Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Audiobook

Polecenie 1

Wysłuchaj audiobooka, a następnie nazwij problemy estetyczne, do których odnoszą się poniższe fragmenty tekstów Arystotelesa.
Problemy estetyczne do wyboru: problem przedmiotu poetyki, problem autonomii sztuki, problem oddziaływania na odbiorcę.

Zapoznaj się z treścią audiobooka, a następnie nazwij problemy estetyczne, do których odnoszą się poniższe fragmenty tekstów Arystotelesa.
Problemy estetyczne do wyboru: problem przedmiotu poetyki, problem autonomii sztuki, problem oddziaływania na odbiorcę.

R1VZUTlFAFQsC
Nagranie dźwiękowe lekcji pod tytułem Retoryka-poetyka.

Arystoteles

Retoryka-poetyka

Sztuka słowa [...], która posługuje się zarówno samą mową prozaiczną, jak też wierszem, jednym jego rodzajem lub mieszaniną różnych miar wierszowych, nie posiada dotychczas nazwy. Nie potrafimy bowiem objąć wspólną nazwą mimów Sofrona i Ksenarcha, dialogów sokratycznych ani też utworów, w których naśladowanie tworzy się za pośrednictwem trymetrów jambicznych, wierszy elegijnych i wszelkich innych miar wierszowych. Stąd ludzie łączą słowo „tworzyć" (gr. poiein) z formą wiersza i jednych nazywają twórcami elegijnymi, innych epickimi, przy czym miano twórcy (poety) nadają im nie ze względu na sztukę naśladowania lecz wszystkim bez wyjątku dlatego, że piszą wierszem. Mają więc zwyczaj mianem tym nazywać również tych, którzy wierszem wykładają jakieś zagadnienia z zakresu przyrody lub medycyny. A przecież Homera i Empedoklesa nie łączy nic poza formą wiersza i dlatego słuszniej byłoby nazwać pierwszego poetą, a drugiego raczej filozofem przyrody niż poetą. Należy zaś nazwać poetą tego, kto uprawia sztukę naśladowania, gdyby nawet nie używał różnych miar wiersza jednocześnie, jak to np. czynił Chajremon.

Przyjrzyjmy się więc od początku zarzutom podnoszonym przeciw sztuce poetyckiej. Mówi się: poeta popełnił błąd, ponieważ przedstawił rzeczy niemożliwe. Tymczasem jest to dopuszczalne, jeśli dzięki temu osiągnie cel właściwy sztuce (cel, o jakim wcześniej była mowa), jeśli więc z tego względu ta czy inna scena utworu stanie się bardziej wzruszająca.

‘Niemożliwość’ natomiast należy, ogólnie rzecz biorąc, rozpatrywać bądź w świetle jej efektu artystycznego, bądź tendencji idealizującej, bądź panującej opinii. Ze względu na efekt artystyczny lepiej jest przecież przedstawić rzecz wiarygodną, chociaż niemożliwą, niż możliwą, lecz nie trafiającą do przekonania.

Arystoteles Retoryka-Poetyka

Sztuka słowa [...], która posługuje się zarówno samą mową prozaiczną, jak też wierszem, jednym jego rodzajem lub mieszaniną różnych miar wierszowych, nie posiada dotychczas nazwy. Nie potrafimy bowiem objąć wspólną nazwą mimów Sofrona i Ksenarcha, dialogów sokratycznych ani też utworów, w których naśladowanie tworzy się za pośrednictwem trymetrów jambicznych, wierszy elegijnych i wszelkich innych miar wierszowych. Stąd ludzie łączą słowo „tworzyć” (gr. poiein) z formą wiersza i jednych nazywają twórcami elegijnymi, innych epickimi, przy czym miano twórcy (poety) nadają im nie ze względu na sztukę naśladowania lecz wszystkim bez wyjątku dlatego, że piszą wierszem. Mają więc zwyczaj mianem tym nazywać również tych, którzy wierszem wykładają jakieś zagadnienia z zakresu przyrody lub medycyny. A przecież Homera i Empedoklesa nie łączy nic poza formą wiersza i dlatego słuszniej byłoby nazwać pierwszego poetą, a drugiego raczej filozofem przyrody niż poetą. Należy zaś nazwać poetą tego, kto uprawia sztukę naśladowania, gdyby nawet nie używał różnych miar wiersza jednocześnie, jak to np. czynił Chajremon.

RfnetTWwgNyUk
Problem estetyczny (Uzupełnij).
ret1 Źródło: Arystoteles, Retoryka-Poetyka, tłum. H. Podbielski, Warszawa 1988, s. 316.
Arystoteles Retoryka-Poetyka

Przyjrzyjmy się więc od początku zarzutom podnoszonym przeciw sztuce poetyckiej. Mówi się: poeta popełnił błąd, ponieważ przedstawił rzeczy niemożliwe. Tymczasem jest to dopuszczalne, jeśli dzięki temu osiągnie cel właściwy sztuce (cel, o jakim wcześniej była mowa), jeśli więc z tego względu ta czy inna scena utworu stanie się bardziej wzruszająca.

REPHRXsqNTcAc
Problem estetyczny (Uzupełnij).
ret2 Źródło: Arystoteles, Retoryka-Poetyka, tłum. H. Podbielski, Warszawa 1988, s. 363.
Arystoteles Retoryka-Poetyka

‘Niemożliwość’ natomiast należy, ogólnie rzecz biorąc, rozpatrywać bądź w świetle jej efektu artystycznego, bądź tendencji idealizującej, bądź panującej opinii. Ze względu na efekt artystyczny lepiej jest przecież przedstawić rzecz wiarygodną, chociaż niemożliwą, niż możliwą, lecz nie trafiającą do przekonania.

RbraexTWzqoKu
Problem estetyczny (Uzupełnij).
ret3 Źródło: Arystoteles, Retoryka-Poetyka, tłum. H. Podbielski, Warszawa 1988, s. 366.
Polecenie 2

Zrekonstruuj tezy, które Arystoteles stawia w przytoczonych fragmentach źródłowych, a następnie odnieś je do wybranych przez siebie utworów literackich. Zastanów się, jak oceniłby je Arystoteles. Następnie zdecyduj, czy zgadzasz się z jego estetycznymi koncepcjami.

RB3zKJAm2LLNn
(Uzupełnij).
Polecenie 3
Stwórz listę haseł, która połączy zidentyfikowane przez ciebie problemy estetyki Arystotelesa z pojęciami omówionymi w tekście bazowym.
Stwórz listę haseł, która połączy zidentyfikowane przez ciebie problemy estetyki Arystotelesa z pojęciami omówionymi w tekście bazowym.
R1KgAXwuQDuuM
(Uzupełnij).
Przeczytaj
Sprawdź się