeczeństwo, z którego cała ludzkość będzie dumna. Nasze codzienne działania jako zwyczajnych Południowych Afrykańczyków muszą stworzyć południowoafrykańską rzeczywistość, która naprawdę wzmocni wiarę ludzkości w sprawiedliwość, pogłębi jej zaufanie do szlachectwa duszy ludzkiej i podtrzyma nasze nadzieje na chlubne życie dla wszystkich.
Wszystko to zawdzięczamy zarówno sobie samym, jak i ludziom z całego świata, którzy są tu dzisiaj tak godnie reprezentowani. Moim rodakom nie waham się powiedzieć, że każdy z nas jest tak blisko związany z ziemią tego pięknego kraju, jak słynne drzewa palisandrowe Pretorii i drzewa mimozy z Niskiego Weldu.
Za każdym razem, gdy ktoś z nas dotyka naszej ziemi, doznajemy poczucia osobistej odnowy. Nastrój narodu zmienia się wraz ze zmianami pór roku.
Ogarnia nas poczucie radości i euforii, gdy trawa zielenieje, a kwiaty otwierają pąki.
Duchowa i fizyczna jedność, którą wszyscy dzielimy z naszą ojczyzną, wyjaśnia dogłębny ból, który wszyscy nosiliśmy w sercach, kiedy patrzyliśmy na nasz kraj rozdzierany straszliwymi walkami, gdy widzieliśmy, że jest lekceważony, delegalizowany i izolowany przez narody świata właśnie dlatego, że stał się uniwersalną bazą dla zgubnej ideologii oraz praktyki rasizmu i przemocy rasowej.
My, naród Południowej Afryki, czujemy teraz, że ludzkość przyjęła nas z powrotem na swoje łono, że my, którzy tak niedawno byliśmy wyklęci, dostąpiliśmy dziś rzadkiego przywileju goszczenia narodów świata na naszej własnej ziemi.
Dziękujemy naszym dystyngowanym gościom międzynarodowym za wzięcie w posiadanie, wraz z narodem naszego kraju, tego, co jest przede wszystkim wspólnym zwycięstwem sprawiedliwości, pokoju i godności ludzkiej. Wierzymy, że pozostaniecie nadal po naszej stronie, gdy będziemy stawiać czoło wyzwaniom budowania pokoju, zamożności i demokracji oraz likwidowania nierówności rasowej i płciowej.
Głęboko doceniamy rolę, którą ogół naszych obywateli i wyborcy polityczni – demokraci, osoby duchowne, kobiety, młodzież, przedsiębiorcy, tradycjonaliści i inni przywódcy – odegrali w osiągnięciu dzisiejszego porozumienia. Nie sposób przecenić roli drugiego zastępcy prezydenta, szanownego pana de Klerka.
Chcielibyśmy również podziękować wszystkim formacjom naszych sił bezpieczeństwa za wybitną rolę, jaką odegrały, ochraniając pierwsze demokratyczne wybory i przejście do demokracji przed głodnymi krwi siłami, które wciąż odmawiają dostrzeżenia światła.
Nadszedł czas gojenia ran.
Nadszedł czas budowania mostów nad przepaściami, które nas dzielą.
Czas budowania właśnie się rozpoczął.
Nareszcie osiągnęliśmy wyzwolenie polityczne.
Zobowiązujemy się do wyzwolenia wszystkich ludzi z więzów nędzy, niedostatku, cierpienia, dyskryminacji płciowej i innej.
Udało się nam postawić ostatnie kroki na drodze do względnego pokoju. Zobowiązujemy się do zbudowania całkowitego, sprawiedliwego i trwałego pokoju.
Odnieśliśmy zwycięstwo, próbując zaszczepić nadzieję w sercach milionów ludzi. Wchodzimy z nimi w przymierze, głosząc, że zbudujemy społeczeństwo, w którym wszyscy Południowi Afrykańczycy, zarówno czarni, jak i biali, będą mogli stąpać z podniesionym czołem, bez lęku w sercach, pewni swego niezbywalnego prawa do ludzkiej godności – zbudujemy tęczowe społeczeństwo żyjące w pokoju ze sobą i ze światem.
Jako świadectwo poświęcenia zadaniu odnowy naszego kraju nowy Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zajmie się, jako sprawą najpilniejszą, zagadnieniem amnestii dla naszych obywateli, którzy obecnie odbywają kary więzienia.
Dzień dzisiejszy poświęcamy wszystkim bohaterom i bohaterkom tego kraju i reszty świata, którzy poświęcili się w najróżniejszy sposób i podporządkowali swoje życie temu, abyśmy mogli stać się wolni.
Ich sny stały się rzeczywistością. Ich nagrodą jest wolność.
Odczuwamy zarówno pokorę, jak i czujemy, że jest to honor i przywilej, że wy, obywatele Południowej Afryki, obdarzyliście nas, jako pierwszy rząd zjednoczonej, demokratycznej, nierasistowskiej, nieseksistowskiej Południowej Afryki, zadaniem wyprowadzenia naszego kraju z doliny ciemności.
Rozumiemy, że wciąż nie ma łatwej drogi do wolności.
Dobrze wiemy, że nikt z nas, działając sam, nie może odnieść sukcesu.
Dlatego musimy działać razem jako zjednoczony naród, w celu osiągnięcia ugody narodowej, zbudowania własnego narodu, powstania nowego świata. Niech sprawiedliwość nastanie dla wszystkich.
Niech pokój nastanie dla wszystkich.
Niech praca, chleb, woda i sól będą dla wszystkich.
Niech wszyscy zrozumieją, że ciało, umysł i dusza każdego z nas zostały uwolnione po to, abyśmy mogli się spełnić. Niechaj nigdy więcej, przenigdy, ten piękny kraj nie dozna przemocy i życia jako parias tego świata. Słońce nigdy nie zajdzie nad tak wspaniałym ludzkim dokonaniem. Niech żyje wolność. Niech Bóg błogosławi Afrykę. Dziękuję wam.
Podczas przygotowania przemówienia bardzo istotne jest, by odpowiedzieć na trzy pytania:
O czym mówisz?
Do kogo przemawiasz?
Z jakkej okazji przmawiasz?
Opisz, czy przemówienie Nelsona Mandeli odpowiada na wszystkie z nich.
Rozpoznaj i zanotuj przykłady środków retorycznych użytych w przemówieniu. Określ ich nazwę i funkcję.
Ćwiczenia podsumowujące
Wybierz możliwe zakończenia zdania: Wstęp przemówienia odgrywa bardzo ważną rolę, ponieważ...
- służy nawiązaniu kontaktu z publicznością.
- zapoznaje odbiorcę z uzasadnieniem postawionej tezy.
- mówca może się w nim przedstawić publiczności.
- mówca zaznacza w nim swój stosunek do sprawy.
- służy podkreśleniu, iż to mówca jest ważniejszy w relacji ze słuchaczami.
- nawiązuje do potencjalnych kontrargumentów publiczności.
- (Lech Wałęsa, My, naród, Przemówienie w Kongresie USA, 15 listopada 1989, w: Wielkie mowy historii, red. W. Władyka, P. Zmelonek, T. Zawadzki, Warszawa 2006, s. 284).
"Rozwinąłem tu parę myśli, które syntetycznie wyraziłem w formule umieszczonej na dyplomie doktora honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego: Ryszardowi Kapuścińskiemu - wielkiemu polskiemu pisarzowi, dziennikarzowi, podróżnikowi i reporterowi, mistrzowi słowa, humaniście i filozofowi, za przenikliwe opisywanie świata i jego złożoności, za dawanie świadectwa powikłanym losom ludzi, za ciągłe pochylanie się nad ich wielkością i nędzą, za miłość do nich, za naukę otwartości, tolerancji i szacunku do wszystkich kultur, za czujne diagnozowanie i prognozowanie nadziei i niebezpieczeństw, jakie niesie cywilizacja, za troskę o etos zawodu dziennikarskiego, za dokonania, które sprawiły, że stał się dla ludzi pióra i czytelników na wszystkich kontynentach autorytetem literackim i etycznym." 1. enumeracja, 2. anafora, 3. metafora 1. enumeracja, 2. anafora, 3. metafora
-(Laudacja prof. Jana Miodka na cześć Ryszarda Kapuścińskiego z okazji przyznania mu doktoratu honorowego Uniwersytetu Wrocławskiego, http://wyborcza.pl/1,153803,546933.html dostęp 30.06.2019)
Dopasuj fragmenty tekstów do tropów/figur, które zostały w nich wykorzystane.
pytanie retoryczne, enumeracja, alegoria, apostrofa, anafora
- (Lech Wałęsa, My, naród, Przemówienie w Kongresie USA, 15 listopada 1989, w: Wielkie mowy historii, red. W. Władyka, P. Zmelonek, T. Zawadzki, Warszawa 2006, s. 284).
Rozwinąłem tu parę myśli, które syntetycznie wyraziłem w formule umieszczonej na dyplomie doktora honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego: Ryszardowi Kapuścińskiemu - wielkiemu polskiemu pisarzowi, dziennikarzowi, podróżnikowi i reporterowi, mistrzowi słowa, humaniście i filozofowi, za przenikliwe opisywanie świata i jego złożoności, za dawanie świadectwa powikłanym losom ludzi, za ciągłe pochylanie się nad ich wielkością i nędzą, za miłość do nich, za naukę otwartości, tolerancji i szacunku do wszystkich kultur, za czujne diagnozowanie i prognozowanie nadziei i niebezpieczeństw, jakie niesie cywilizacja, za troskę o etos zawodu dziennikarskiego, za dokonania, które sprawiły, że stał się dla ludzi pióra i czytelników na wszystkich kontynentach autorytetem literackim i etycznym
. .................................... ....................................
- (Laudacja prof. Jana Miodka na cześć Ryszarda Kapuścińskiego z okazji przyznania mu doktoratu honorowego Uniwersytetu Wrocławskiego, http://wyborcza.pl/1,153803,546933.html dostęp 30.06.2019)
Ten najmilszy okręt ojczyzny naszej wszystkich nas niesie, wszystko w nim mamy, co mamy. Gdy się z okrętem źle dzieje, gdy dziur jego nie zatykamy, gdy wody z niego nie wylewamy, gdy się o zatrzymanie jego nie staramy, gdy dla bezpieczności jego wszystkim, co w domu jest, nie pogardzamy: zatonie, i z nim my sami poginiemy
. ....................................
- (Piotr Skarga, Kazania sejmowe, Wrocław 1984, s. 3–4)
I wołam, ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja: Jan Paweł II papież, wołam z całej głębi tego tysiąclecia, wołam w przeddzień święta Zesłania, wołam wraz z wami wszystkimi:
. ....................................
Niech zstąpi Duch Twój!
Niech zstąpi Duch Twój!
I odnowi oblicze ziemi.
Tej Ziemi!
Amen
- ( Jan Paweł II, Niech zstąpi Duch Twój, Homilia na Placu Zwycięstwa w Warszawie, 2 czerwca 1979, w: Wielkie mowy historii, red. W. Władyka, P. Zmelonek, T. Zawadzki, Warszawa 2006, s. 181)
Najgorzej z poetami. Ich praca jest beznadziejnie niefotogeniczna. Człowiek siedzi przy stole albo leży na kanapie, wpatruje się nieruchomym wzrokiem w ścianę albo w sufit, od czasu do czasu napisze siedem wersów, z czego jeden po kwadransie skreśli, i znów upływa godzina, w której nic się nie dzieje… Jaki widz wytrzymałby oglądanie czegoś takiego?
....................................
- (Wislawa Szymborska, Poeta i Świat, Odczyt Noblowski, 7 grudnia 1996, w: Wielkie mowy historii, red. W. Władyka, P. Zmelonek, T. Zawadzki, Warszawa 2006,s. 332 )
W myśl zasady stosowności, zaproponuj wstępy przemówień wygłaszanych w różnych okolicznościach. Wykorzystaj środki retoryczne.
Napisz i wygłoś pięciominutowe wystąpienie na temat: Czy rzeczywistość w mediach społecznościowych to na pewno rzeczywistość? Użyj przynajmniej czterech środków retorycznych.