Dramatopisarze teatru absurdu

Teatr absurdu jest jednym z najważniejszych awangardowychawangardaawangardowych prądów w XX‑wiecznym dramacie, rozwijający się głównie w latach 1950‑65. Za prekursorów teatru absurdu uznaje się Alfreda Jarry’ego, autora farsy Ubu Król, oraz Guillaume'a Apollinaire’a i surrealistówsurrealizmsurrealistów, a spośród polskich dramaturgów – Stanisława Ignacego Witkiewicza i Witolda Gombrowicza.

RwhcvPIVE4f4y

Ilustracja przedstawia plakat, na którym widnieją napisy w języku francuskim. Obok napisów widnieje także grafika przedstawiająca dwóch mężczyzn patrzących na pożar budynku. Nad stojącym w ogniu domem unosi się pękaty stworek, z dużym, okrągłym brzuchem i niewielkimi skrzydełkami. Obok domu, górujący nad wszystkim stoi wysoka baśniowa postać z wielkim brzuchem, rękoma jak konary drzewa, głową, na której zamiast włosów i wąsów są liście. W prawej dłoni wielka postać trzyma rękojeść miecza. Zamiast ostrza widać powyginanego stwora, przypominającego smoka, który unosi się w powietrzu.

Do głównych przedstawicieli tego nurtu należą: Samuel Beckett, Eugene Ionesco i Artur Adamov. Łączy się z nim również m.in. Harolda Pintera i Edwarda Albee’ego, a także przedstawicieli jego „wschodniej” odmiany, do których zalicza się Vaclava Havla, Istvana Örkeny, Sławomira Mrożka i Tadeusza Różewicza.

Charakterystyka teatru absurdu

Dramaty zaliczane do tego nurtu odzwierciedlają pesymistyczną wizję świata i człowieka, ukształtowaną w pewnym stopniu pod wpływem egzystencjalizmuegzystencjalizm (filozofia egzystencjalna)egzystencjalizmu, którego zwolennicy uznawali ludzkie życie za absurdalneabsurdabsurdalne, pozbawione określonego, danego z góry sensu, gwarantowanego np. przez Boga. Człowiek był dla nich istotą samotną, wyobcowaną i skazaną wyłącznie na siebie.

R1eG8G1G9eB5j1

Ilustracja przedstawia twarz starszego mężczyzny z krótkimi, szpakowatymi włosami zaczesanymi do góry. Postać ma wysokie czoło, zakola, krzaczaste brwi, małe oczy, prosty nos, wąskie, zaciśnięte usta. Mężczyzna ma całą twarz pooraną zmarszczkami, uwydatnia to technika rysowania portretu. Portret narysowany jest ołówkiem lub węglem. Widać na nim kierunek pociągnięć ołówka.

Utwory zaliczane do teatru absurdu mają charakter antyrealistyczny, pozbawione są konwencjonalnej, przyczynowo‑skutkowej akcji i klasycznie wykreowanych bohaterów. Wzajemne relacje postaci, odindywidualizowanych, będących uosobieniem określonych idei czy stereotypów, cechuje brak możliwości porozumienia się, a ich rozmowy przyjmują formę dialogu pozornego. Często akcja ograniczona jest do samych aktów mowy, a właściwym „bohaterem utworu” staje się język. Przedstawione w dramatach absurdu sytuacje mają charakter abstrakcyjny i metaforyczny, nierzadko osiągając wymiar paraboli ludzkiego losu. W utworach należących do tego nurtu motywy komicznekomizmkomiczne (szczególnie czarny humor) i tragiczne, zabawne i przerażające łączą się, dając w rezultacie groteskowągroteskagroteskową i absurdalnąabsurdabsurdalną wizję świata. Do najbardziej reprezentatywnych dla teatru absurdu dramatów należą Czekając na Godota Becketta i Łysa śpiewaczka Ionesco.

Teatr absurdu, pomimo nieco mylącej nazwy (stworzonej przez angielskiego krytyka Martina Esslina), był przede wszystkim nurtem w dramaturgii. Jego twórcy nie mieli ambicji tworzenia nowatorskiej koncepcji sztuki scenicznej, jednak wystawienia utworów Becketta czy Ionesco wymagały zmiany koncepcji inscenizacyjnych. Dramaty absurdu zazwyczaj charakteryzowały się scenicznym minimalizmem, a zarazem przywiązywaniem dużej wagi do scenograficznych szczegółów i rekwizytów. Trudne teksty, w których „nic się nie działo”, stawiały jednak duże wymagania aktorom. Twórcy teatru absurdu, szczególnie Beckett, dbali o sceniczny aspekt swych utworów, o czym świadczą rozbudowane didaskalia, zawierające dokładne wskazówki dotyczące scenografii, rekwizytów, kostiumów, sposobu wypowiadania kwestii. Autor Czekając na Godota jest zresztą twórcą kilku inscenizacji swoich utworów, m.in. w Schiller Theater w Berlinie Zachodnim (1975).

RAvyw0dY578aj

Ilustracja przedstawia plakat reklamujący spektakl pod tytułem: waiting for Godot autorstwa Samuela Becketta. Napisy są w języku angielskim. Na czarnym tle plakatu widnieje dwóch mężczyzn stojących narysowanych białą, schematyczną kreską. Postać po lewej stronie ubrany w marynarkę, kapelusz, spod którego widać długie włosy. Mężczyzna w obu rękach trzyma walizki, tobołki, pakunki. Mężczyzna po prawej stronie stoi opierając sie lasce, ubrany jest w elegancką, przedłużaną marynarkę, spodnie, koszulę z wysokim, postawionym do góry kołnierzem. Mężczyzna trzyma w ręku zwinięty sznur, który jest rozciągnięty pomiędzy mężczyznami.

Słownik