Audiobook
Zapoznaj się z audiobookiem i sformułuj własną odpowiedź na pytanie zawarte w jego tytule. Następnie wykonaj zadania.
Wartości i światopogląd: jak są powiązane i jaką pełnią funkcje w kształtowaniu i funkcjonowaniu osobowości człowieka?
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Zdaniem Wilhelma Diltheya, spór między różnymi systemami światopoglądowymi, które można w skrócie określić mianem systemów światopoglądowych, jest rozstrzygalny praktycznie. | □ | □ |
| Każdy człowiek ma swoją własną unikalną strukturę światopoglądu, jak twierdzi Wilhelm Dilthey. | □ | □ |
| Poziom popędowo-emocjonalny stanowi, zdaniem Janusza Reykowskiego, wtórny wobec światopoglądu, system regulacji zachowań człowieka. | □ | □ |
| Zdaniem Wilhelma Diltheya podstawa światopoglądowa człowieka jest warunkowana rasą, do której należy, klimatem, w którym żyje i osobowością. | □ | □ |
| Poziom struktur poznawczych, na którym dokonuje się regulacja i integracja zachowań człowieka, polega na połączeniu wartościowania rzeczywistości na podstawie określonych reguł z wiedzą człowieka o otoczeniu. | □ | □ |
| Z koncepcji osobowości Janusza Reykowskiego wynika konieczność badania wzajemnych związków wartości z przekonaniami światopoglądowymi. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Relacje między systemami wartości a przekonaniami światopoglądowymi w okresie dorastaniaSytuowanie wartościwartości bezpieczeństwo rodziny na wysokich pozycjach hierarchii wiąże się w grupie młodzieży piętnastoletniej z wysoką preferencją wartości patriotycznych i niską preferencją wartości instrumentalnej: obdarzony wyobraźnią. W innym kontekście wyborów funkcjonuje wartość bezpieczeństwo rodziny w grupie młodzieży starszej. Wiąże się z wysoką preferencją wartości życzliwości oraz wysoką preferencją wartości instrumentalnych: kochający oraz pomocny. Można by zatem uznać, że w grupie młodszej preferencja wartości bezpieczeństwo rodziny umiejscowiona jest w kontekście wpływów [przekazu kulturowego, który – dop. red.] kierowany do młodych ludzi wiąże wartość rodziny z wartością patriotyzmu, co jest być może polską specyfiką, powiązaną z naszą tradycją i trudnymi doświadczeniami historycznymi. W grupie młodzieży starszej rodzina wiąże się natomiast z wartościami dobrego i satysfakcjonującego kontaktu z bliskimi ludźmi.
Źródło: Jan Cieciuch, Relacje między systemami wartości a przekonaniami światopoglądowymi w okresie dorastania, Warszawa 2005, s. 134.
Słownik
(z gr. axios – godny, cenny oraz logos – słowo, nauka, wiedza); dział filozofii zajmujący się wartościami; w szerszym znaczeniu to ogólna teoria wartości; w znaczeniu węższym to dziedzina rozważań wchodząca w skład innych dyscyplin naukowych nad wartościami (na przykład moralnymi, estetycznymi, religijnymi itp.); szczegółowe teorie wyjaśniające istnienie i funkcjonowanie wartości
właściwa danej osobie, zorganizowana struktura motywacji, właściwości, cech, postaw i kompetencji działania, będącą biograficznym wynikiem radzenia sobie jednostki z wymogami środowiska i własnego organizmu
(z łac. socialis – społeczny, towarzyski); uspołecznienie, proces nabywania przez podmiot umiejętności (a przede wszystkim przyswajania sytemu wartości, norm i wzorów zachowań akceptowanych i podtrzymywanych przez zbiorowość lub społeczeństwo); proces, w którym jednostka ze swoimi specyficznymi biologicznymi i psychicznymi dyspozycjami staje się dojrzała społecznie; w wyniku tego zostaje wyposażona w dynamicznie podtrzymywane w okresie całego życia zdolności i umiejętności skutecznego działania w obrębie całego społeczeństwa (jak i w poszczególnych jego elementach); jednocześnie jest to proces powstawania i rozwoju osobowości zachodzący we wzajemnej zależności ze społecznie przekazywanym środowiskiem socjalnym i materialnym
to, co cenne i godne pożądania, co stanowi cel ludzkich dążeń (może mieć charakter materialny lub symboliczny)